Ας πούμε, λοιπόν, ότι τελείωσε η Μεταπολίτευση. Κάποτε και αυτή θα τελείωνε. Το θέμα είναι πέρα από τις νεκρολογίες και τις εύκολες κατάρες τι έρχεται έπειτα από αυτήν; Είναι κάτι καινούργιο που θα ενσωματώσει δημιουργικά τις καλές πλευρές της Μεταπολίτευσης; Ή κάτι παμπάλαιο, δοκιμασμένο και τραγικά αποτυχημένο; Μιλάμε -και ορθώς- για τις παθογένειες της Μεταπολίτευσης και επικεντρώνουμε στο πελατειακό κράτος και στη διαφθορά.
Οσο όμως η κρίση ήταν μακρινός εφιάλτης πόσοι συμβιβάζονταν ή και βολεύονταν με εκείνη την πραγματικότητα επειδή δεν τους έθιγε προσωπικά; Και πόσοι από αυτούς σήμερα είναι πανέτοιμοι να διαγράψουν με μια μονοκοντυλιά όλη τη Μεταπολίτευση, όλα δηλαδή τα 39 χρόνια πρωτοφανούς ομαλού δημοκρατικού πολιτικού βίου, υποκύπτοντας σε «αριστερές» αντισυστημικές «κορώνες» ή -ακόμα χειρότερα- σε ναζιστικά κηρύγματα μίσους; Οι λαοί έχουν ασθενή μνήμη και γι? αυτό επαναλαμβάνουν λάθη και εγκλήματα. Ενίοτε η Ιστορία επαναλαμβάνεται και είτε ως φάρσα είτε ως τραγωδία αυτή η επανάληψη φέρνει καταστροφικά αποτελέσματα. Οταν δεν υπάρχουν εύκολες επιλογές και πρέπει να αποφύγεις τη χειρότερη, τότε μόνο η γνώση της Ιστορίας θα σε βοηθήσει να πας κόντρα στο ρεύμα της εύκολης απόρριψης, της αγοραίας αγανάκτησης, τελικά της περιφρόνησης με τον έναν ή τον άλλον τρόπο των δημοκρατικών θεσμών. Το ερώτημα είναι ένα: πότε η Ελλάδα έζησε καλύτερα πριν από το 1974; Επί χούντας; Επί μετεμφυλιακής κολοβής δημοκρατίας; Στον εμφύλιο; Στην Κατοχή; Επί δικτατορίας Μεταξά; Τον καιρό του εθνικού διχασμού; Να πάω ακόμα πιο πίσω;
«Ναι, αλλά εγώ τώρα ζορίζομαι», ακούω την ένσταση. Και αντιλαμβάνομαι ότι το παρόν είναι καταθλιπτικό και μοιάζει ανέλπιδο. Τότε όμως περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε τη γνώση και τη δύναμη της Ιστορίας. Για να μη βυθιστούμε σε ένα μεταμφιεσμένο σε αύριο χθες. Οσοι από ιδιοτέλεια ή από βλακεία στρέφουν το μένος τους γενικώς και αορίστως κατά της Μεταπολίτευσης, στρέφονται κατά της δημοκρατίας και των θεσμών που ύστερα από τόσες τραγωδίες οικοδομήσαμε. Υπάρχει κομμάτι της μεταπολιτευτικής εμπειρίας που πρέπει να πετάξουμε. Υπάρχει και το κομμάτι όμως που πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού. Αυτό της δημοκρατικής νομιμότητας, της ανεκτικότητας, της μετριοπάθειας, του σταθερού ευρωπαϊκού προσανατολισμού. Ολα αυτά βάλλονται. Ολα αυτά δεν πρέπει να τα πετάξουμε, γιατί αποτελούν την πολύτιμη παρακαταθήκη της Μεταπολίτευσης.