Το ΙΣΤΑΜΕ διοργανώνει μια εκδήλωση για την επέτειο ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ και φιλοδοξεί να της δώσει χαρακτηριστικά συσπείρωσης της όλης κεντροαριστεράς. Για το λόγο αυτό έχουν προσκληθεί πρόσωπα με αναφορά στο χώρο της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, που βρίσκονται σήμερα εκτός των κομματικών τειχών. Τη διαφορά κάνει η παρουσία του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, ο οποίος είχε απουσιάσει από το πρόσφατο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Παραπολιτικό ενδιαφέρον έχει το παρασκήνιο γύρω από τις λίστες των προσκεκλημένων και των ομιλητών, οι βολιδοσκοπήσεις, οι αρνήσεις, οι δεύτερες σκέψεις πίσω από τις καταφάσεις. Έτσι κι αλλιώς, ο Ευ. Βενιζέλος έχει ήδη πολιτικά κέρδη, αφού κατάφερε να διασπάσει τους πρωταγωνιστές στις διεργασίες για την ανασυγκρότηση του πολιτικού χώρου μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επίσης να επιβάλλει το ΠΑΣΟΚ ως τη μεγαλύτερη και αναγκαία συνιστώσα ενός ΣΥΡΙΖΑ της Κεντροαριστεράς, εάν όλη αυτή η κινητικότητα καταλήξει στη δημιουργία ενός συμμαχικού σχήματος που θα δοκιμαστεί στις ευρωεκλογές (εκτός απροόπτου). Σε μια τέτοια περίπτωση, αν η ελληνική «Ελιά» επιτύχει μια καλή επίδοση, κερδίζει ο Βενιζέλος που άνοιξε το δρόμο για το εγχείρημα, αν καταβαραθρωθεί, πάλι κερδίζει ο Βενιζέλος γιατί για το ναυάγιο δεν θα φταίει το ΠΑΣΟΚ, αλλά το συμμαχικό σχήμα.

Πολιτικό ενδιαφέρον έχει αυτό καθαυτό το περιεχόμενο της εκδήλωσης. Τι ακριβώς γιορτάζουν την 3η του Σεπτέμβρη; Νοσταλγούν το κόμμα που θα άλλαζε τη χώρα και όταν ήρθε στην εξουσία άλλαξε τις αρχές και την ιδεολογία του; Θέλουν να θυμίσουν την πραγματικά μεγάλη προσφορά του Ανδρέα Παπανδρέου στην αποκατάσταση κοινωνικών αδικιών και αναπηριών της ελληνικής δημοκρατίας; Ότι έφερε στο προσκήνιο ένα περιθωριοποιημένο μέχρι τότε, μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας και του έδωσε πρόσβαση στα συστήματα εξουσίας και ευκαιρίες για ευημερία;

Μιλάμε για το κόμμα που κυριάρχησε στη διάρκεια της μεταπολίτευσης και κυβέρνησε τα περισσότερα χρόνια, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση της κουλτούρας των ελλειμμάτων και του χρέους. Δημιούργησε το νεοελληνικό πελατειακό κράτος, ιδεολογικοποίησε το λαϊκισμό, τον συντεχνιασμό, τον κρατισμό, τον επικοινωνισμό. Ενθάρρυνε συνδικαλιστικά λόμπι συμφερόντων, προσέφερε αφειδώς προνόμια σε κλειστές επαγγελματικές ομάδες, είδε με συμπάθεια τη διαβόητη ελληνική φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, αποδέχθηκε ως παραγωγική βάση το μικρεμπόριο που στηρίζεται στον υπερδανεισμό και την υπερκατανάλωση, μετέτρεψε το Δημόσιο σε αποθήκη ρουσφετιών, άφησε το πανάκριβο κοινωνικό κράτος να παραμορφωθεί, προσφέροντας κακές υπηρεσίες αλλά πληθώρα επιδομάτων σε μη δικαιούχους. Και τι δεν έκαναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Η αναδιανομή επιτεύχθηκε με μια αρπακτική στρατηγική, που υπονόμευσε το μέλλον των επόμενων γενεών. Η οικονομική ελίτ τύλιξε την πολιτική στα πλοκάμια της και έκτοτε δεν την άφησε ποτέ. Η έννοια της ατομικής ευθύνης δεν αναπτύχθηκε ούτε υποτυπωδώς, η δυσλειτουργία των θεσμών εμπεδώθηκε ως ο κανονικός τρόπος λειτουργίας τους, η ανομία διαχύθηκε σε όλα τα επίπεδα, η σχέση με την ΕΕ αφομοιώθηκε ως σχέση συναλλαγής, στο πλαίσιο της οποίας αυτοί μας δίνουν τα λεφτά και εμείς την ιστορία και τον πολιτισμό μας.

Το ΠΑΣΟΚ, χάνοντας πολύ γρήγορα τη συνείδησή του και λατρεύοντας την εξουσία, απέκτησε μια στρατιά επαγγελματικών στελεχών τα οποία κατάφεραν να ακυρώσουν και το εγχείρημα του εκσυγχρονισμού επί κυβερνήσεων Σημίτη, συντηρώντας με κάθε τρόπο την κακώς νοούμενη ελληνική ιδιαιτερότητα, παρά την ένταξη στο σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα, στην ΟΝΕ.

Ήταν κάτι περισσότερο από σύμπτωση ότι η βόμβα έσκασε τελικά στα χέρια μιας κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, που διαχειρίστηκε τη χρεοκοπία με το χειρότερο δυνατό τρόπο, με μια διαπραγμάτευση που ποτέ δεν έγινε και ένα πρώτο μνημόνιο που όπως μας ήρθε, έτσι το κατάπιαμε. Ασφαλώς και χάρη στο ΠΑΣΟΚ η κοινωνική πλειοψηφία έζησε καλύτερα, ασφαλώς και ισχυροποιήθηκε το δημοκρατικό κεκτημένο. Όμως, στο τέλος του δρόμου υπήρχε η κατάρρευση, που δεν ήταν αναπόφευκτη, αλλά προδιαγεγραμμένη από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν και τα δόγματα που κυριάρχησαν.

Είναι βέβαιο ότι θα ακουστούν πολλά σ’ αυτήν την εκδήλωση του ΙΣΤΑΜΕ και φυσικά θα γίνει ελεγχόμενη αυτοκριτική για πράξεις και παραλείψεις όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να νομιμοποιηθεί ηθικά η συνέχιση της ίδιας αντίληψης για την εξουσία, έστω προσαρμοσμένη στα σημερινά μικρότερα κυβικά του ίδιου κόμματος. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι ότι όσα θα ακουστούν στην εκδήλωση της 3ης του Σεπτέμβρη, δεν θα φτάσουν στην κοινωνία, θα παραμείνουν ελκυστικά μόνο για το μικρόκοσμο όσων περιφέρονται σε αυτή την περιοχή, διεκδικώντας ρόλο και καριέρα.

Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν προεξοφλημένο, ακριβώς επειδή πριν να απαντήσουν στο ερώτημα «τι ακριβώς γιορτάζουν την 3η του Σεπτέμβρη», προετοιμάζουν το επικοινωνιακό περιτύλιγμα της πανστρατιάς που θα κρύψει τα ανύπαρκτα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ στις ηλικίες 25 έως 55 χρόνων και τις θλιβερές επιδόσεις της σημερινής κυβέρνησης, στην οποία μετέχει ως μικρότερος αλλά δυναμικός εταίρος.

Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει αλλάξει. Έχει απλώς συρρικνωθεί. Και θα γιορτάσει την 3η του Σεπτέμβρη το παρελθόν του ως μεγάλου κόμματος και την προσπάθειά του να μεγαλώσει ξανά – χωρίς να αλλάξει. Το ότι, αν δεν αλλάξει, αποκλείεται να μεγαλώσει, είναι κάτι εντελώς ακατανόητο για τους επαγγελματίες της κεντροαριστεράς, γιατί μια πραγματική μετάβαση/υπέρβαση απλώς δεν θα τους χρειαζόταν στο πρώτο πλάνο. Και δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν τη σκηνή, ακόμη και αν βρεθούν με έναν μόνο θεατή, ακόμη και αν αυτός ο θεατής έμεινε για να τους παρατηρεί από επιστημονικό ενδιαφέρον.