φαίνεται να χαρακτηρίζουν την πολιτική διαδικασία στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ): πρώτον, ο ευρύς κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων και (β) η ενίσχυση των ακροδεξιών, εθνολαϊκιστικών, ευρωαπορριπτικών (και όχι απλά ευρωσκεπτικιστικών) πολιτικών κομμάτων και σχηματισμών. Ο κατακερματισμός προκύπτει ως το αποτέλεσμα όλων σχεδόν των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων όπως σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία και τελευταία στη Σλοβακία. . Εξαίρεση αποτελεί ίσως η περίπτωση του Ην. Βασιλείου (ΗΒ) όπου το Συντηρητικό κόμμα πέτυχε απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων και η Πολωνία. Στην Ισπανία και Ιρλανδία τα παραδοσιακά κόμματα υπέστησαν δραματικές απώλειες και νέοι σχηματισμοί αναδείχτηκαν με αποτέλεσμα η κατανομή των κοινοβουλευτικών εδρών να καθιστά εξαιρετικά δύσκολο το σχηματισμό κυβέρνησης. Η Ελλάδα αποτελεί μια ιδιόρρυθμη περίπτωση κατακερματισμού που διαφαίνεται όμως ότι μπορεί να ξεπερασθεί μέσα από την ανάδειξη ενός νέου δικομματισμού, ιδιαίτερα εάν οι ενδιάμεσες δυνάμεις της κεντροαριστεράς, σοσιαλδημοκρατίας, μεταρρυθμιστικού κέντρου,κλπ δεν καταφέρουν να συσπειρωθούν σε μια ενιαία έκφραση ως τρίτος ισχυρός πολιτικός πόλος.
Περισσότερο ανησυχητική ωστόσο είναι η άνοδος των ακραίων εθνολαϊκιστικών, ευρωαπορριπτικών δυνάμεων στην πλειονότητα των κρατών μελών της Ένωσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στη Γαλλία πλησιάζουν επικίνδυνα στην εξουσία, σε κάποιες άλλες παραλλαγές αυτών την έχουν ήδη καταλάβει (Πολωνία, Ουγγαρία). Μια κεντρική εξήγηση που διατυπώνεται για το φαινόμενο είναι η «πολλή Ευρώπη – Ευρωπαϊκή ενοποίηση», ιδιαίτερα καθώς όλα τα ακραία κόμματα έχουν ως κοινή θέση/ επιδίωξη τη συρρίκνωση έως διάλυση της ΕΕ και την επιστροφή στο εθνικό κράτος. Άποψή μου ωστόσο είναι ότι η ισχυροποίηση των ακραίων δυνάμεων δεν οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι έχουμε «πολλή Ευρώπη» αλλά μάλλον στο αντίθετο, ότι έχουμε σχετικά «λίγη Ευρώπη» που στηρίζεται σ’ένα θεσμικό σύστημα ανίκανο να επιλύσει ζωτικά προβλήματα που απασχολούν άμεσα τους πολίτες όπως της ανεργίας, βελτίωσης του βιωτικού επιπέδου, μεταναστευτικό/προσφυγικό και άλλα. Και η μη επίλυση των προβλημάτων αυτών τροφοδοτεί την αμφισβήτηση, την αποστασιοποίηση των πολιτών από την Ένωση και τα παραδοσιακά κόμματα και δυνάμεις και τελικά την ισχυροποίηση των αντισυστεμικών, αντι-ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Επομένως η απάντηση στην πρόκληση δεν είναι παρά η περισσότερη Ευρώπη, η ενδυνάμωση της ικανότητας της Ευρώπης να επιλύει προβλήματα, να διαχειρίζεται αποτελεσματικά κρίσεις, να λειτουργεί ως θεσμός μεγιστοποίησης της κοινωνικής ευημερίας μέσα όμως από περισσότερο ανοιχτές, δημοκρατικές διαδικασίες. ΄Οσο δύσκολη κι αν εμφανίζεται μια τέτοια επιλογή,η Ευρώπηθα πρέπει να την επιχειρήσει . Διαφορετικά κινδυνεύει με αποσύνθεση σε μια περίοδο που η χρησιμότητά της είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.Κανένα από τα μειζονος σημασίας πρόβλήματα δε μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά σε επίπεδο εθνκού κράτους…