Το ερευνητικό ενδιαφέρον  

Έχουν περάσει 60 τόσα χρόνια, από τότε που στην χώρα μας για πρώτη φορά το 1974 αναφέρθηκαν κάποια ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου στην επικράτειά μας. Ήταν τα κοιτάσματα του ‘’Πρίνου’’ στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου, τα οποία έως και σήμερα αξιοποιούνται. Έκτοτε έχουν αναφερθεί και άλλες προσπάθειες με μέτρια αποτελέσματα όπως στο Ιόνιο πέλαγος αλλά και σε χερσαία περιοχή της Ηπείρου. Και στις δύο αυτές περιοχές έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για τελικές έρευνες από εταιρείες που εξειδικεύονται σε ανάλογες έρευνες και έχουν προχωρήσει και οι σχετικές παραχωρήσεις.  

Ο Μεσογειακός υποθαλάσσιος χώρος  

Στον Ανατολικό Μεσογειακό χώρο τόσο από συστηματικές έρευνες  όσο  και από την εκτέλεση γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ ( Αποκλειστική  Οικονομική Ζώνη) διαπιστώθηκε η ύπαρξη  μεγάλων ποσοτήτων  φυσικού αερίου . Επίσης,  στον ευρύτερο  χώρο της Ανατολικής Μεσογείου έχουν ανακαλυφθεί και  τυχαίνουν εκμετάλλευσης πολύ μεγάλα κοιτάσματα, τόσο στην ΑΟΖ του Ισραήλ όσο και της Αιγύπτου   :

1. Στην Κύπρο έχουν βεβαιωθεί τα κοιτάσματα , Αφροδίτη, Γλαύκος, Καλυψώ, Κρόνος, Ηλέκτρα και Ζεύς , με εκτιμώμενες ποσότητες συνολικά της τάξης των 410 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου τουλάχιστον , αλλά και ικανών ποσοτήτων ρευστών υδρογονανθράκων. Όμως χαρακτηριστικό τους είναι το ότι  βρίσκονται διάσπαρτα σε πολύ μεγάλη γεωγραφική έκταση, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη και περισσότερο δαπανηρή  την εκμετάλλευσή τους.
2. Επίσης στην  ΑΟΖ του  Ισραήλ, τα κοιτάσματα, Λεβιάθαν, Καρίς, Βόρειο Καρίς, Τανίν, Όλυμπος, Αθηνά και Ζεύς με βεβαιωμένα αποθέματα της τάξης των 750 δισ. κυβ. μέτρων φυσικού αερίου.
3. Στην δε ΑΟΖ της Αιγύπτου, το γιγαντιαίο κοίτασμα Ζορ, και το νεότερο το Ναργκίς, με συνολικά βεβαιωμένα αποθέματα τουλάχιστον 950 δισ. κυβ. μέτρων φυσικού  αερίου.

  Τα Ελληνικά τεμάχη ενδιαφέροντος

Η περιοχή μεταξύ Κρήτης και Λιβύης – Αιγύπτου 

Ήδη από την 10ετία του 2010 στην Κρήτη, και Νότια και Νοτιοδυτικά , έχουν διαπιστωθεί με αρχική εκτίμηση πολύ μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου. Μάλιστα σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες του περασμένου Νοεμβρίου, τα δύο αυτά κοιτάσματα είναι της τάξης των 680 δις. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, σχεδόν  ισομεγέθη του γιγαντιαίου κοιτάσματος Ζορ της Αιγύπτου που είναι τα τάξης των 850 δισ. κυβ. μέτρων. Και τα δύο αυτά κοιτάσματα έχουν παραχωρηθεί για έρευνα και προοπτική εκμετάλλευσης  στην κοινοπραξία ExxonMobil – Hellenic Energy . Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Αμερικανικός κολοσσός , η ExxonMobil αποτελεί μαζί με τον επίσης Αμερικάνικο κολοσσό της Chevron τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο στον τομέα έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Η ορκωμοσία του προέδρου Τράμπ και το νέο ενεργειακό δόγμα

Πράγματι όπως και γράφτηκε στο διεθνή τύπο, ο πρόεδρος Τράμπ, στην ομιλία κατά την ορκωμοσία του, ανέφερε με έμφαση ότι θα υποστηρίξει την ενεργειακή δραστηριότητα των εξορύξεων υδρογονανθράκων, σε αντίθεση με ότι ίσχυε έως τώρα ακόμη και στις ΗΠΑ. Αυτό το νέο δόγμα έχει ιδιαίτερη σημασία, για τον Ευρωπαϊκό χώρο, λόγω του ότι η Ευρώπη δεν διαθέτει επάρκεια  ενεργειακών πόρων. Η τροφοδοσία του Ευρωπαϊκού  χώρου με φυσικό αέριο επιτυγχάνονταν έως και σήμερα από :

1. Αφ΄ ενός με τη μεταφορά υγροποιημένου αερίου ως LNG από τις μακρινές χώρες παραγωγούς όπως το Ιράν, τις Αραβικές χώρες του κόλπου, τη Λιβύη, την Αίγυπτο, την  Νορβηγία, τη Νιγηρία, τις  ΗΠΑ, τη  Βενεζουέλα αλλά και άλλες χώρες,
2. Και αφ΄ ετέρου από τους αγωγούς οι οποίοι μέσω Ουκρανίας μετέφεραν Ρωσικό αέριο στην κεντρική Ευρώπη το οποίο μάλιστα διατίθετο και ως αρκετά φθηνό, αλλά και από τον αγωγό TANAP (Τrans Anatolian Natural Gas Pipeline) με τον οποίο μέσω Τουρκίας , Ελλάδας και Βουλγαρίας μεταφέρεται φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη.                                                                                                                              

Σήμερα όμως, οι αγωγοί του Ρωσικού φυσικού αερίου έχουν σχεδόν σταματήσει να τροφοδοτούν την Κεντρική Ευρώπη και  μάλιστα πολύ σύντομα η λειτουργία τους θα εγκαταλειφθεί εντελώς.

Ο απόφαση των ΗΠΑ  

 Η εγκατάλειψη της τροφοδοσίας με το φθηνό Ρωσικό φυσικό αέριο ήταν βέβαια  μια στρατηγική επιλογή και των ΗΠΑ , οι οποίες διαφωνούσαν με την παροχή του Ρωσικού αερίου στην Ευρώπη. Στην απόφασή τους αυτή είχαν καταλήξει  καθόσον:

1. Εκτιμούσαν ότι με αυτό τον τρόπο η  Ρωσία εξασφάλιζε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης και αύξανε την διεθνή επιρροή της γεγονός που αντίκειται στα Αμερικανικά συμφέροντα.
2. Η προμήθεια των Ευρωπαϊκών εργοστασίων με το φθηνό  Ρωσικό φυσικό αέριο μείωνε το κόστος παραγωγής των προϊόντων τους, με αποτέλεσμα αυτό να αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των αντίστοιχων Αμερικανικών. Αυτό βέβαια αφορούσε κυρίως τις βαριές βιομηχανίες, όπως τα ναυπηγεία, τις  αυτοκινητοβιομηχανίες, τις τσιμεντοβιομηχανίες τα εργοστάσια κατασκευής αεροπλάνων, τη  μεταλλευτική βιομηχανία, τα χαλυβουργεία  και βέβαια τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής , αλλά και άλλες βιομηχανίες.   

Η συσχέτιση

Όλα τα παραπάνω σχετίζονται βέβαια με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθότι  οι αγωγοί του Ρωσικού φυσικού αερίου διέτρεχαν  χιλιάδες χιλιόμετρα το έδαφος της Ουκρανίας μέχρι να φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη. Μάλιστα η  Ουκρανία προμηθευόταν δωρεάν φυσικό αέριο σύμφωνα με υπογεγραμμένα διακρατικά συμβόλαια. Εκτιμούμε λοιπόν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν το μέσον για να επιτευχθεί η στρατηγική αυτή επιλογή των ΗΠΑ και η επιχειρηματολογία περί της παρεμπόδισης εισόδου της Ουκρανίας  στο ΝΑΤΟ  από τη Ρωσία, ήταν από τις παράπλευρες απώλειες. Βέβαια, στο καταστροφικό αυτό σενάριο πρωταγωνίστησε και  η Ρωσία με την απόλυτα κατακριτέα απόφασή  της  να εισβάλει στην Ουκρανία καταπατώντας την Εθνική της ανεξαρτησία.  Επισημαίνουμε βέβαια ότι η επιχειρηματολογία για το θέμα του άδικου αυτού πολέμου εις βάρος του Ουκρανικού λαού, ξεφεύγει από το αντικείμενο του παρόντος άρθρου.

Τα νέα ενεργειακά δεδομένα στον Ευρωπαϊκό χώρο

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο ενεργειακό έλλειμμα σε ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό χώρο. Καθόσον λοιπόν αυτή η κατάληξη προήλθε κυρίως  από τους χειρισμούς των Αμερικανικών παραγόντων, εκείνοι, τόσο για την ηθικο - κοινωνική αποκατάσταση έναντι των θιγόμενων Ευρωπαϊκών λαών, όσο και για να προλάβουν την πιθανά απρόβλεπτη εξέλιξη  για την αναπλήρωση των τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου που απωλέσθησαν,  προχώρησαν σε νέες αποφάσεις.  Έτσι λοιπόν οι ΗΠΑ σαν πρώτη προτεραιότητα, θεώρησαν  ότι πρέπει να τύχουν διερεύνησης και αξιοποίησης όσα κοιτάσματα πετρελαίου ή φυσικού αερίου βρίσκονται στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου εκεί όπου υπάρχουν και οι αρχικές θετικές ενδείξεις. Με αυτό τον τρόπο  οι ΗΠΑ αφ΄ενός διασφαλίζουν και την ευκαιρία που τους δίδεται στο να καθοδηγήσουν οι ίδιοι τη λύση της εξεύρεσης των ενεργειακών πόρων και αφ΄ετέρου  διατηρούν το πλεονέκτημα του ελέγχου των οποιωνδήποτε εξελίξεων.

Οι γιγαντιαίες δαπάνες 

Βέβαια όλα τα παραπάνω σχετίζονται με τα γιγαντιαία οικονομικά μεγέθη που απαιτούνται τόσο για την έρευνα όσο και με τις δαπάνες δημιουργίας των βιομηχανικών εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης καθόσον μάλιστα αυτές είναι και υποθαλάσσιες. Για το λόγο αυτό, παραθέτουμε μια πληροφορία που προέρχεται από τις δραστηριότητες διερεύνησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου οι δαπάνες για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος ΄΄Αφροδίτη΄΄ το οποίο διαθέτει βεβαιωμένα αποθέματα περίπου 120 δισ. κυβικών μέτρων ανέρχονται στο ποσό των 4 δισ. δολάρια. Επίσης στην περίπτωση της Κρήτης και λόγω του μεγάλου βάθους εκτιμάται ότι  για την αρχική εκτέλεση μιας μόνον ερευνητικής γεώτρησης απαιτείται ποσό    100 - 150 εκατομμυρίων δολαρίων τουλάχιστον. Είναι προφανές λοιπόν ότι με τέτοια γιγαντιαία οικονομικά μεγέθη πολύ δύσκολα μπορούν να βρεθούν επενδυτικά σχήματα που να μην είναι επικεφαλείς εταιρείες Αμερικανικών συμφερόντων.

Το αιφνίδιο ενδιαφέρον της Chevron  

Εντελώς ξαφνικά, λίγους μήνες πριν το πέρας του 2024, και μάλιστα δίδοντας  την εντύπωση ότι έτρεχε να προλάβει, η άλλη μεγάλη Αμερικανική εταιρεία ερευνών και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων η Chevron εκδήλωσε ενδιαφέρον για περιοχές της Ελληνικής ΑΟΖ που δεν είχαν προγραμματιστεί να ερευνηθούν.

Οι περιοχές αυτές κατά  πληροφορίες είναι η μεν πρώτη η ζώνη δυτικά-νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου έως τη Κρήτη και η δεύτερη όλη η ζώνη νότια της Κρήτης. Εκτιμούμε βέβαια ότι η Chevron με το να προχωρήσει στην κίνησή της αυτή είχε λάβει κάποιες επιπλέον διαβεβαιώσεις από την νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ που είχε ήδη εκλεγεί .Οι διαβεβαιώσεις αυτές σχετίζονται κυρίως με τη γεωπολιτική σταθερότητα στην περιοχή και κυρίως με την προστασία των ερευνητικών εγκαταστάσεων της εταιρείας  από τις ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, σε περίπτωση πιθανής παρεμπόδισης από την γείτονα χώρα βασιζόμενη στο παράνομο Τουρκο-Λυβικό σύμφωνο. Το παράδειγμα της παρεμπόδισης της Ιταλικής ΕΝΙ από τα Τουρκικά πολεμικά πλοία στην εκτέλεση της γεώτρησης στην τοποθεσία ’’Σουπιά’’ του τεμάχους ‘’ 3 ’’ της Κυπριακής ΑΟΖ τον Φεβρουάριο του 2018, αποτελεί παράδειγμα που σίγουρα λήφθηκε υπόψιν από τη Chevron.    

Η ενεργειακή ευκαιρία και οι επιδέξιοι χειρισμοί

Εκτίμησή μας είναι ότι με όλα τα τωρινά δεδομένα :

1. Δηλαδή, αφ΄ενός με το κλείσιμο των στροφίγγων του Ρωσικού αερίου και του νέου ενεργειακού δόγματος του προέδρου Τράμπ,
2. και αφ΄ετέρου των ενδείξεων των κοιτασμάτων στον Ελλαδικό χώρο και κύρια των τεμαχών Ιονίου, Νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου, Δυτικά  της Κρήτης και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, όσο και του κυοφορούμενου προς διερεύνηση τεμάχους Νότια της Κρήτης,                                                                                                       

δημιουργούνται άριστες προϋποθέσεις για την ‘’ενεργειακή ευκαιρία της Ελλάδας’’, αρκεί να υπάρξουν οι ανάλογοι επιδέξιοι τεχνοκρατικοί αλλά και πολιτικοί χειρισμοί.