Πέρασαν τρία θυελλώδη χρόνια, από τότε που ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε την υπαγωγή της χώρας στον Μηχανισμό Στήριξης, όταν οι «αγορές» μας έκλεισαν τις «πόρτες δανεισμού» τη στιγμή που η Ελλάδα βρισκόταν σε συνθήκες δημοσιονομικού εκτροχιασμού και αδυνατούσε πια να εξυπηρετήσει το υψηλό δημόσιο χρέος της.

Εκτοτε, στην Ελλάδα ήρθαν τα «πάνω-κάτω»! Αποκαλύφθηκαν με πάταγο οι αδυναμίες και οι «στρεβλώσεις» του «μεταπολιτευτικού κύκλου» και η χώρα με την πίεση της τρόικας μπήκε σε μια «βίαιη», από κάθε άποψη, προσαρμογή, για να παραμείνει στην Ευρωζώνη.

Οι μισθοί και οι συντάξεις μειώθηκαν έως και 50%. Η ανεργία έφτασε το 27,2%. Η υπερφορολόγηση αποδεκάτισε εισοδήματα και περιουσίες. Ενώ γενικά, οι σκληρές πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε ανεξέλεγκτη ύφεση, με αποτέλεσμα να μειωθεί το ΑΕΠ κατά 25 περίπου μονάδες!

Παράλληλα, κατέρρευσε το κυρίαρχο δικομματικό πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης. «Εκτοξεύτηκε» εκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ. Εμφανίστηκε ως υπολογίσιμη δύναμη η «Χρυσή Αυγή». Δημιουργήθηκαν νέα κόμματα, που εισήλθαν δυναμικά στη Βουλή, ΔΗΜΑΡ και ΑΝΕΛ.

Ενώ πλήθυναν οι διασπάσεις, οι αποχωρήσεις και οι επανατοποθετήσεις προσώπων, ομάδων και κινήσεων. Εχουμε, με δυο λόγια, μια άλλη χώρα… Μια καινούργια -πολύ χαμηλότερη- βάση εκκίνησης, καθώς όλες οι ενδείξεις είναι ότι έχουμε πιάσει πάτο και έχουν αρχίσει πια να υπάρχουν στοιχεία μιας καινούργιας ισορροπίας μετά μια περίοδο συνεχούς «ελεύθερης πτώσης». Τρία χρόνια μετά τα ελλείμματα έχουν μειωθεί σημαντικά. Υπάρχει βάσιμη αισιοδοξία ότι σύντομα θα πάμε σε πρωτογενή πλεονάσματα. Για το χρέος με αυτήν την προϋπόθεση -που παραμένει εξαιρετικά υψηλό ως ποσοστό του ΑΕΠ- υπάρχει δέσμευση των εταίρων μας για δραστική μείωσή του.

Η εικόνα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει εξαιρετικά βελτιωθεί. Ο πληθωρισμός κινείται σε αρνητικό έδαφος. Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιούνται. Τα έργα στους μεγάλους εθνικούς δρόμους ξαναρχίζουν. Επίσης περιμένουμε τις αναπτυξιακές δυναμικές που περικλείουν ορισμένες αποκρατικοποιήσεις (εάν γίνουν με σωστό τρόπο), μαζί με τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τη μεταφορά αναπτυξιακών πόρων.

Το ερώτημα, πια, είναι μπορεί να «γυρίσει» η κατάσταση στην Ελλάδα σε μια Ευρώπη «κινούμενη άμμο» όπου απόλυτες βεβαιότητες δεν υπάρχουν; Το σίγουρο είναι ότι «κάτι γίνεται» έστω και καθυστερημένα, που δεν πρέπει να υποτιμηθεί… Ενώ η τρικομματικής σύνθεσης κυβέρνηση, παρά τις αναταράξεις, δείχνει σημάδια δοκιμασμένης σταθερότητας και αντοχής, ιδίως μετά την τελευταία συμφωνία με τους δανειστές, που εμπεριέχει στοιχεία μιας πιο «ευρύχωρης» μελλοντικής στάσης απέναντί μας.

Βέβαια και η Ευρώπη είναι «μπλεγμένη» και διχασμένη γύρω από τον «δρόμο» που πρέπει να ακολουθήσει. Με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία, δεν πρέπει να αναμένουμε «θεαματικές στροφές». Θα κάνει όμως τις αναγκαίες προσαρμογές, ακόμα κι αν δεν τις «ομολογήσει ανοιχτά» γιατί διαφορετικά δεν αντιμετωπίζεται η κρίση. Και η διάλυση της Ευρωζώνης δεν ωφελεί πια κανέναν και πολύ περισσότερο τις ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες.