Κανονικά η 16η Ιουνίου θα έπρεπε να καθιερωθεί ως εθνική γιορτή της οικονομικής μας ανεξαρτησίας. Η Ελλάδα βγήκε επίσημα και με την ευρωπαϊκή βούλα από την επιτήρηση των εταίρων της. Ολοκληρώθηκε έτσι ένας μακρύς κύκλος 12 περίπου χρόνων που ξεκίνησε ένα πρωί του Απρίλη του 2010 από το Καστελόριζο με την αναγγελία προσχώρησης στα μνημόνια τις συνέπειες της οποίας βιώσαμε από τότε με τον πιο επώδυνο τρόπο.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις επισκέψεις της Τρόικας αρχικά και των «Θεσμών» στη συνέχεια, τις υποτιμητικές για τη χώρα εξετάσεις που δίναμε στους επιτηρητές μας, στα υπουργεία στην αρχή, στο Χίλτον αργότερα, τους υπουργούς που μπαινόβγαιναν στις συναντήσεις, με Samsonite οι πρώτοι, με σακίδια οι τελευταίοι, προσπαθώντας να εξασφαλίσουν την κατανόηση των δανειστών για το δράμα που περνάγανε μισθωτοί και συνταξιούχοι που έβλεπαν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται.

Κάθε εθνική επέτειος, εκτός από αφορμή για παραδοσιακούς πανηγυρισμούς προσφέρεται - ή θα έπρεπε να προσφέρεται - και για έναν ουσιαστικό αναστοχασμό. Ειδικά η «απελευθέρωση» από τη μνημονιακή επιτήρηση δεν αφήνει περιθώριο παρά για μια συνολική αυτοκριτική ματιά, όχι μόνο στα χρόνια των μνημονίων αλλά και στις δεκαετίες που προηγήθηκαν.

Ήρθε η στιγμή να κοιταχτούμε στον καθρέφτη μας, ως πολίτες και ως κοινωνία, και να δώσουμε τις απαντήσεις που θα μας επιτρέψουν να προχωρήσουμε.

Όχι, την κρίση δεν την έφεραν τα μνημόνια. Την έφερε ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός ως αποτέλεσμα του λαϊκισμού που κυριάρχησε κατά περιόδους στη μεταπολιτεύτική μας διαδρομή. Βιώσαμε μια πλαστή ευμάρεια που δεν ανταποκρινόταν στις δυνατότητες της χώρας. Τα μνημόνια ήταν ο λογαριασμός αυτής της δανεικής ευημερίας.

Κι αν δεν τα φάγαμε όλοι μαζί και κυρίως δεν τα φάγαμε εξ ίσου, η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μας άρεσαν οι δύσκολες αποφάσεις. Προτιμήσαμε πάντα το χάιδεμα των αυτιών και ψηφίζαμε τον κατά Σαββόπουλο εξάγγελο που έλεγε τα πιο ευχάριστα και έταζε τα περισσότερα.

Όλα αυτά δεν είναι συμπεράσματα για την ιστορία αλλά πρωτίστως για το μέλλον μας. Βιώνουμε τις συνέπειες ενός πολέμου στη γειτονιά μας καθώς και μιας ενεργειακής κρίσης, της τρίτης μεγάλης κατά σειράν κρίσης μέσα σε 12 χρόνια. Τα ίδια λάθη μπορεί να μας οδηγήσουν σε ακόμα χειρότερες καταστάσεις.

Τα προβλήματά μας δεν θα τα λύσουν ούτε οι πρόωρες εκλογές ούτε οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις, όπως δεν τα έλυσαν τόσα χρόνια. Ας μην αφήσουμε ένα ακόμα πάθημα να πάει χαμένο.