Με την ραγδαία εξέλιξη και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης διαμορφώνεται με μεγάλη ταχύτητα μια νέα πραγματικότητα, η οποία θέτει σύνθετες και πρωτόγνωρες προϋποθέσεις στην διαχείριση της από τον χώρο της πολιτικής, η κάλυψη των οποίων θα διασφαλίσει την ομαλή κοινωνική πορεία προς το μέλλον με την λήψη λειτουργικών και βιώσιμων αποφάσεων, οι οποίες οριοθετούν εμπροσθοβαρώς την κοινωνική δυναμική.
Η δήλωση του συνιδρυτή της Microsoft Bill Gates σε συνέντευξη του στην εκπομπή «The Tonight Show» του NBC, ότι η συνεχής εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης θα επιφέρει τέτοιες αλλαγές την επόμενη 10ετία, που ο άνθρωπος «δεν θα είναι απαραίτητος για τα περισσότερα πράγματα», είναι αποκαλυπτική.
Επίσης επεσήμανε, ότι «υπάρχουν πράγματα, που θα κρατήσουμε για εμάς (π.χ. αθλητισμός). Αλλά όταν μιλάμε για την παραγωγή, την μετακίνηση ή την καλλιέργεια τροφίμων, αυτά τα ζητήματα σταδιακά θα επιλυθούν από την τεχνολογία».
Ο δε CEO της Microsoft AI Mustafa Suleyman στο βιβλίο του «The Coming Wave» (2023) προβλέπει, ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις θα έχουν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας. «Αυτά τα εργαλεία θα ενισχύσουν προσωρινά την νοημοσύνη μας, αλλά σε βάθος χρόνου είναι σχεδιασμένα να αντικαταστήσουν εργαζόμενους».
Σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (International Monetary Fund) προβλέπεται, ότι το 40% των επαγγελμάτων μέχρι το 2030 θα αντιμετωπίσουν αναταράξεις λόγω της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό το φαινόμενο θα είναι ιδιαίτερα έντονο σε μη προετοιμασμένες χώρες. Αυτές οι αναταράξεις θα αποδυναμώσουν την κοινωνική συνοχή και θα διαμορφώσουν κλίμα ρευστότητας ιδιαιτέρως στο πολιτικό πεδίο.
Γενικότερα οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα επηρεάζουν κάθε πτυχή της καθημερινότητας, που βιώνει ο άνθρωπος, από τις διαγνώσεις και θεραπείες μέχρι τους ψηφιακούς βοηθούς και τα εκπαιδευτικά εργαλεία. Η βιωνόμενη πραγματικότητα θα αλλάξει χαρακτηριστικά και περιεχόμενο με παρενέργειες στον τρόπο ζωής των ανθρώπων.
Για παράδειγμα οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης ωθούν τον άνθρωπο στην εικονική προσέγγιση και βίωση της πραγματικότητας και τον εκθέτουν στον κίνδυνο εργαλειοποίησης του με την αξιοποίηση πλασματικών, αποσπασματικών και φαντασιακών στοιχείων και εικόνων, τα οποία οικοδομούν συνθήκες χειραγώγησης.
Σίγουρα η τεχνητή νοημοσύνη είναι η ικανότητα μιας μηχανής να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες του ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο οι μηχανές είναι ικανές να κατανοούν το περιβάλλον, να επιλύουν προβλήματα και να ενεργοποιούνται για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.
Εάν όμως δεν διαπερνούν την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης ηθικοί κανόνες με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον, θα απειληθούν η ιδιωτικότητα, η ασφάλεια, η διαφάνεια, η δικαιοσύνη και η λογοδοσία.
Η τεχνητή νοημοσύνη σίγουρα δεν διαθέτει βούληση ούτε και συνείδηση, όπως ο άνθρωπος και άλλα είδη, που αντιλαμβάνονται τις βιωνόμενες συνθήκες συνειδητά. Όμως στο πλαίσιο της οπτικής της κοινωνίας του θεάματος και του ανάλογου αξιακού συστήματος μετατρέπει τους πολίτες σε καταναλωτές εικονικών μηνυμάτων και φαντασιώσεων σε σχέση με την διαχείριση και βίωση της πραγματικότητας.
Οι κίνδυνοι είναι πολύ πιο ισχυροί και με ευρύτερες παρενέργειες ανάλογα με τα όρια, που θα τεθούν για την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τις κοινωνίες με τις δομές της κοινωνίας πολιτών και τον χώρο της πολιτικής, ως διεκπεραιωτή του κοινωνικού συμφέροντος. Αρκεί να γίνει η παρουσίαση των ευρημάτων μιας έρευνας, που πραγματοποιήθηκε με στόχο την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για την ανίχνευση και ανάδειξη των συναισθημάτων των ζώων και θα γίνει εμφανής ο κίνδυνος στοχευμένης πρόκλησης και ελέγχου των συναισθημάτων στους ανθρώπους.
Ερευνητές στο Τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης δημοσίευσαν στο περιοδικό iScience τα αποτελέσματα έρευνας, στο πλαίσιο της οποίας η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανιχνεύει την συναισθηματική ένταση των ειδών ζώων με την ανάλυση των φωνητικών εκφράσεων τους.
Μια από τους συγγραφείς της μελέτης, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Elodie F. Briefer, επισημαίνει «αυτή η πρωτοποριακή ανακάλυψη παρέχει ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία, ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποκωδικοποιήσει τα συναισθήματα σε πολλά είδη με βάση τις φωνητικές εκφράσεις. Μπορεί να φέρει αλλαγές στην ευημερία και στην διατήρηση των ζώων αλλά και στην διαχείριση της κτηνοτροφίας επιτρέποντας την παρακολούθηση των συναισθημάτων σε πραγματικό χρόνο».
Μπορεί κανείς να φαντασθεί, τι θα συμβεί, αν στην θέση των ζώων είναι ο άνθρωπος. Ο κίνδυνος μετατροπής των πολιτών σε ενεργούμενα ανάλογα με τους στόχους των διαχειριστών εξουσίας ή ισχύος στα διάφορα κοινωνικά συστήματα και ιδιαιτέρως στο πολιτικό και στο οικονομικό, είναι μεγάλος.
Τα μοντέλα της τεχνητής νοημοσύνης και η αξιοποίηση τους από τους χρήστες προϋποθέτουν τον έλεγχο της χρησιμοποίησης των εφαρμογών της, διότι δεν αναπτύσσονται με αναφορά μόνο στον στόχο, που υπηρετεί η αξιοποίηση τους. Σε αυτό το πλαίσιο είναι πιθανό να λειτουργήσουν κατά της ανθρώπινης οντότητας και των ισορροπιών σε παγκόσμιο επίπεδο και να είναι καταστροφικά ως προς την ανθρώπινη ύπαρξη και όχι μόνο αυτή.
Είναι εμφανές, ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της κοινωνικής δυναμικής από το ένα μέρος και από το άλλο είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη η αξιοποίηση της να στοχεύει στην πραγμάτωση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος, ενώ παράλληλα θα προωθεί την οικοδόμηση συνθηκών βιωσιμότητας τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα διάφορα οικοσυστήματα.
Παράλληλα πολύ σημαντική παράμετρος της αξιοποίησης και περαιτέρω εξέλιξης της τεχνητής νοημοσύνης είναι η διατήρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ανθρώπινης οντότητας και η διασφάλιση της λειτουργίας της σε συνθήκες δημοκρατίας χωρίς μηχανισμούς χειραγώγησης στο πλαίσιο της δημιουργίας συνθηκών εικονικής πραγματικότητας στο επικοινωνιακό πεδίο, οι οποίες δεν υπηρετούν το συμφέρον της κοινωνίας.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει πολλά, εάν είναι κοινωνικά ελεγχόμενη. Για να διασφαλισθεί αυτό, το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία πολιτών πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα να οικοδομηθούν οι νέες συνθήκες στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης των κοινωνιών.
Επίσης πρέπει να αποφευχθεί ο κίνδυνος παραγωγής υπερνοημοσύνης, στο πλαίσιο της οποίας τα μηχανήματα θα σκέπτονται και θα δρουν αυτόνομα. Ως μακρινό σενάριο είναι υπαρκτός αυτός ο κίνδυνος και για αυτό πρέπει να αναληφθεί τόσο η πολιτική όσο και η κοινωνική ευθύνη για τον έλεγχο της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης.
Τέλος είναι ανάγκη να τονισθεί, ότι για την λειτουργική και με προοπτική την μη εργαλειοποίηση του ανθρώπου στο πλαίσιο της διαχείρισης της αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης είναι βασική προϋπόθεση τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο η δυναμική της εξέλιξης να σχεδιάζεται και να πραγματώνεται με οπτική, η οποία δεν εξαντλεί τα όρια της ούτε στην διάρκεια διακυβέρνησης της χώρας από το κάθε κόμμα ούτε στον ατομικό βιολογικό χρόνο του πολίτη.
Είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη η πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας να διαπερνάται από την διαγενεακή ευθύνη και την συνειδητοποίηση, ότι η δυναμική της εξέλιξης δεν τεμαχίζεται ανάλογα με το κόμμα, που διαχειρίζεται την διακυβέρνηση της χώρας και την οπτική του για την λειτουργικότητα των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων, που προωθεί.
Οι σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και προϋποθέτουν συγκλίσεις, μακροπρόθεσμο ολιστικό σχεδιασμό της πορείας προς το μέλλον και πολίτες, που λειτουργούν ως ατομικά και συλλογικά υποκείμενα με την υποστήριξη της επιστημονικής κοινότητας, η οποία διαθέτει τα αναγκαία μεθοδολογικά εργαλεία για την παραγωγή των απαραίτητων γνώσεων και πληροφοριών για την κατανόηση της βιωνόμενης σύνθετης πολυδιάστατης πραγματικότητας.