Με αφορμή τον θάνατο του Μικρούτσικου κι ανάμεσα σε υπερβολές ή άστοχες υποτιμήσεις ξαναφέρνω κάποιες σκέψεις μου , που είναι γενικές κι αφορούν τις πιό πολλές περιπτώσεις....Πάμε λοιπόν .
Τόσο στον Μαχαιρίτσα όσο και πολύ περισσότερο στον Μικρούτσικο γράφτηκαν κρίσεις , που αφορούν παρελθούσες στάσεις ζωής , γραμμένες έτσι που να σκιάζουν την αποτίμηση του έργου....Μα αν αυτό είναι το κριτήριο και δη το μοναδικό , τότε ακυρώνεται το ωραίο ή όχι αναφορικά με την ποιότητα καθ΄εαυτήν που σύμφωνα με τον Ε.Παπανούτσο που τροποποιεί ελαφρώς τον ορισμό του Τεοντόρ Αντόρνο , ΩΡΑΙΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ Η ΘΕΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΟΣ.....
Άπαξ και το δημιούργημα κοινολογείται , αποστασιοποιείται από τον δημιουργό , έχει μιαν άχρονη τελετουργία και μπορεί ν΄αρέσει ή όχι , μα πάντως με όρους αισθητικής κι όχι με τους αντίστοιχους ενός ματς ΟΣΦΠ - ΠΑΟ.
Αν δεν ίσχυαν αυτά τότε ο μισότρελλος Εζρα Πάουντ θα ήταν δια βίου εξόριστος από τα γράμματα λόγω συμπάθειας προς τον Μουσολίνι , ο Κνούτ Χάμσον ο Νορβηγός θα είχε διαγραφεί από τις δέλτους λόγω υποστήριξης του Κούισλιγκ , ο δικός μας Μίκης θα εκρίνετο από τις παλινωδίες των φρονημάτων κι ο Χδάκις θα ήταν ο ορισμός του δεξιού ελιτίστα , ενώ ο Γ.Ρίτσος θα είχε μείνει ως ο δημιουργός ασήμαντων ποιημάτων στράτευσης στον Σταλινισμό κι όχι ο κατασκευαστής της ΣΟΝΑΤΑΣ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ ή της ΕΛΕΝΗΣ.
Φυσικά και κρίνονται - όμως σε παρόντα χρόνο - οι δημιουργοί , όμως η μαγεία έγκειται στην παντοτινή αποτίμηση. Μα αυτό δεν ισχύει γιά όλους μας ή μάλλον πρέπει να ισχύει ; Άλλο η αρχαιοελληνική ΕΜΜΕΝΕΙΑ του Καστοριάδη κι άλλο η ιδεοληπτική άχρονη εμμονή της Ψυχοκοινωνιολογίας .
Πλην ακραίων περιστατικών , όπως αυτό του Αρχιτέκτονα Α.Σπέερ επί Ναζισμού ή άλλων παρεμφερών καταστάσεων , το δημιούργημα γρηγορότερα ή αργότερα απορροφάται διά της κοινωνίας από την κοινωνία.
Ο Μπετόβεν λοιδωρήθηκε όταν αφιέρωσε την ΗΡΩΙΚΗ στον Βοναπάρτη , όπως κι ο Χέγκελ όταν τον αποκάλεσε απελευθερωτή παρόλο που επρόκειτο να εισβάλει στα τευτονικά κρατίδια.
Άλλα δημιουργήματα ευνοούνται από το διαχρονικό μάρκετιγκ των δημιουργών δίχως όμως ν΄αλλάζει το καθ΄εαυτόν του δημιουργήματος , άλλοι έχοντας επιλέξει έναν μονήρη ή ελάχιστα θορυβώδη τρόπο λειτουργίας αδικούνται μεν από το πλέγμα των δημοσίων σχέσεων ωστόσο βρίσκεται σχεδόν μεταφυσικά ο τρόπος να φτάσει στο κοινό η δημιουργία. Κανενός τα γούστα δεν ταυτίζονται με του άλλου παρά μερικώς , άλλωστε ποιός ήταν ο καλύτερος ο Μπετόβεν , ο Μότσαρτ ή ο Μπάχ ; Αστείο ερώτημα που δεν χρήζει καν συλλογισμού.
Το θέμα είναι να υπάρχει η άυξουσα καλλιέργεια - Παιδεία , που απομειώνοντας τις μικροπρέπειες του Εγώ , θα είναι σε σε θέση να αποτιμήσει και να κρίνει αυτοτελώς κι όχι συγκριτικά το έργο τέχνης κάθε μορφής.....Όπως άλλωστε συμβαίνει συχνά στην Ποίηση όπου οι 5-6 κολώνες παραμένουν σε τεράστια χιλιομετρική απόσταση από άλλες μικρότερες , λες και η τοπογραφία του ποιητικού πεδίου είναι κλειστή αλγεβρική εξίσωση. Εδώ με αφορμή τον Μικρούτσικο τώρα και τον Σπανό 2 ή 3 μήνες πριν , να πούμε για την οφειλή που τους έχουμε μιας - με διαφορετικό φυσικά τρόπο - και μας έφεραν στον πιάτο τον σπουδαιότατο ποιητή Νίκο Καββαδία . που οι θεωρητικοί της Ποίησης κατατάσσουν ψηλά πλην στην κατηγορία των μη μειζόνων , όπως και τον Κ.Ουράνη....
Για να μην θυμηθούμε πως ο τραγικός Κ. Καρυωτάκης , πολύ αργά μπήκε στο Πάνθεον με την συνδρομή του αγανακτισμένου Ανδ.Εμπειρίκου , που έγραψε γι΄αυτόν στο «ΟΤΑΝ ΟΙ ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΙ ΘΡΟΪΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΛΕΕΣ» τούτο : «Θα το ειπώ πολλάκις / είναι μεγάλος ποιητής ο Κώστας Καρυωτάκης».
Ανήκω σ αυτούς που με άγγιξαν οι ήχοι του Μικρούτσικου , ακόμα και η αισθαντικότητα της κακοφωνίας του, όπως αντιστοίχως του Μίκη και του Χδάκι.
Ποτέ δεν μπαίνω στην βάσανο της συγκρίσεως , καθώς αυτή είναι αυτοματική και ιδιωτική υπόθεση , που συνδέεται με τις διαφορικές πορείες του εαυτού μας , κατά μόνας ή /και συλλογικά......