—της Ελένης Κεχαγιόγλου—
Τα παραμύθια που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και, από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές παιδιών ανά τον κόσμο, εκδόθηκαν πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1812.
«Θέλω να σας εισαγάγω στο πνεύμα του γερμανικού παρελθόντος με όσο το δυνατόν πιο ζωντανό τρόπο. Δεν μας ενδιαφέρει η νεκρή πολυμάθεια, που δεν αποσκοπεί παρά στον ίδιο τον εαυτό της. Αλλά επιδιώκω να μάθετε να ανακαλύπτετε το παρόν και μέσα απ’ το παρελθόν» έλεγε ο Βίλελμ Γκριμ στους φοιτητές του (βλ. περιοδικό «Διαβάζω», τχ. 104) στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν όπου ο μεγάλος του αδελφός δίδασκε από το 1830 και ο ίδιος από το 1835. Και γίνεται, έτσι, φανερό ότι οι αδελφοί Γκριμ ?εμπνευσμένοι από τον Ρομαντισμό? αντιμετώπιζαν τη γερμανική πολιτισμική παράδοση ως μέσο για την κατανόηση του εθνικού παρόντος και, άρα, ως εργαλείο εθνικής αυτογνωσίας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Γιάκομπ Γκριμ (1785-1863) και ο αδελφός του Βίλελμ (1786-1869) ?που πορεύτηκαν παράλληλα όλη τους τη ζωή και σπούδασαν νομικά αλλά αφοσιώθηκαν στη φιλολογία? προχώρησαν στη συλλογή και στην καταγραφή των λαϊκών παραμυθιών της πατρίδας τους. Το 1812 εξέδωσαν έναν τόμο με 86 παραμύθια υπό τον τίτλο «Kinder – und Hausmarchen» («Παραμύθια για τα παιδιά και την οικογένεια»). Μέχρι το 1857 είχαν εκδώσει, με τον ίδιο γενικό τίτλο, συνολικά 211 παραμύθια, μεταξύ των οποίων και γνωστότατα, όπως «Η Σταχτοπούτα», «Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι», «Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια», «Ο ψαράς και η γυναίκα του», «Η Κοκκινοσκουφίτσα». Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ, όπως έμελλε να γίνουν παγκοσμίως γνωστά, έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 150 γλώσσες, έχουν επανειλημμένως διασκευαστεί λογοτεχνικά, έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και αποτελούν σήμερα κλασικά αναγνώσματα για τα παιδιά.
Παρ’ όλα αυτά, ο Γιάκομπ, όπως παραθέτει ο Μιχάλης Μερακλής («Το λαϊκό παραμύθι. Κείμενα παραμυθολογίας»), μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου σημείωνε: «Το βιβλίο των παραμυθιών δεν έγινε διόλου για παιδιά· φαίνεται όμως πως αυτά ήθελαν πολύ κάτι τέτοιο· και με χαροποιεί ιδιαίτερα». Έτσι, μετά την έκδοση του 1815, με την οποία συμπληρωνόταν ένα σώμα 156 συνολικά παραμυθιών, ακολούθησαν έξι εκδόσεις στις οποίες τα παραμύθια αναθεωρούνταν και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τη μορφή, και προσαρμόζονταν από τον Βίλελμ λογοτεχνικά, με τρόπο ώστε να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά σύμφωνα με τις ηθικές αξίες της ανερχόμενης τότε αστικής τάξης. Οι σύγχρονοι μελετητές επισημαίνουν ότι οι Γκριμ υπήρξαν σε μεγάλο βαθμό παρεμβατικοί ως προς την πλοκή των παραμυθιών απαλείφοντας, π.χ., αιμομικτικές πράξεις και παιδοκτόνους ήρωες, προκειμένου να παρουσιαστεί αψεγάδιαστος ο χαρακτήρας του τευτονικού πολιτισμού.
Διαβάστε την συνέχεια στο DIMART