Τα όρια των σχέσεων με τη Ρωσία

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 06 Απρ 2015

Η Ελλάδα θα πρέπει να έχει τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τη Ρωσία σε όλους τους τομείς και για πολλούς λόγους ( ιστορικούς, πολιτιστικούς, πολιτικούς,  οικονομικούς, ενεργειακούς) . Η Ρωσία μπορεί να είναι ένας «στρατηγικός εταίρος» για τη χώρα μας. Αλλά η Ελλάδα είναι αμετάκλητα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)  και από τη θέση αυτή απορρέουν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η σχέση της χώρας  επομένως με τη Ρωσία δεν μπορεί παρά να ξεκινά με αυτή την παραδοχή., κάτι που σημαίνει οτι  η  Ρωσία ούτε μπορεί ούτε πρέπει  να λειτουργήσει ή  να προβάλλεται ως (δυνητικό ) υποκατάστατο της θεσμικής θέσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επομένως  η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα στη Μόσχα είναι μια καθόλα θεμιτή κίνηση. Και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες  πραγματοποίησαν επισκέψεις στη Μόσχα τους τελευταίους μήνες. Αυτό που δεν θα ήταν θεμιτό, θα ήταν αντίθετα ζημιογόνο, είναι εάν η επίσκεψη παρουσιασθεί ως (δήθεν) υποκατάστατο της Ένωσης ή έστω ως απειλή για κάτι τέτοιο στο  μέλλον. Δεν μπορεί να διαφεύγει ότι οι σχέσεις  Ένωσης – Ρωσίας  είναι  την περίοδο αυτή   στο χειρότερο δυνατό επίπεδο, τόσο  λόγω της κρίσης στην Ουκρανία όσο  και γιατί η Ενωση και το σύνολο σχεδόν των κρατών μελών εκτιμούν ότι ο πρόεδρος Πούτιν στοχεύει στην ανατροπή της μεταψυχροπολεμικής τάξης πραγμάτων που διαμορφώθηκε πάνω σε συγκεκριμένους κανόνες και κείμενα. Η προσάρτιση της Κριμαίας είναι η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση αμφισβήτησης των κανόνων αυτών.. Ως αποτέλεσμα της πράξης αυτής και της γενικότερης κρίσης   η Ένωση οδηγήθηκε στην επιβολή σκληρών οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία. Η Ελλάδα πλήττεται από τις κυρώσεις αυτές, όπως πλήττονται και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι επομένως αντίθετη. Ωστόσο τη μάχη εναντίον των κυρώσεων θα πρέπει να τη δώσει μέσα στο πλαίσιο της Ένωσης μαζί με άλλες χώρες μέλη που έχουν επίσης επιφυλάξεις. Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει στο θέμα αυτό ή σε οποιοδήποτε άλλο (π.χ. ενέργεια) η Ελλάδα «να σπάσει» το οποιοδήποτε ευρωπαϊκό consensus επιτυγχάνεται.

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα μπορεί να εργαστεί τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και στο πλαίσιο της Ένωσης για την εξομάλυνση και τελικά βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία (να συμπεριληφθεί π.χ. η Ρωσία στη νέα Ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας). Αλλά θα πρέπει να είναι σαφές ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την οποία αντλεί τα σημαντικότερα οφέλη και υπολογίσιμη  διαπραγματευτική δύναμη. Η σωτηρία δεν θα προέλθει από τη Ρωσία….