Μιλώντας για την επόμενη μέρα και το ξεκίνημα της ανάκαμψης, η κυβέρνηση έχει να λύσει άμεσα το βασικό πρόβλημα αιμοδοσίας της ανάπτυξης που είναι η χρηματοδότηση της, η οποία συνδέεται κυρίως με τα κοινοτικά κονδύλια, ιδιαίτερα λόγω της έλλειψης επαρκών εθνικών πόρων και της μεγάλης συρρίκνωσης των ιδιωτικών επενδύσεων σε εποχή κρίσης.

Καταρχήν, ως προς τα εγκεκριμένα κοινοτικά κονδύλια των 20,4 δισ. ευρώ της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 2007-2013 (ΕΣΠΑ), η εικόνα της απορρόφησης και αξιοποίησης τους είναι η χειρότερη όλων των προηγούμενων περιόδων. Κλείνει το έκτο έτος εφαρμογής και η απορρόφηση είναι ακόμη στο 40%, (σε κρίσιμα προγράμματα του ΕΣΠΑ η επίδοση είναι πολύ χειρότερη), λόγω της κατάστασης της δημόσιας διοίκησης, των χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας, της τεράστιας γραφειοκρατίας, του τρόπου διαχείρισης του ΕΣΠΑ και της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά.

Και ενώ ο ετήσιος μνημονιακός στόχος απορρόφησης των 3,75 δισ. ευρώ για το 2012 δεν έχει προσεγγιστεί ακόμη ούτε κατά το 1/3, η μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους των εγκεκριμένων πόρων στα τελευταία τρία έτη πολύ αυξημένων ετήσιων δεσμευτικών στόχων οδηγεί, σύμφωνα με τους κανονισμούς, σε αυτόματη και οριστική απώλεια του μέρους των πόρων που δεν απορροφώνται. Είναι φανερό ότι οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και η αποφυγή απωλειών πολύ δύσκολη.

Το δεύτερο κακό νέο είναι η δραστική μείωση των κοινοτικών κονδυλίων για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020. Ακόμη και με το πιο αισιόδοξο σενάριο, της κατά 20% αύξησης της αρχικής κατανομής για την Ελλάδα στο οποίο αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός μετά την προχθεσινή άγονη Σύνοδο Κορυφής, η τελική μείωση θα είναι τουλάχιστον 35%, σε σχέση με τα κονδύλια της προγραμματικής περιόδου 2007-2013.

Η κατακόρυφη αυτή πτώση δεν οφείλεται μόνο στο γενικότερο πρόβλημα της ΕΕ και στη μείωση του συνολικού προϋπολογισμού της που μάλλον θα μειωθεί ακόμη περισσότερο λόγω της εμμονής της Μ. Βρετανίας για περικοπές. Οφείλεται και στην ακαμψία των οργάνων της ΕΕ, ως προς τον τρόπο κατανομής των κονδυλίων στα κράτη-μέλη που βασίζεται στο μέσο όρο του ΑΕΠ των ετών 2007-2009 και δίνει λιγότερα κονδύλια στις πιο αναπτυγμένες περιφέρειες. Για την Ελλάδα όμως η εικόνα άλλαξε λόγω της ύφεσης η οποία εξελίχτηκε κυρίως, μετά από τα έτη αυτά και προβλέπεται να έχει φθάσει στο -25% την 1.1.2014, ημερομηνία έναρξης του νέου ΕΣΠΑ.

Κάποιος θα έλεγε βέβαια, τι τα θέλετε τα περισσότερα κονδύλια αφού δεν μπορείτε να τα απορροφήσετε. Πόσο μάλλον που στο επόμενο ΕΣΠΑ, η έμφαση δεν θα είναι σε βασικές υποδομές και σε εύκολα έργα αλλά σε έρευνα, καινοτομία, νέες τεχνολογίες, έξυπνη εξειδίκευση, δίκτυα, οικονομία χαμηλού άνθρακα, ανταγωνιστική παραγωγή κλπ, η δε έγκριση των προγραμμάτων θα απαιτεί την εκπλήρωση μιας σειράς θεματικών και μακροοικονομικών προϋποθέσεων, από τη διοικητική μεταρρύθμιση και την εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, μέχρι την εκπλήρωση των στόχων του μνημονίου.

Παρόλα αυτά, είναι μονόδρομος για τη χώρα, το να βελτιώσει τους θεσμούς και τις λειτουργίες της, να έχει εθνικό στρατηγικό σχέδιο ανασυγκρότησης, να χρησιμοποιεί την πρώτη ομάδα στελεχών πέρα από μικροκομματικές/πελατειακές λογικές και ισορροπίες και να κινείται αξιόπιστα στον ευρωπαϊκό στίβο για πόρους, τεχνογνωσία και πολιτικές που θα προωθούν τους στόχους της.

.

*Ο Νίκος Διακουλάκης μετέχει στην κίνηση πολιτών «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ Β» και στη Συντακτική Επιτροπή της ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ

.