Καθώς η μετρολογία και το θρίλερ του κλεισίματος του πακέτου των 11,5 δις κυριαρχούν επί μακρόν στην επικαιρότητα, αδράνεια και καθυστερήσεις χαρακτηρίζουν τους υπόλοιπους τομείς πολιτικής και ιδιαίτερα αυτούς που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις στο κράτος και στο πολιτικό σύστημα, την παραγωγική ανασυγκρότηση και την καθημερινότητα του πολίτη.
Πολλά ασφαλώς εξαρτώνται από την ψήφιση του πακέτου και κυρίως η ρευστότητα στην αγορά με την ενεργοποίηση των δανείων, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την εξόφληση των οφειλών του κράτους προς τις επιχειρήσεις και την ροή των κεφαλαίων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την επανέναρξη των μεγάλων έργων και τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι συνεχιζόμενες όμως καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ διογκώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης στην ανάπτυξη, στα εισοδήματα και στην απασχόληση.
Τα στοιχεία απορρόφησης δείχνουν ότι για το 2012 έχει καλυφθεί μόνο το 25% του ετήσιου μνημονιακού στόχου των 3,75 δις. Η συνολική μάλιστα απορρόφηση έχει κολλήσει στο 38-40% περιλαμβανομένων των ποσών που έχουν «παρκαριστεί» σε Ενδιάμεσους Φορείς, όπως το Ταμείο Εγγυοδοσίας. Προκαλεί δε, δέος το πώς θα απορροφηθούν μέχρι το 2015 τα εναπομένοντα 14 δις της δημόσιας δαπάνης, όταν από το 2014 θα τρέχει παράλληλα και το επόμενο ΕΣΠΑ 2014-2020.
Ένα πρόσθετο πρόβλημα είναι η κακή πορεία κρίσιμων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ που έχουν ευρύτερη σημασία λόγω των μακροπρόθεσμων διαρθρωτικών στόχων τους, όπως τα προγράμματα διοικητικής μεταρρύθμισης, ψηφιακής σύγκλισης, βιώσιμης ανάπτυξης και ανθρώπινων πόρων.
Για παράδειγμα το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση» προτείνεται πλέον να περικοπεί δραστικά, λόγω αδυναμίας υλοποίησης του, με την απορρόφηση να είναι μόλις στο 13%.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με αρχικό προϋπολογισμό 631 εκατ. και στόχους την αναβάθμιση της ποιότητας των δημόσιων πολιτικών μέσω του εκσυγχρονισμού του ρυθμιστικού πλαισίου και του ανασχεδιασμού των διαδικασιών και των δομών του κράτους. Την ουσιαστική δηλαδή ανασυγκρότηση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών, κάτι που θα συνέβαλλε, μεταξύ των άλλων, και στην επιτυχή υλοποίηση και των υπόλοιπων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.
Όμως, τα περισσότερα έργα του προγράμματος αυτού δεν προχωρούν, μεγάλο δε μέρος των πόρων του φαίνεται ότι θα μεταφερθεί σε άσχετα με τους στόχους της διοικητικής μεταρρύθμισης προγράμματα για να μη χαθούν πόροι. Θα ακολουθεί δηλαδή η συνήθης πρακτική της «άρον-άρον» απορρόφησης μέσω σεμιναρίων, μικρών δημοτικών έργων και άλλων συναφών κατηγοριών εύκολων δράσεων γρήγορης απορρόφησης, με μικρή όμως προστιθέμενη αξία και ελάχιστο αναπτυξιακό πολλαπλασιαστικό όφελος.
Τούτων δοθέντων, επείγει η συζήτηση για το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και για τους τρόπους και μηχανισμούς ουσιαστικής χρήσης και αξιοποίησης των διαθέσιμων επενδυτικών και αναπτυξιακών πόρων.
Το άρθρο του Τ. Γιαννίτση στο χθεσινό ΒΗΜΑ με τίτλο: «Το ευχολόγιο για ανάπτυξη και τι-δεν-κάνουν κυβερνήσεις και τρόικα» μπορεί να αποτελέσει τη βάση.
*Ο Νίκος Διακουλάκης μετέχει στην πολιτική κίνηση «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ Β» και στη Συντακτική Επιτροπή της ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ