Η Ευρώπη συζητά αυτές τις μέρες αν θα γίνει λιγότερο Ευρώπη ή θα συνεχίζει να κρατά κάτω τις μπάρες των εσωτερικών συνόρων της και μαζί ένα βασικό κομμάτι της ιδιοσυστασίας της. Η υπόθεση Schengen εξελίσσεται σε μάχη της παλιάς με τη νέα Ευρώπη, άγνωστης προς το παρόν έκβασης. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις αντοχές του θωρηκτού Μέρκελ. Στο ειδικό βάρος της Γερμανίδας καγκελαρίου προσβλέπει η Αθήνα για να μην μετατραπεί σε σφραγισμένη νοτιοανατολική απόληξη της Ε.Ε. Ειρωνεία της ιστορίας αποτελεί ασφαλώς το γεγονός ότι η πολιτικός που πριν από ένα χρόνο ήταν η «ενσάρκωση του κακού» για τη νεοεκλεγείσα κυβέρνηση, τώρα βλέπει στο πρόσωπό της μια ισχυρή σύμμαχο. Άλλη μια επιβεβαίωση της ρήσης του Ελευθέριου Βενιζέλου ότι δυστυχώς δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, αλλά εθνικά συμφέροντα και με αυτό στο νου πρέπει να πορεύονται οι ηγέτες.
Περί τα σύνορα, λοιπόν, η σύγκρουση. Ζήτημα πελώριο, σχεδόν υπαρξιακό για την Ένωση και κάθε μέλος της χωριστά, τόσο για εκείνα που υπεραμύνονται τη Schengen, όσο και για εκείνα που προσπαθούν λυσσαλέα να την καταργήσουν. Η μάχη υπερβαίνει την αφορμή της και συνιστά no turning point για τα ευρωπαϊκά πράγματα. Ό, τι μπαίνει στο τραπέζι δύσκολα βγαίνει, θυμηθείτε το Grexit.
Με τα άλλα σύνορα, όμως, τι γίνεται; Τα εντός των τειχών της Δημοκρατίας; Αυτά που χτίζονται ανεπαισθήτως, χωρίς περίσκεψη, λύπη και αιδώ. Πότε με νόμους, πότε με δηλώσεις, πότε με συμπεριφορές, η ανοιχτή κοινωνία αποκτά οδοφράγματα που την διαβρώνουν, την αλλοιώνουν, μεταβάλλουν τη Δημοκρατία σε πολίτευμα αδειανό.
Η φτωχοποίηση είναι σύνορα. Η ανεργία είναι σύνορα. Οι κλειστές εντατικές μονάδες είναι σύνορα. Η πληρωμένη συμπληρωματική διδασκαλία, το έτσι θέλω των συντεχνιακών εκβιασμών, οι κατάρες των ιερωμένων στους ομοφυλοφίλους, οι διορισμοί ημετέρων, οι διαδηλώσεις μαθητών κατά των προσφύγων. Ο έλεγχος της ενημέρωσης είναι σύνορα, το αριστερόμετρο και το πατριωτόμετρο είναι σύνορα. Οι μισές αλήθειες και τα μισά ψέματα είναι σύνορα. Ο διαχωρισμός σε καλή και κακή βία, η περιφρούρηση των δικαιωμάτων καταδικασμένων τρομοκρατών και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων των θυμάτων τους είναι σύνορα. Αλλά και οι τιμητές των νυν που ξεχνούν τα οικεία λάθη όταν ήταν εκείνοι νυν, η λήθη των υποσχέσεων, η άρνηση μιας πολιτικής συγνώμης, το φούντωμα των φιλοναζιστών είναι σύνορα. Οι μικρο-ρατσισμοί της καθημερινότητας, το τηλε-bulling αναπήρων από δημοφιλείς αστέρες είναι σύνορα. Περισσότερο απ’ όλα η καλλιέργεια διχασμού και μίσους, το «ή με μας ή εναντίον μας» είναι τείχος που φυλακίζει μαζί με τα θύματα και τους θύτες.
Τέτοια τείχη δεν κατεδαφίζονται ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Άπαξ και χτιστούν, θέλουν κόπο, χρόνο και πολλές σάλπιγγες για να πέσουν.
Και μην πούμε ότι δεν ακούσαμε τον κρότο και τον ήχο των κτιστών.
Αν αδιαφορήσουμε για τα έσω σύνορα, η αναστολή της Schengen θα είναι το μικρότερο πρόβλημα μας.