Σήμερα όλος ο κόσμος μιλάει για την Αλεξανδρούπολη. Να μιλήσουμε και μείς. Όταν έπεσε η χούντα η Αλεξανδρούπολη ήταν μια ήσυχη μικρή παραμεθόριος πόλη δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών με 25.000 κατοίκους, χωρίς στοιχειώδεις υποδομές.
Σημειωτέο ότι η Ελλάδα δεν είχε γίνει ακόμη μέλος της ΕΟΚ, η Βουλγαρία ήταν κομμουνιστική χώρα, ο ψυχρός πόλεμος βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη και οι σχέσεις μας με την Τουρκία ήταν εχθρικές λόγω του κυπριακού. Όλος ο Έβρος ήταν μια απομονωμένη συνοριακή περιοχή με επιτηρούμενες ζώνες , χωρίς προοπτικές.
«Εσείς φυλάτε Θερμοπύλες», μας έλεγαν για να μας παρηγορήσουν…
Μέσα στην γενική ευφορία της εποχής πέντε νεαροί μηχανικοί του ΤΕΕ προσπάθησαν να προσδιορίσουν το μέλλον της πόλης. Ανάμεσά τους και ο γράφων. Συνέταξαν εθελοντικά μια ρυθμιστική μελέτη. Κατέληξαν στην εκτίμηση ότι «η Αλεξανδρούπολη αποτελεί μια στρατηγικής σημασίας περιοχή του ελληνικού χώρου , όπου στο άμεσο μέλλον θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένας διεθνής κόμβος συνδυασμένων μεταφορών».
Οι μεταφορικές υποδομές που θα υλοποιούσαν το νέο όραμα για την Αλεξανδρούπολη θα της προσέδιναν ένα διεθνή ρόλο μεγάλης σημασίας, υποκαθιστώντας τα στενά του Βοσπόρου και του Τσανάκαλε. Από τότε είχαμε χαρακτηρίσει αυτό το σύνολο των δικτύων συνδυασμένων μεταφορών ως τα «Δαρδανέλια της ξηράς».
Προτάθηκε η δημιουργία δύο καθέτων αξόνων. Ενός οριζόντιου μεταξύ ανατολής και δύσης και ενός κατακόρυφου βορρά- νότου , που θα συνδέει τη Βαλτική , τον Εύξεινο πόντο και το Αιγαίο με τη Μεσόγειο, με σημείο τομής ένα μεγάλο λιμάνι στην Αλεξανδρούπολη, που θα συνδέεται οδικώς και σιδηροδρομικώς με το λιμάνι του Μπουργκάς στον Εύξεινο πόντο.
Σήμερα ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης που της είχαν προσδιορίσει οι νεαροί μηχανικοί πριν 48 χρόνια γίνεται πράξη. Η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο μεγάλος ευρωλιμένας κατασκευάστηκε. Η Εγνατία λειτουργεί . Το αεροδρόμιο extra Schengen ολοκληρώθηκε πριν καιρό. Απομένει η ένταξη στα διευρωπαϊκά δίκτυα και η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου και του σιδηροδρομικού άξονα Αλεξανδρούπολης- Μπουργκάς.
Η κρίση του πολέμου στην Ουκρανία έφερε στην επιφάνεια τη γεωστρατηγική σημασία της Αλεξανδρούπολης ως εναλλακτική επιλογή μεταφοράς στρατιωτικών δυνάμεων και πολεμικού υλικού προς τις χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ της Ανατολικής Ευρώπης. Αλλά και πέραν του πολέμου, η ανάγκη απεξάρτησης της Ευρώπης από το Ρωσικό φυσικό αέριο καθιστά την Αλεξανδρούπολη και ενεργειακό κόμβο μεταφοράς υδρογονανθράκων προς την Ευρώπη μέσω της εγκατάστασης μονάδων LNG στη θαλάσσια περιοχή της.
Μέχρι που ο κύριος Δένδιας δήλωσε : Δε θέλουμε το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης να είναι εμπορικό. Δηλαδή να είναι μόνο πολεμικό. Απίστευτο και μυωπικό. Διότι έτσι ακυρώνεται ο αναπτυξιακός ρόλος ενός διεθνούς λιμανιού logistics στο Αιγαίο εν καιρώ ειρήνης που θα αποτελεί μια Πύλη προς τη Μεσόγειο για όλες τις χώρες του Εύξεινου Πόντου και της Βαλτικής, μηδέ της Ρωσίας εξαιρουμένης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η εξωτερική πολιτική των κυβερνήσεων ακυρώνει τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη της Θράκης. Εξ άλλου πάντα οι παραμεθόριες περιοχές ήταν όμηροι των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Και όμως η ύπαρξη μιας αγοράς εικοσιπέντε εκατομμυρίων καταναλωτών και εν δυνάμει τουριστών σε απόσταση έως δυόμιση ωρών από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, αλλά και ολόκληρη η Τουρκία των 80 εκατομμυρίων, είναι μια πρόκληση για κατάκτηση αυτής της τεράστιας αγοράς και ένα πλεονέκτημα απέναντι στους ευρωπαίους που εξάγουν εκεί τα προϊόντα τους. Όλο το βαμβάκι του Έβρου στην Τουρκία εξάγεται. Γεμίζουν τα ξενοδοχεία μας και ζωντανεύει η αγορά μας από τους τούρκους επισκέπτες τα σαββατοκύριακα.
Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τη διαφαινόμενη στροφή της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Να μια ευκαιρία για ένα νέο Ελσίνκι, που είχε υλοποιήσει ο Σημίτης, με σημερινό δέλεαρ την ειδική σχέση ΕΕ-Τουρκίας και με προϋπόθεση τις μεταρρυθμίσεις , τα ανθρώπινα δικαιώματα, το διεθνές δίκαιο. Εμείς θα πρέπει πρώτοι να υποστηρίξουμε αυτή τη σχέση. Έτσι θα εξασφαλίζαμε μια διαρκή ειρήνη.
Ο εθνολαϊκισμός και η τουρκοφαγία καθορίζουν την εξωτερική μας πολιτική,
με βάση τα εθνικά δίκαια και όχι τα εθνικά συμφέροντα, όπως πίστευε ο Ελ. Βενιζέλος.
Ακριβώς η αγνόηση αυτής της διάκρισης μας οδήγησε σε μεγάλα λάθη και στη θόλωση των διαχωριστικών γραμμών με τα άλλα κόμματα. Η καταψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών μας ταύτισε με την αθλιότερη εκδοχή της πατριδοκαπηλίας και του ανορθολογισμού στις πλατείες των «μακεδονομάχων».
Είναι βέβαια προκλητικός και δείχνει επικίνδυνος ο Ερντογάν με τους λεονταρισμούς και τους αναθεωρητισμούς του. Νομίζω όμως ότι είναι λανθασμένη η αντιμετώπισή του με την κλιμάκωση της έντασης .
Θεωρούμε ότι το Αιγαίο είναι ελληνική λίμνη και οι τούρκοι δεν δικαιούνται να έχουν ζωτικά συμφέροντα σε αυτό, παρ’ όλο που διαθέτουν εκατοντάδες χιλιόμετρα ακτές στο Αιγαίο , πολλά λιμάνια και αεροδρόμια.
Δημιουργούμε άξονες με τους εχθρούς του εχθρού μας και χαράζομε μονομερώς ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο χρησιμοποιώντας την αμφιλεγόμενη επήρεια του Καστελόριζου για να αποκλείσουμε την γείτονα από τα ενεργειακά αποθέματα της Μεσογείου , χωρίς δικό μας όφελος. Και αυτοί απαντούν με το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Αντίθετα θα έπρεπε να πρωταγωνιστήσουμε σε ενεργειακή συνεννόηση των χωρών της Ανατ. Μεσογείου.
Ακούμε για ενεργειακούς πόρους στο Αιγαίο, για γκρίζες ζώνες, για άμυνα των νησιών μας, για 12 και 10 μίλα στη θάλασσα και στον αέρα. Ένα μόνο δεν ακούμε . Για μια τολμηρή μετατροπή των διαφορών σε ευκαιρίες συνεργασίας που δημιουργούν κοινά συμφέροντα. Όποιος μιλάει για συνεκμετάλλευση είναι προδότης. Και όμως στη Θάσο μόνο 11% του πετρελαίου αποδίδεται στην Ελλάδα.
Η από κοινού ή με διαιτησία χάραξη των ΑΟΖ και η αναλογική ποσοστιαία συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων θα μας απέδιδε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά. Τα κοινά συμφέροντα θα ήταν η καλύτερη άμυνα των νησιών μας. Τα γεωτρύπανα είναι πιο οικονομικά από τα ραφάλ και τις φρεγάτες. Επί πλέον τα πρώτα φέρνουν εισόδημα και ειρήνη. Τα δεύτερα αδιέξοδο εξοπλιστικό ανταγωνισμό, χρέη και πολεμική ατμόσφαιρα σε βάρος του τουρισμού των δύο χωρών.
Η διδαχή της δημόσιας Ιστορίας προωθεί την ξενοφοβία , το μίσος, την μισαλλοδοξία , την εθνική υπεροχή και περιχαράκωση. Φωτίζει τα ηρωικά στερεότυπα, τις προκαταλήψεις, τους εθνικούς μύθους και συσκοτίζει τα δυσάρεστα. Μας καθοδηγούν οι φραστικές μεγαλοστομίες εκατέρωθεν, οι φόβοι και οι πολεμοκάπηλες κραυγές. Και όμως η Τουρκία δεν μας πήρε ούτε τετραγωνικό μέτρο εδάφους μετά το 1821 . Εμείς της αφαιρέσαμε πολλά εδάφη στα πλαίσια των τεσσάρων απελευθερωτικών πολέμων εναντίον της. Η εισβολή των τούρκων στην Κύπρο ήταν βάναυση και παράνομη, αλλά το πραξικόπημα της χούντας την προκάλεσε και ο Μακάριος τους «κάλεσε» ως εγγυήτρια δύναμη. Από την άλλη οι Κύπριοι έχασαν όλες τις ευκαιρίες για επανένωση τα νήσου. «Εθνικόν το αληθές» , είπε ο εθνικός μας ποιητής.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι με την Τουρκία θα είμαστε γείτονες για πάντα. Δεν υπάρχει λοιπόν άλλη επιλογή από την ειρηνική συμβίωση. Ούτε ο Ερντογάν θα είναι αιώνιος πρόεδρος. Νέες γενιές πολιτικών και στις δύο χώρες θα δουν τις σχέσεις μας με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Ας κάνει και το νέο ΠΑΣΟΚ το ίδιο, για να διαχωρίσει τη θέση της από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και για να προσδιορίσει την έννοια του νέου πατριωτισμού.
*Κατατέθηκε στο Προεδρείο του 3ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΝ