Το ΠΑΣΟΚ εμφανίστηκε το 1974 ως ένα σχετικά «κλειστό» ριζοσπαστικό κόμμα, με κάποια νεφελώδη σοσιαλιστική ιδεολογία. Πολύ γρήγορα όμως, όταν είδε την επιρροή και την απήχησή του να διευρύνεται εντυπωσιακά, «άνοιξε» και υποδέχθηκε κάθε διαμαρτυρόμενη κοινωνική κατηγορία και συντεχνία, τα αιτήματα των οποίων υιοθετούσε και υποστήριζε. Έτσι, μετατράπηκε σ’ ένα πολυσυλλεκτικό λαϊκίστικο κόμμα, το οποίο μάλιστα, εν όψει της επερχόμενης εξουσίας, αφέθηκε, ηθελημένα ή κατ’ ανάγκη, στον ορμητικό, κοινωνικό και πολιτικό, εγχώριο μικροαστισμό. Μοιραία, η όποια σοσιαλιστική ιδεολογία ουδέποτε υπήρξε ηγεμονική και η άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής που ακολούθησε, ήταν αντιφατική. Αν και πραγματοποίησε αρκετές μεταρρυθμίσεις, αυτές που δεν έγιναν ή παρέμειναν ατελείς, ήταν πολύ περισσότερες και η πολιτική των γενικευμένων παροχών διοχέτευσε τεράστια κεφάλαια στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγική συγκρότηση της χώρας. Πολλά δε από τα οδυνηρά συμπτώματα της παρούσας συγκυρίας, οφείλονται και σ’ αυτήν την πολιτική.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι πρόσφατα και παρά τις πολλές και συχνά ριζικά διαφορετικές απόψεις, διέθετε πιο συνεκτική ηγετική ομάδα και έντονη , αν και ποικίλη, σοσιαλιστική ρητορική. Το τελευταίο διάστημα όμως, πριν και μετά τις δύο απανωτές εκλογές, έχει ανέβει στο διαρκώς ογκούμενο κύμα των διαμαρτυρόμενων κοινωνικών στρωμάτων που έχασαν τα πολλαπλά προνόμια τους και ήδη συμπεριφέρεται ως τυπικό πολυσυλλεκτικό κόμμα, ενσωματώνοντας στον πολιτικό του λόγο όλα τα αιτήματα και υποσχόμενο στους πάντες τα πάντα. Παρακολουθεί δε το παραλογισμένο «πλήθος» να συμπεριφέρεται ως όχλος και αρνείται να καταδικάσει πολλές βίαιες και χυδαίες πρακτικές του. Όμως, έτσι αρνείται ή δεν μπορεί ίσως να επιτελέσει τις λειτουργίες ενός κόμματος της αριστεράς, όπως τις έβλεπε ο μεγάλος ιταλός μαρξιστής θεωρητικός Αντόνιο Γκράμσι. Να λειτουργήσει δηλαδή ως συλλογικός διανοούμενος του κόσμου της εργασίας και κυρίως ως παιδευτικός μηχανισμός. Ο ΣΥΡΙΖΑ, δυστυχώς, δεν μετασχηματίζει την διαμαρτυρία και την οργή του κόσμου σε μια άλλη πολιτική και κοινωνική κουλτούρα. Αντίθετα, άγεται και φέρεται από τις αυθόρμητες και άλογες συχνά κοινωνικές εκδηλώσεις και δημαγωγεί πάνω σ’ αυτές ασύστολα.
Η κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ είναι γνωστή και έχει αναλυθεί ευρέως. Μήπως όμως περιγράφει και την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα που ζει κι αυτός την δική του έφοδο στον ουρανό;