Συνταγματική και πολιτική υποχρέωση

Λυκούργος Λιαρόπουλος 26 Μαρ 2014

Υπάρχουν δύο ζητήματα διαφορετικής τάξης που αναφύονται στη σημερινή συγκυρία σχετικά με την κάλυψη των αναγκών υγείας των Ελλήνων. Η κάλυψη των αναγκών των ανέργων είναι συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας αλλά και πολιτική υποχρέωση της κοινωνίας. Το Σύνταγμα καθορίζει ότι το κράτος μεριμνά για την προστασία της υγείας. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο, αλλά ο τρόπος με τον οποίον το κράτος εκπληρώνει τη συνταγματική υποχρέωση είναι ζήτημα πολιτικό, όπου η κοινωνία καλείται να επιλέξει.

Το πώς και τι επιλέγει η κοινωνία είναι πάντα το μεγάλο πολιτικό ζητούμενο. Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η επιλογή μας ως κοινωνίας ήταν η δημιουργία ασφαλιστικών φορέων, κυρίως κατά επαγγελματικές κατηγορίες, που κάλυπταν τις παροχές σε συντάξεις και υπηρεσίες υγείας. Τα «Ταμεία» αυτά βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις εισφορές των ασφαλισμένων τους, αλλά σε κάποιον βαθμό, σταδιακά, το κράτος ανέλαβε σημαντικό μέρος της ευθύνης ενισχύοντας τα Ταμεία από τα γενικά φορολογικά έσοδα.

Στην εξέλιξη αυτή, σημαντικό και όχι πάντα θετικό ρόλο έπαιξε η πολιτική. Για παράδειγμα, μετά την ίδρυση του ΙΚΑ και για δύο περίπου δεκαετίες, τα έσοδα από εισφορές υπερκάλυπταν τα έξοδα για συντάξεις και υγεία ενός νεαρού κατά βάση πληθυσμού εργαζομένων, αφήνοντας το πλεόνασμα υποχρεωτικά κατατεθειμένο στην Τράπεζα της Ελλάδος, για χαμηλότοκα δάνεια στη βιομηχανία.

Μια αμφιλεγόμενη πολιτική επιλογή, που έγινε δικαιολογημένα «σημαία» των αριστερών κομμάτων, κυρίως του ΚΚΕ. Πολιτική επιλογή, επίσης, ήταν η ίδρυση του ΝΑΤ, του ΟΓΑ και μυριάδας άλλων φορέων ασφάλισης. Δεν ήταν χωρίς σημασία και οι δυνατότητες τοποθέτησης καλοπληρωμένων πολιτικών φίλων στις διοικήσεις αλλά και άπειρων «πελατών» στις υπηρεσίες των φορέων.

Στην εποχή της κρίσης και της ανεργίας οι πολιτικές επιλογές είναι σαφώς διαφορετικές. Με ενάμισι εκατομμύριο ανέργους, δεν υπάρχουν εισφορές για να καλύψουν τις ανάγκες υγείας. Ούτε η πιο ανήθικη «πολιτική στρουθοκάμηλος» δεν μπορεί να το αγνοήσει αυτό. Συνεπώς, η πλήρης κάλυψη των ανασφάλιστων ανέργων, με το «πακέτο» του ΕΟΠΥΥ, είναι μονόδρομος και ορθώς ο κ. Γεωργιάδης το έχει αναγνωρίσει. Αυτή είναι η συνταγματική επιταγή. Μένει μόνο να αποφασίσουμε ποιος και πώς θα καλύψει το κόστος. Οσοι υποκρίνονται ότι υπάρχει οποιαδήποτε άλλη λύση από την Εθνική Ασφάλιση Υγείας με φορολογικά έσοδα απλώς αποφεύγουν την πολιτική τους υποχρέωση. Για πόσο ακόμη;;