Μερικές φορές, απλουστεύοντας ιστορικά συμβάντα, αποκαλούμε φασιστικά κάποια βραχύβια αντικοινοβουλευτικά και στρατιωτικογενή καθεστώτα. Έτσι δεν θα σταθώ στις προ του 1936 δικτατορίες του Θ. Πάγκαλου και του Γ. Κονδύλη, που ήταν και οι δύο παλαιοί στρατιωτικοί συνεργάτες του Ε. Βενιζέλου. Κι ακόμη, ούτε σε προσωρινές άρσεις της αντιπροσώπευσης, όπως η εκτροπή Πλαστήρα, Γονατά, προκειμένου να δικαστούν οι έξι της Μικρασιατικής Καταστροφής. Μάλλον εξέφραζαν αδυναμίες του Ελληνικού Κοινοβουλευτισμού, επενδεδυμένες στις φιλοδοξίες των ενδιαφερομένων. Τα όποια πολιτικά προτάγματα υπήρχαν, αναφέρονταν στις διχαστικές αντιλήψεις του μετα-Μικρασιατικού Ελληνισμού. Τέλος, να τονιστεί η απουσία μαζικής στήριξης σ’ αυτές τις διακυβερνήσεις.
.
Ουσιαστικά, ο Ελληνικός Φασισμός ανατέλλει με τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, υπό την ηγεσία του στρατιωτικού Ι. Μεταξά, από το 1936 ως το 1940. Ψηλαφίζοντας τον Μεταξά, παρατηρούμε τα εξής:
.
1) Ο Μεταξάς είναι ένας τυπικός αξιωματικός, μάλλον επαρκής, με πολιτικές και διπλωματικές θέσεις πολύ κοντά στους Γερμανούς ιθύνοντες και στους Έλληνες Βασιλείς.
.
2) Πολιτεύεται ως τον Αύγουστο του 1936 με το μικρό κόμμα των Ελευθεροφρόνων, του οποίου ηγείται, κινούμενος σε μικρά εκλογικά ποσοστά της τάξεως του 3%.
.
3) Εκφράζει παλαιόθεν αντικοινοβουλευτικές αντιλήψεις και έλκεται ιδεολογικά από τις πρώιμες φασιστικές θέσεις του Μουσολίνι και του Χίτλερ, ενώ διατηρεί σχέσεις αίματος με κάθε σοβαρή εκδοχή του Ελληνικού Αστικού Κατεστημένου, δηλ. Βασιλεία, Εκκλησία, Ανώτατη Δημοσιοϋπαλληλία, Βιομήχανοι.
.
Πάντως, στα πρώτα του και όχι τόσο βίαια βήματα, ο φασισμός εφαρμόζει μιαν ισοπεδωτική και λαϊκιστική, φιλεργατική και αντιπλουτοκρατική πολιτική, που σε αρκετούς αρέσει, μέχρι να βρεθούν οι κοινές πατημασιές με τα κάθε κατηγορίας κατεστημένα. Ο Μεταξάς ανέλαβε να κυβερνήσει με τη νόμιμη κοινοβουλευτική ανοχή των κοιμισμένων κομμάτων, στην αρχή, μέχρις ότου ανακοίνωσε δικτατορία, εξορίζοντας τους νυσταλέους πολιτικούς, οι οποίοι τον είχαν στηρίξει ως υπηρεσιακό Πρωθυπουργό.
.
Οι οργανωμένες σημειολογικές φασιστικές σηματοδοτήσεις, πάντα με το μάτι στραμμένο στους Μουσολίνι και Χίτλερ, συμπυκνώνονται κυρίως στα εξής:
.
Α) Συγκρότηση Νεολαίας, της ΕΟΝ, με υποχρεωτική συμμετοχή και ίδια αμφίεση.
.
Β) Προσπάθεια δημιουργίας ολοκληρωτικού και -υποτίθεται-συνεκτικού ιδεολογικού αφηγήματος. Είναι ο 3ος Ελληνικός Πολιτισμός.
.
Γ) Οργάνωση ρατσιστικής αντικομμουνιστικής Πολιτείας, με έντονα τα αφανιστικά χαρακτηριστικά. Είναι γνωστό ότι καταδόθηκαν και παραδόθηκαν στους Ναζί πολυάριθμοι πολιτικοί κρατούμενοι του καθεστώτος.
.
Δ) Απαξίωση και ισοπέδωση των ταξικών και κοινωνικών διαφορών. Ο Μεταξάς, είναι ο πρώτος εργάτης, αγρότης, μηχανικός, βιοτέχνης, κ.λπ.
.
Ε) Πολιτιστική ομοιομορφοποίηση με την ουσιαστική επιβολή του αισθητικού κιτς. Χαρακτηριστικές οι αρματοδρομίες στο Στάδιο (όπως και το 1967).
.
ΣΤ) Υποχρεωτική θεμελίωση του ελληνοχριστιανικού ιδεώδους.
.
Ζ) Φρικτοί βασανισμοί διαφωνούντων, με πρωτεργάτη τον Κ. Μανιαδάκη.
.
Η) Λαϊκιστικά ανακουφιστικά μέτρα υπέρ των αγροτών, δημαγωγικής χροιάς.
.
Θ) Σταδιακή προσκόλληση πολιτικοδιπλωματικά στο φασιστικό μπλοκ, χωρίς όμως σπάσιμο του παραδοσιακού διπλωματικού προσανατολισμού προς Αγγλία και Γαλλία.
.
Ι) Επιτυχείς οσμώσεις του καθεστώτος με το Βιομηχανικό και Τραπεζικό κατεστημένο.
.
Το καθεστώς, ουδέποτε μπόρεσε να αποκτήσει μεγάλα λαϊκά ερείσματα, ακολουθώντας την παραδοσιακή αντιδημοφιλία του Αρχηγού του. Ο ίδιος διεσώθη κάπως στην Ιστορία εξαιτίας της αντίδρασής του στην Ιταλική εισβολή. Ο Μεταξάς και το δημιούργημά του, ενταφιάστηκαν με τον Πόλεμο, όχι όμως και το φασιστικό ιδεολόγημα για το οποίο κόπιασε.
.
Στην Κατοχή, το φασιστικό εγχείρημα εστιάζεται σε διάφορες εκδοχές του μεσοαστικού δοσιλογισμού και στη δημιουργία θνησιγενών κομματιδίων χιτλερικού προσανατολισμού, τα οποία γρήγορα κατατροπώνονται από την ΟΠΛΑ και άλλα μικρότερα αντάρτικα πόλης. Κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, δημιουργούνται αρκετές ομάδες, σκληρές, αντικομμουνιστικού και δοσιλογικού περιβλήματος, χωρίς κάποιες φορές παρούσα την αμιγή φασιστική ιδεολογία. Ήταν πρώτα-πρώτα αντικομμουνιστές και μετά όλα τα άλλα. Ενίοτε, οι φασίζοντες οπλαρχηγοί ξεκινούσαν από τον ΕΛΑΣ, για να αποσπαστούν προς την άλλη ρότα αργότερα. Ορισμένοι εξ αυτών είναι ντεμί φασίστες, στη βάση της ρήσης του Τσόρτσιλ, «Ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος.»Σε γενικές γραμμές, πάντως, οι κατοχικές κυβερνήσεις, τα Τάγματα Ασφαλείας, οι γερμανοτσολιάδες και οι παρτιζάνοι αντικομμουνιστές καπεταναίοι, έφτιαξαν ένα ιδιόμορφο φασιστικό πλαίσιο, ακόμα κι αν οι προθέσεις κάποιων δεν ήταν ακριβώς αυτές. Χαρακτηριστικό είναι πως αρκετοί από αυτούς, μετά την απελευθέρωση εντάσσονται στην ΕΡΕ, όπως ο Μανιαδάκης ή ο Κ. Παπαδόπουλος, μέλος της φριχτής φασιστικής και εγκληματικής τριανδρίας των Παπαδοπουλαίων, στις εμφύλιες επιχειρήσεις του Κιλκίς. Πάντως η ένταξη αρκετών σε ημιφασιστικές ομάδες, όπως η ΒΑΟ, οφείλονταν και στο φόβο που δημιουργούσαν οι πρακτικές της κομμουνιστογενούς ΟΠΛΑ, όπως αναφέρουν έγκριτοι τωρινοί ερευνητές.
.
Στα χρόνια που ακολουθούν ως το 1967 και μετά τις δίκες, πανευρωπαϊκά, των δοσιλόγων, φασιστοειδή καιροσκοπικά στοιχεία εμφιλοχωρούν ως γκρίζες ζώνες κυρίως στην ΕΡΕ, ή ιδρύουν μικρά, δικά τους κόμματα, όπως ο αντικομμουνιστής μεταξικός Θ. Τουρκοβασίλης, τραπεζίτης του τότε καθεστώτος.
.
Η δικτατορία του 1967-1974, αποτελεί το επιτυχές αποτέλεσμα ενός αντικοινοβουλευτικού συνωμοτικού σχεδίου περίπου 20 χρόνων, μέσω του ΙΔΕΑ. Σε αυτό μπολιάστηκαν και αρκετά εθνολαϊκιστικά επιχειρήματα από τις ιδιότυπες δικτατορίες της Β. Αφρικής. Εκτός από τις απομιμητικές, ως προς τον Μεταξά, κινήσεις -βασανιστήρια, κιτς, ερείσματα στους συντηρητικούς θεσμούς- απουσιάζει ο συνεκτικός οργανωμένος φασιστικός Λόγος της Μεταξικής δικτατορίας. Τα κεφάλια των οπαδών γεμίζουν από τις αερολογίες των ηγητόρων της. Ίσως ήταν η πιο λίγη ιδεολογικά από τις δύο άλλες παράλληλες δικτατορίες, του Φράνκο και του Σαλαζάρ. Παρά την κάποια αρχική λαϊκή αποδοχή, κυρίως λόγω των αδυναμιών του πολιτικού συστήματος, η μακροημέρευση οφειλόταν στη στήριξη του αμερικανικού παράγοντα και του εγχώριου οικονομικού κατεστημένου, ενώ η θεσμική Εκκλησία φόρτισε ιδεολογικά τη Χούντα με τα Ελληνοχριστιανικά φληναφήματα.
.
Μεταπολιτευτικά, η χουντική ακροδεξιά εκπροσωπείται στην αρχή από συντηρητικότατους προδικτατορικούς πολιτικούς, που πάντως δεν τους λες φασίστες…
.
Στο μεταξύ, εμφανίζονται τα πρώτα αμιγώς φασίζοντα γκρουπούσκουλα μεταξικής και αντισημιτικής έμπνευσης, με ημιναζιστικούς χαιρετισμούς και αρχηγό τον Κ. Πλεύρη, τον μοναδικό επαρκή θεωρητικό ιδεολόγο που ανέδειξε η αντικοινοβουλευτική εκδοχή του ελληνικού αντισημιτισμού. Βέβαια, έχουμε και τους βομβιστές του σχηματισμού 4η Αυγούστου, όπως ο Αρ. Καλέντζης των τυφλών βομβιστικών επιθέσεων στον κινηματογράφο ΕΛΛΗ και αλλού. Και κάπου από εδώ, όπως κι από το ΕΝΕΚ και την Παπαδοπουλική ΕΠΕΝ, εμφανίζονται τα αυγά της πρώτης Χρυσαυγίτικης γενιάς.
.
Χ Ρ Υ Σ Η Α Υ Γ Η
.
Η Χρυσή Αυγή (ΧΑ, του λοιπού στο κείμενο), έχει την πρωτοτυπία να είναι το πρώτο αμιγώς φασιστικό αντικοινοβουλευτικό κόμμα στην Ελλάδα, που με νόμιμη εκλογή έχει περίπου 20 βουλευτές. Επειδή τα ολοκληρωτικής και εθνοφυλετικής ρότας κόμματα ή διακυβερνήσεις, είναι πολύ σύνθετα στον προσδιορισμό τους, θα επιχειρηθεί μια ερμηνεία του φαινομένου με εν γένει κοινωνικούς -ιστορικούς αλλά και ψυχολογικούς- ψυχαναλυτικούς ορισμούς.
.
Ο περιβάλλων χώρος εντός του οποίου σήμερα ανδρώνεται η ΧΑ, λένε πως μοιάζει, τηρουμένων των εποχών, με την περίοδο Βαϊμάρης. Και πράγματι είναι έτσι. Προϊούσα εξαθλίωση, οικονομική αβεβαιότητα, θραύση του κοινωνικού ιστού, ιδεολογική πλαδαρότητα και αμηχανία των παραδοσιακών κομμάτων, αλλαγές στους όρους σύστασης του Έθνους, αγκυλωτικές αδυναμίες της Πολιτείας να επέμβει εφαρμόζοντας το Νόμο με ισότητα για όλους όσοι κατοικούν στη χώρα. Υπάρχουν όμως και προφανείς διαφορές με το τότε. Η Βαϊμάρη ήταν η πρώτη έντιμη προσπάθεια των Γερμανών να συστήσουν αστικό κράτος μετά από δύο ήττες, αυτή του αυτοκρατορικού φεουδαρχισμού και την άλλη, του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Επί πλέον, η όλη Ευρώπη ήταν στη φάση της μορφοποίησής της κι αντί για πανευρωπαϊκούς θεσμούς, είχαμε λυκοφιλίες ανά δύο. Όπως περιγράφει και το πολύ καλό ομώνυμο βιβλίο των εκδόσεων ΠΟΛΙΣ, η Βαϊμαρική Δημοκρατία είναι ανάπηρη και κατά συνέπεια ανήμπορη για συντεταγμένη δράση. Επιπλέον, όσο ο ναζιστικός φασισμός μορφοποιείται γύρω στο 1930, κλείνει πονηρά το μάτι με σχεδόν ακαριαία ανταπόκριση προς το βιομηχανικό και στρατιωτικό κατεστημένο. Ο Κρουπ και ο Πόρσε, στηρίζουν έμπρακτα τον Χίτλερ, δίνοντας το έναυσμα και στους άλλους. Υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί όπως ο Γκέρινγκ, ενσωματώνονται στο καθεστώς, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια να αποκτήσει ο φασισμός και μια διανοητικοποίηση, στρεβλή και αρρωστημένη ασφαλώς, αλλά πάντως παρούσα. Έτσι, διαστρεβλώνονται κατά το δοκούν τμήματα των απόψεων του Δαρβίνου και του Νίτσε, λιγότερο του Σοπενάουερ, ενώ υιοθετείται πλήρως ο Βάγκνερ, στα λιμπρέτα του οποίου λένε πως βρίσκεται η επιτομή της ιδεολογίας του Ναζισμού. Τον Χίτλερ συνεπικουρεί αγόγγυστα, τόσο πριν από την εξουσία, όσο και κατά τη διάρκειά της, σχεδόν το σύνολο της πανεπιστημιακής ελίτ, με χαρακτηριστικές περιπτώσεις τον μεγάλο υπαρξιστή φιλόσοφο και Πρύτανη, τότε, Μ. Χάιντεγκερ -τι κρίμα- και τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Μ. Σπέερ. Υπάρχει η ανάγκη να σταθεί το ιδεολόγημα, δημιουργώντας αστικό κατασκευαστικό ιστό που θα ορίζει τον ναζιστικό φορμαλισμό. Επιπλέον, χιτλερικοί διανοούμενοι όπως ο Ρόζενταλ στο παρασκήνιο κι ο Γκέμπελς στο προσκήνιο, αναλαμβάνουν στα πλαίσια της παγγερμανικής αντίληψης περί Άριας υπεροχής, να μαζικοποιήσουν αυτήν ακριβώς την ανερμάτιστη θεωρία. Μόνον ο Λουθηρανισμός δεν τα πάει καλά με τον Ναζισμό, κυρίως εξαιτίας αμοιβαίας ασυμφωνίας, και οι πάστορες εξολοθρεύονται μαζικά. Ο φασισμός ήταν πάντοτε φονικά αντιθρησκευτικός και όχι ανεξίθρησκος. Πάνω-κάτω και στο μουσολινισμό γίνονταν τα ίδια, με μικρότερη ένταση, ενώ διανοούμενοι όπως ο Ε. Πάουντ, ο ντ’ Ανούντσιο και ο φουτουριστής Μαρινέτι, στήριξαν ολικά τον Μουσολίνι. Στην Ιταλία πάντως, οι Καθολικοί στήριξαν τον φασισμό, η δε ταινία ΣΑΛΟ του Παζολίνι, είναι μια ακριβής αποτύπωση των κοινωνικών και ψυχοδυναμικών παραμέτρων του. Λίγες κουβέντες γι’ αυτές τις παραμέτρους, τώρα.
.
Σε συνθήκες διάτμησης του Υπερεγώ, δηλ. του κοινωνικού και πολιτισμικού θεμελίου, τα επιμέρους Εγώ και τα αθροίσματά τους, τουτέστιν τα άτομα και οι όποιες συλλογικότητες διαρρέουν, γίνονται χύμα επί το απλούστερον. Τότε ξεπηδούν τα χειρότερα καταστροφικά ένστικτα, γνωστά και ως ένστικτα του Θανάτου στην ψυχαναλυτική ορολογία, αυτά που αφορούν σε όλους, αναφέρονται στη βία, στο μίσος, στην κατακτητικότητα, στη διαστροφή. Κανονικά, αυτά, ως ενοικούντα στους φόβους των πρώιμων παιδικών ηλικιών, εντός του Ασυνείδητου, με την κατάλληλη παιδευτική διαδικασία του πολιτισμού και των παραγώγων του, π.χ. Οικογένεια, Παιδεία, συρρικνώνονται σε μια μεριά του Εγώ, σχεδόν ανήμπορα σε κανονικές συνθήκες, οι άνθρωποι δε πορεύονται με σεβασμό και ανοχή στον Άλλο.
.
Σε συνθήκες έκτακτες, σαν τις παραπάνω, οι άνθρωποι, οι λιγότερο δουλεμένοι στον πολιτισμό, γίνονται έρμαια των ίδιων των ενστίκτων καταστροφής, μισώντας και πολεμώντας κάθε τι διαφορετικό και λατρεύοντας κάθε όμοιο, γι’ αυτό και η ομοιότητα στην αμφίεση των παρακρατικών στα φασιστικά καθεστώτα. Τάδε έφη Φρόιντ και λοιποί μεγάλοι της Ψυχανάλυσης. Οι ακρότητες του Άουσβιτς, εδώ ανήκουν.
.
Τι από αυτά γίνονται σήμερα στην Ελλάδα;
.
Καταρχήν, πολλά θυμίζουν Βαϊμάρη, όμως υπάρχει ένα αλλά… Η ύπαρξη της Ε.Ε, έστω και κλυδωνιζόμενης. Όσο η Ευρώπη θα παίρνει μιαν άλλη ρότα, απομακρυνόμενη από τα προτεσταντικά στοιχεία του παρόντος και ο Νότος θα αρχίσει να ανασαίνει αναπτυξιακά, ενώ η ίδια θα επαναποκτά το κίνητρο της ουσιαστικότερης πολιτικής και δημοσιονομικής ομοσπονδοποίησης, θα αρχίσει εκ νέου να ενοποιείται λειτουργικά το διαρραγέν κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό εποικοδόμημα.
.
Η ημέτερη ΧΑ, είναι γέννημα αυτής της παρούσας ελλειματικότητας και επιπλέον, της έως τώρα ανύπαρκτης αποτελεσματικότητας του Κράτους. Ο Χομπς όρισε στον ΛΕΒΙΑΘΑΝ του κυνικά το Κράτος, ως τον λογικότερο μηχανισμό αποτροπής της βίας του ενός προς τον άλλο, για όποιον λόγο τους καπνίσει και εν συνεχεία για την ομαλή διαιτήτευση αντικρουόμενων επιδιώξεων.
.
Το έχουμε ξαναπεί. Στην Ελλάδα, το Κράτος και η παράγωγή του Πολιτεία, φορτίστηκαν εδώ και χρόνια με τόνους ενός εκρηκτικού μίγματος εθνολαϊκισμού και δημαγωγίας, με τις εξαιρέσεις των κυβερνήσεων Καραμανλή του πρεσβύτερου, Σημίτη, Α. Παπανδρέου (1993-1996), Παπαδήμου και προς ώρας και της τωρινής συμμαχικής. Κι όταν αυτές οι κυβερνήσεις κάνανε τους τόνους κιλά, να ’σου οι αντιπολιτεύσεις να συμπληρώνουν τις ποσότητες δημοκοπίας και απλουστευτικών λύσεων. Η σημερινή εικόνα μετριοπάθειας του Α. Σαμαρά, καμιά σχέση δεν έχει με αυτήν ως Αρχηγού της Αντιπολιτεύσεως του αρχιπελάγους της δημαγωγίας των Ζάππειων ανοησιών και της επιθετικής δημαγωγίας. Σήμερα, η σκυτάλη για την ώρα κατοικοεδρεύει στον ΣΥΡΙΖΑ της Αργεντίνικης δραχμής και του εύπεπτου Λόγου. Η διαχρονία του δημοκοπικού λόγου, αθροισμένη στις Βαϊμάρες των καιρών μας, είναι μια κύρια αιτία της καθιέρωσης της ΧΑ. Δεν καταλογίζω σε κανέναν συνειδητές ευθύνες, παρά μόνον απίστευτη επιπολαιότητα και άγνοια της Ιστορίας.
.
Α π ε ι λ ο ύ μ α σ τ ε; Όσο το Κράτος δεν παρεμβαίνει σε ιστορίες διαχρονικής τρέλας με σχέδιο, προβλεπτικότητα, σεβασμό στα δικαιώματα των υπαιτίων και στις αναμονές των θιγομένων και όταν ο κάθε Δένδιας ή Χρυσοχοϊδης εγκαλούνται σε κάθε μικροαστοχία των καθυστερημένων νόμιμων δράσεων της Πολιτείας, να κάνει αυτό που πρέπει όταν πρέπει, ναι, απειλούμαστε (σχετικά) από τα νεόδμητα Τάγματα. Όσο ως κοινωνία συνωμοσιολογούμε διαρκώς, πότε για τους μετανάστες, πότε για τους Εβραίους, πότε για τους Ευρωπαίους, τότε απειλούμαστε. Η κάθε ΧΑ, εδώ ή αλλού, κρυφίως φασιστική ή ισλαμικά φονταμενταλιστική, δεν είναι παρά το ανεστραμμένο είδωλο της ειδεχθούς ελλειμματικότητάς μας ως ανθρώπων και ως κοινωνίας. Η Ελλάδα, που μπορεί σιγά-σιγά να φτιάχνεται με ανθρώπους κανονικούς Έλληνες, ευρωπαίους, που κατά κανόνα δεν φοροδιαφεύγουν, εργάζονται, καινοτομούν και αντιστέκονται στις συντεχνίες και στον παρασιτισμό, ενοχλείται μα δεν απειλείται.
.
Υ.Γ 1: Το στρατιωτικό, βιομηχανικό, εκπαιδευτικό κατεστημένο, ουδόλως συγκινείται για την ώρα από τους ομοιόμορφα ντυμένους γυμναστές και πεζοναύτες της ΧΑ. Αυτό είναι, σε αντίθεση με τα ιστορικά προηγούμενα, και ελπιδοφόρο για τη χώρα μας. Η Εκκλησία όμως, ως θεσμός που μας κέρδισε με τα διαφυλετικά συσσίτια, γιατί δεν αρθρώνει κουβέντα αγάπης και φιλοκαλίας, αλλά και διαμαρτυρίας, κόντρα στα γεύματα μίσους της ΧΑ; Γιατί μετριοπαθή Ιερώνυμε δεν παρεμβαίνεις ενισχυτικά προς την υπόλοιπη κοινωνία;
.
Πάντως, καλού-κακού, όσοι συμπολίτες μας χουχουλιάζουν και κλωσούν τα αυγά της ΧΑ, ας προσέχουν το σπάσιμο του κελύφους. Δεν βγαίνουν πάντοτε μικρά κίτρινα γλυκά πουλάκια.
.
Υ.Γ. 2: Όπως κλείνω το κείμενο, θυμάμαι τότε, στη Γαλλία, τον αποκλεισμό του Ζοσπέν από τον 2ο γύρο των Προεδρικών εκλογών. Οι αναλυτές είχαν εντοπίσει σωρηδόν μετακινήσεις ψηφοφόρων λαϊκότροπων μικρών ριζοσπαστικών κομμάτων, αλλά και του ΚΚΓ, απευθείας στον Λεπέν. Ε! Κάτι θέλει να πει και για τα δικά μας.