Το 2012 ήταν αναμφίβολα οδυνηρό για την Ελλάδα: 5ος χρόνος ύφεσης, ρεκόρ ανεργίας, 2 νέα Μνημόνια στη Βουλή, 2 κουρέματα στον ιδιωτικό τομέα, χαμηλό ηθικό σε πολίτες και επιχειρήσεις. Ήταν όμως, πιο υπόγεια αλλά εξίσου αναμφίβολα, και η χρονιά των βάσεων της αναστροφής: Αποσοβήθηκε το Grexit, άντεξε η κοινωνία, προκρίθηκε και σταθεροποιήθηκε η τρικομματική κυβέρνηση, άλλαξε σαφώς προς το ευνοϊκότερο η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το 2013, η πολιτική ηγεσία και η διοίκηση καλούνται να χτίσουν πάνω σε αυτές τις βάσεις: Να συνεχίσουν και να βαθύνουν την προσαρμογή, να βρουν λύσεις με φαντασία και δικαιοσύνη σε πρακτικά προβλήματα, να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις χωρίς (άλλες) λοξοδρομήσεις, αλλά και χωρίς (εξωτερικά) δεκανίκια, να δημιουργήσουν ένα αίσθημα προοπτικής. Αν γίνουν αυτά, όλα δείχνουν ότι η κοινωνία θα ανταποκριθεί.
Δύο δοκιμασίες που αποτελούν και ισάριθμες προκλήσεις, εμφανίζονται στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς και θα κρίνουν πολλά: Το νέο φορολογικό και η υλοποίηση του νέου τραπεζικού τοπίου. Από την έκβαση (χρειάζονται ακόμα αρκετές αλλαγές σε σχέση με τα δημοσιοποιηθέντα σχέδια) και από την πρόσληψη (απαιτείται, αμέσως μετά, παιδαγωγία από το Υπουργείο Οικονομίας και ειδικά από τον Υπουργό) του νέου φορολογικού νόμου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η τροπή που θα πάρει η «υπόθεση ανάπτυξη»: Σε συμβολικό αλλά και σε πρακτικό επίπεδο, θα δοθούν απαντήσεις στο αν θα υπάρξει αλλαγή κλίματος στην αγορά, ενίσχυση της αξιοπιστίας στο εξωτερικό και εμπέδωση μιας νέας νοοτροπίας στο εσωτερικό. Προσοχή, όμως: Θα ήταν λάθος, στο όνομα του «έσοδα, περισσότερα έσοδα», να προκριθούν ή να παραταθούν άστοχες ρυθμίσεις, που θα αποτελέσουν εμπόδια για το νέο ξεκίνημα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εμμονή με το φόρο υπεραξίας, τη στιγμή που ούτε υπεραξίες προβλέπονται, ούτε άγνοια της πανευρωπαϊκής τάσης υπέρ ενός φόρου επί των συναλλαγών δικαιολογείται. Όσον αφορά τις τράπεζες, μιλώ επίτηδες για πλήρη «αλλαγή τοπίου» και όχι μόνο για ανακεφαλαιοποίηση, επειδή πιστεύω ότι η τελευταία είναι βασική, αλλά όχι η μόνη, προϋπόθεση της πρώτης, που περιλαμβάνει τόσο έναν άλλο τρόπο λειτουργίας, όσο και μια άλλη σχέση δημόσιου – ιδιωτικού τομέα. Η επιτυχής και γρήγορη συγχώνευση Εθνικής – Eurobank είναι ασφαλώς το πιο κρίσιμο, όχι μόνο λόγω μεγέθους, στοίχημα. Υπό τη θεσμική μου ιδιότητα, είναι κάτι για το οποίο έχω πλήρη συναίσθηση.
Πέρα από το στενά οικονομικό πεδίο -κι εδώ μιλά περισσότερο ο πολίτης- πολύ κρίσιμες θα είναι οι εξελίξεις και σε τρία άλλα μέτωπα: Στο πολιτικό – πολιτειακό, όπου είναι αναγκαία μια απόκρουση των φαινομένων αντικοινοβουλευτισμού, μια επαναφορά της προσοχής στο Κράτος Δικαίου και μια συντονισμένη πολιτική απάντηση σε όσο το δυνατόν περισσότερες όψεις της Λερναίας Ύδρας του λαϊκισμού΄ στο κοινωνικό, με σαφή δείγματα ότι οι ηγεσίες έχουν καταλάβει πόσο κοντά στα όριά τους είναι πολλές και μεγάλες κοινωνικές ομάδες: Τόσο νέα μέτρα λιτότητας, όσο και συγκαλύψεις, αλλά και «θυσίες» προσώπων στο βωμό του εύκολου εντυπωσιασμού, θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να αποφευχθούν΄ τέλος, στο ευρωπαϊκό, με ακόμα ενεργότερη ελληνική συμμετοχή στο μεγάλο έργο της οικοδόμησης μιας πιο πολιτικής και πιο αλληλέγγυας Ευρώπης –έργο που έχει αρχίσει και δεν μπορεί, φυσικά, να σταματήσει μέχρι την ολοκλήρωση των γερμανικών εκλογών.
Πολλή δουλειά λοιπόν, για μια χρονιά που θα μπορούσε, και ελπίζω να αποβεί, η τελευταία «ήσυχη»: Το 2014 θα έχουμε την ελληνική Προεδρία της Ένωσης, ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές και τη (δίκαια) αναμονή του κοινωνικού σώματος, οι θυσίες του να έχουν πια άμεσο αντίκτυπο στην τσέπη και την ψυχή του.