Δε χρειάζονται οι ηροδότειες αφηγήσεις και τα στρατηγήματα του, σχεδόν οδυσσειακών απηχήσεων, τυράννου Ιστιαίου για να θυμηθούμε πώς βορείως και ανατολικώς τού Δούναβη μπορεί Δύση και Ανατολή μαζί και να μιχθούν. Μία όμως να σώσει την άλλη (ήταν ο Μιλήσιος που κράτησε τα ιωνικά πλοία γέφυρες εκεί, στον Ίστρο, να περιμένουν τον «τελώνη», οιονεί Ατρείδη, Δαρείο στη σκυθική πανωλεθρία του, σώζοντας και διαπεραιώνοντας πλέον χωρίς την ύβρη την αυτοκρατορία του της ειρήνης, της ισοτιμίας και της παγκόσμιας ενότητας, το επαμφοτερίζον αιματηρό όραμα που κράτησε έως Αλέξανδρο, Καίσαρα και Αντωνίνους). Ούτε Κιουτσούκ Καϊναρτζή και Κριμαϊκοί για να τα ξαναπούμε περί Ελλάδος κι Ουκρανίης. Δις αντίς για τριμερώς προσπάθησα να ξεδιαλύνω τα μοτίβα όπως όπως στην αρθρογραφία που εδώ προκατέλαβα υπό την παροραματική επιγραφή.
Προς τι επομένως επάνοδος; Μην είναι οι εξελίξεις; Μην είναι η Ευρώπη; Μην η εθνολαϊκίζουσα Ψωροκωσταίνη; Μην ο πολιτικός ο «χώρος» που μας εγκολπώνει ασφυκτικά ως αγαπών κι ερώμενος; Όλα αυτά και τόσα άλλα. Ο πόλεμος επιτάσσει τις πολεμικές. Και το πνευματικό άθυρμα που εδώ στη νότια Βαλκανική το λέμε διανόηση επιτάσσει «ασέβεια», εικονοκλασίες (προς Θεού εμείς δεν καίμε ανθρώπους). Άλλωστε, ποιος μπορεί να αφήσει ασχολίαστη τη χιλιετή συνδήλωση, όταν Μέση Ανατολή (Βαγδάτη, Υεμένη) και Αζοφική (Βασίλειο/ομοσπονδία τών Χαζάρων) συνδέονταν στενά μέσω του Ισραηλιτισμού αναζητώντας την αφύπνιση κοινών αξιών και μοίρας; Και αν η Ευρώπη μας χρωστά στη γίντις κληρονομιά, που την εξέβαλε αιμόφυρτα προ δεκαετιών, πώς μπορεί σήμερα στην κοιτίδα τών Χαζάρων να μην κοιτά; Πώς μπορούμε όλοι εμείς οι Βαλκάνιοι οι βουλγαρομιγέντες (ας ανακαλέσουμε και την ανάμνηση των ομόρριζων Πετσενέγων, Ούζων, Κουμάνων –πού να είσαι Νακρατζά;) την παλιά περιοχή κατοίκησης των Βουλγάρων, την Αζοφική να λησμονούμε; Ακόμη στον Άνω Βόλγα, μεταξύ Ρώσων και Τατάρων τα προγονικά αδέλφια των Βουλγάρων ζούνε. Οι Τσουβάς.
Να το πω να το κρατήσουμε στην άκρη: η περιοχή τής Βόρειας Μαύρης Θάλασσας συγκροτεί χώρο ιδιόμορφα γενεσιουργό τής ευρωπαϊκής νεοτερικότητας, καθώς συνδυάζει με έναν περίαπτιο τρόπο τις ακραίες μορφές τού Οριενταλισμού: σημαίνει η ίδια περιοχή την αρχή τού Ανατολικού ζητήματος (κατάρρευση/διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας) και μέσω του Κριμαϊκού και του ζητήματος των Στενών φτάνει έως και την ωριμότερη και ασιατική φάση τού Ανατολισμού που δεν είναι παρά η αραβική αφύπνιση.
Ας μην κριθώ επομένως αρνητικά για τούτη την παράθεση/απαρίθμηση εκ πρώτης μη αρμοστών όψεως σημείων και παρατηρήσεων. Ας μου δοθεί η χάρη. Vobis quaeso!
Α. Η Ευρώπη/Δύση ενδεχομένως αντί να μορφωθεί σε ενιαίο θέσμισμα, πρότυπο μιας ορισμένης παγκόσμιας διακυβέρνησης μέσω εσωτερικών αναταραχών και εμφύλιων τριγμών ενδέχεται, αναλόγως προς τον αμερικανικό εμφύλιο ή τους δύο παγκόσμιους πολέμους, να κινείται σε τροχιά σύσφιξης με την συγκαιρινή υποχρέωσή της στη μπρουτάλ αντιμετώπιση του Πούτιν θηρίου. Ένα παράλληλο του δύστηνου Συμμαχικού που ένωσε την Ιταλία λιγότερο έναν αιώνα πριν το Χριστό. Ας ελπίσουμε η τροχιά που δυτικώς αναλαμβάνεται σήμερα να είναι πρωτίστως θεσμική. Επαναλαμβάνω το ίδιόν μου «ποίημα». Εδώ και τώρα: σταθερή ισοτιμία Ευρώ Δολαρίου.
Β. Αν αποτύχει το παραπάνω εγχείρημα ή προοπτική, δηλαδή αν οι δυνάμεις τής απολυταρχίας που εκπροσωπεί και ο πουτινισμός κυριαρχήσουν η λογοτεχνία τής δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας επιβεβαιώνεται. Οι εξής εν δυνάμει προοπτικές. Είτε ένας ειρηνευμένος πλανήτης αυταρχισμού και ευρέος άναρχου περιθωρίου (Χάξλεϊ) είτε η υφήλιός μας χωρισμένη σε ολιγάριθμες παντοδύναμες απολυταρχίες σε διαρκή πόλεμο μεταξύ τους (Όργουελ).
Γ. Η αξία τού Διεθνούς Δικαίου κρίνεται πολύτιμη και ουσιώδης ιδίως για όσους και από ανάγκη έρχονται σε θέση να την επικαλούνται. Ο παραδοσιακός ικέτης τής διεθνούς νομιμότητας Ελλάς καλό είναι να εμμείνει στις εκκλήσεις του, αφού πριν όμως προβεί σε καταστατική και εκ βάθρων ανασκόπηση της διεθνικής συμπεριφοράς και αξιοπιστίας του. Βαθιά η απαραίτητη κρατική και πολιτειακή ενδοσκόπηση.
Δ. Για να γίνει πειστικότερος η Ελλάς ικέτης τού Διεθνούς Δικαίου θα πρέπει να σεβαστεί από τη δική της ίδια πλευρά «ολόπλευρα» το διεθνές δίκαιο: η ελληνική συμπεριφορά στο προσφυγικό (επαναπροωθήσεις, φόνοι, συνεργασία με ένοπλους ιδιώτες, βασανιστήρια, αχαρακτήριστη συμπεριφορά στην παιδικότητα) είναι απαράδεκτη. Πρέπει άμεσα να σταματήσει [Ο υποφαινόμενος υπέβαλε στις 13.3.2020 μηνυτήρια αναφορά για όλα τα παραπάνω στην Εισαγγελία Ορεστιάδας. Φωνή βοώντος τη εξαιρέσει της συμπαράστασης και της μαρτυρίας τού σπουδαίου δημοκράτη Γιάννη Λασκαράκη, διαμάντι τής δυτικοθρακικής κοινωνίας και διανόησης].
Σημ. για το προσφυγικό που εντείνεται εξ Ουκρανίας. Πόσο βλάπτει η ελαφρά πίστη πως ακόμη και εν ειρήνη οι πρόσφυγες επιστρέφουν οίκαδε μονομιάς κι απροβλημάτιστα. Πόσο βλάπτει οι πρώτοι υποδέκτες τών εξ Ουκρανίας (και όχι απλώς των Ουκρανών, καθώς στην Ουκρανία ζουν άρα εγκλωβίζονται και μη Ουκρανοί πολίτες) να τυγχάνουν συμπράκτες τού Βίσεγκραντ!
Ε. Η Ελλάς διεθνοδικαιωτική σημαιοφόρος ας αποσυρθεί το συντομότερο από το βρόμικο πόλεμο της Υεμένης, τον οποίο και το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο έχει καταδικάσει! Να επιστρέψει το προσωπικό και το υλικό τής πυροβολαρχίας Πάτριοτ από τη Σαουδική Αραβία το συντομότερο χωρίς περιστροφές.
Στ. Ας εργαστεί η Ελλάς υπέρ της ενότητας της κυπριακής μεγαλονήσου και της ένταξης της Β. Μακεδονίας (και Αλβανίας) σε κάθε υπερεθνικό θεσμό του οποίου και η Ελλάδα είναι μέλος. Το ίδιο ας πράξει σε ό,τι αφορά τη συνθήκη Σέγκεν και εις όφελος των εταίρων μας Βουλγαρίας και Ρουμανίας.
Ζ. Ας πάψει σε ζητήματα ατομικών και εθνοτικών δικαιωμάτων η Ελλάς (έστω και αν για αυτά το Ευρωπαϊκό αποτελεί πηγή πολύ απλοχερέστερη εν συγκρίσει προς το ευρύτερο «Διεθνές» δίκαιο) να παρουσιάζει τη θλιβερή εικόνα τού σήμερα: με την οφθαλμοφανή ανισότητα στην ισότητα των φύλων, στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και των αναπήρων, με μειονοτικά γλωσσικά πολιτισμικά εθνοτικά δικαιώματα υπό συνεχή καταστολή, με επισημοποιημένο κρατικό αντισημιτισμό όπως δείχνει και η επιβολή 12μηνης εκ μέρους της ελληνικής δικαιοσύνης ποινής εις βάρος προσώπων που θέλησαν να ενεργοποιήσουν τον αντιρατσιστικό νόμο εις βάρος του Αγρίου Πειραίως για αντισημιτικές του δηλώσεις που και το ΚΙΣ είχε εντονότατα καταδικάσει (βλ. την καταδίκη Δημητρά και Γκίλμερτ μόλις τον περασμένο μήνα).
Ι. Η ΕΕ ΝΑΤΟ ΗΠΑ μπορούν εδώ και τώρα να στείλουν επανδρωμένες ανθρωπιστικές άοπλες δυνάμεις στην Ουκρανία, γιατρούς, νοσηλευτές, διασώστες. Δίχως στολή. Μόνο ποδιές. Τι θα κάνει το θηρίο;
Παντελώς ατελέσφορη μοιάζει η σκέψη/πρόταση εξοπλισμού τής ουκρανικής αεροπορίας με MIG-29 της πολωνικής και σλοβακικής αεροπορίας. Τα αεροπλάνα αυτά έχουν υποστεί αναβαθμίσεις που τα κάνουν υποκείμενα σε εκτεταμένη εκπαίδευση των ουκρανικών πληρωμάτων για να γίνουν αξιοποιήσιμα. Μόνο τα πολύ ελάχιστα σε πτήσιμη κατάσταση βουλγαρικά ομοιότυπα αεροσκάφη θα μπορούσαν να προσφέρουν αλλά και εκεί εγείρεται το ερώτημα αν πλέον παραμένουν υποδομές (αεροδρόμια, καταφύγια, οπλισμός) στην ουκρανική επικράτεια υπό φίλιο έλεγχο που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ανάλογα ιπτάμενα μέσα.
Πάραυτα σε επίπεδο ελικοπτέρων, ευκολότερα αξιοποιήσιμων και υποστηρίξιμων μέσων, υφίστανται ικανοποιητικοί αριθμοί ομοιότυπων αεροσκαφών σε Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Β. Μακεδονία, και σημειωτέον σε «δύσκολες» χώρες όπως Ουγγαρία και Κύπρο (ειδικά ο κυπριακός τύπος θα θεωρούνταν ευπρόσδεκτος τη στιγμή αυτή και με την εικόνα του ρωσικού στρατού αποδιοργανωμένου και συνολικά χωρίς την αναμενόμενη αντιαεροπορική άμυνα).
ΙΑ. Ώρα ΓΑΠ. Δεν αστειεύομαι, μολονότι ανήκω στην ελάχιστη μειονότητα των εκφρασάντων εναντίωση στην εκείνη αθλητική μεγαλοϊδεατική ανάληψη. Ο αιθεροβάμων μαραθώνιος της «εκεχειρίας τών Ολυμπιακών τού 2004, με αθλοθέτη και διαγωνιζόμενο τον τότε ΥΠΕΞ, μπορεί και δείχνει το δρόμο στη δεδομένη Νέκυια του πουτινισμού. Οφείλουν οι δημοκρατίες να επιδοθούν σε επισταμένη επιδίωξη γενικής παγκόσμιας εκεχειρίας, που θα αποσκοπεί στο άνοιγμα αγορών και συνόρων κλειστών έως σήμερα. Η Υεμένη και το δίπολο Αλγερίας Μαρόκου προτείνονται ως οι μέγιστες προτεραιότητες. Το ζήτημα της επανόδου τού Ιράν και της Βενεζουέλας στις παγκόσμιες, νόμιμες αγορές θα συστήσει το διακύβευμα που σύνολη η δημοκρατική συμμαχία πρέπει να θέσει και να κερδίσει. Άμεσα –δε χρειάζεται να μιλήσω για τα διπλωματικά, γεωπολιτικά πλεονεκτήματα και τη συνακόλουθη δυναμική από τη στέρηση της Ρωσίας από τα ερείσματά της στους ενεργειακούς γίγαντες αυτούς σε Περσικό Κόλπο και Ν. Αμερική αντίστοιχα.
ΙΒ. Ο «καθημάς χώρος» δεν πρέπει να εγλωβιστεί στη συνήθη ελαφρά, ή ακόμη και επώδυνη, αυτοκριτική. Με ειλικρίνεια ας επαναπροσδιοριστούμε (αποφεύγω ενσύνειδα τον ελκυστικό υπό άλλες συνθήκες όρο «αυτοκάθαρση»). Δεν αντέχονται άλλο οι πουτινισμοί, όπως δεν αντέχεται άλλο η σιωπή ή η υποτίμηση του ρόλου που άκοντες παίξαμε στον εκδημοκρατισμό και την παρένδυση του δικού μας θηρίου: των αντιδημοκρατών που σταθήκαμε πλάι τους στο ίδιο κόμμα και στις ίδιες οργανώσεις «σύντροφοί» από πριν τις εκλογές τού 1989 και εξής.
Πώς και δε φέρουμε ευθύνη για Κουβέληδες και τον Τσίπρα; Για εκείνους που έδιναν το χέρι τους στο Μιλόσεβιτς το 99 στο Βελιγράδι, για τη γαργάρα ως προς Σεράγεβο και Σρεμπρένιτσα στη συγχρονική τους συγκυρία; Για τη συμπόρευση με τους εχθρούς τής ειρήνης που διαδήλωναν κατά του Κλίντον, στον οποίον εκτός των άλλων οφείλουμε την αποφυγή τών χειρίστων το χειμώνα τού 96 λόγω της ποδηγέτησης της εξωτερικής πολιτικής από το δήμαρχο Καλύμνου (μαζί με το αεροδρόμιο έφερε και τον πόλεμο), τα ψεύδη και τα ΜΜΕ εκατέρωθεν του αρχιπελάγους που θυμηθήκαμε εδώ κι ενάμιση αιώνα να το ξαναπούμε Αιγαίο; Τον ηγέτη μέλος τού δικτύου 21 που χρόνια είχαν κάποιοι/ες ημών αρχηγό και πρόεδρο; Το θηλυκό Κασιδιάρη που έγινε Πρόεδρος τής Βουλής με διαπιστευτήρια τα κοινά γονίδια φίλου Μιλόσεβιτς πρώην προέδρου και του ΣΥΝ και αθηναϊκής ΠΑΕ.
ΙΒ (Συμπλ.). Τόσοι δικοί/ές μας πουτινοτσολιάδες/πουτιναμαλίες γύρω που δεν αντέχω ώστε πρώτη μου φορά γραπτώς θα καταθέσω την ισαυρική μου ροπή: πώς να αντέξει σε ορισμένη λογική συνέπεια το ιδεολογικό εκείνο ρεύμα που γεννήθηκε λιγότερο για να υποστηρίξει την αυτονομία και τον ευρωπαϊκό εκδημοκρατισμό αλλά περισσότερο, ήδη από το 1968, την νέτη σκέτη ανυποταξία στον υπέρτατο ισχυρό τής ΕΣΣΔ (ακόμη κι αν αυτό σήμαινε τεμενάδες σε λιγότερο ισχυρούς εξίσου αν όχι πιο βάρβαρους όπως ο Τσαουσέσκου) και συνακόλουθα μιαν άνευρη λαϊκότητα που ενίοτε συνέπιπτε στο λαϊκισμό. Σάμπως δικοί μας δεν λένε πως υπήρξαν τόσοι νεορθόδοξοι; Ο Σαββόπουλος (δεν κρίνω την καλλιτεχνία εδώ); Εμείς (εγώ αγέννητος) δεν κουνούσαμε ως φλάμπουρο ακόμη και τις ατυχείς στιγμές της γενιάς τού 30; Δεν προμοτάραμε κι εμείς αντιαμερικανισμό με ολίγον τί αντισημιτισμόν; Δεν έφταναν σύντροφοι να καλοβλέπουν Πολ Ποτ και να λοξοκοιτούν Πνομ Πενχ; Δε θεωρούσαν αυτονομία τον παράδεισο Γκόλι Ότοκ τού Τίτο; Δεν προτιμούσαν Φώτη αντί Μπριλλάκη; Δεν αρνούνταν να καταγγείλουν πως πραγματικοί ήρωες τού Κέντρου όπως ο Παναγούλης συνεργάστηκαν με ανθρωποκόπτες όπως ο Γεωρκάτζης; Δεν επαναπαυθήκαμε στα, άστοχα, εγκώμια του, σπουδαιότατου, Χατζηδάκι; Δεν έκρυβαν οι σύντροφοι τη «Βαβέλ» κι έκαναν πως διαβάζουν τον «Πολίτη»; Δεν καταπίναμε τη γλώσσα μας σε κάθε τί θετικό κι ωφέλιμο κι ειρηνικό εισφέραμε, προκειμένου μην και μας πουν «δεξιούς»; Ποιοι; Οι φασίστες!
Δεν αφήσαμε τόσους νέους να νομίζουν πως ατομικά δικαιώματα και αντιεθνικισμός στην αριστερά τα υπερασπίζονται μόνον οι τροτσκιστές, αφού κι εμείς κάναμε παρέα με περονιστές και νεοσταλινικούς. Ποιοι; Οι τροτσκιστές! Οι σφάκτες τής Κρονστάνδης, οι κυνηγοί τών αγροτών τής Ουκρανίας, ο σεβασμιότερος απόγονος των οποίων στο ελληνικό κοινοβούλιο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης έφτασε να πλέκει το εγκώμιο τού Μαδούρο (για τους άλλους «τροτσκιστές» που έκαναν στην Ελλάδα κόμμα με τους σταλινικούς τού ΝΑΡ δε με κόπτει. Δεν είναι ο δικός μου χώρος ή δεν είναι πλέον). Γιατί να εκπλαγώ με τον Κούλογλου; Δεν ήταν Ρηγάς. Οι Ρηγάδες τον εξέλεξαν όμως. Όταν πρωτοήρθε πριν το Νόμπελ η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς στην Ελλάδα δεν της έκανε τη χάρη. Μία λέξη να της πάρει συνέντευξη. Ούτε αυτό. Υπήρχαν σημαντικότεροι κατά την οπτική τού νυν ευρωβουλευτού. Δε γνωρίζω τώρα αν και αυτός σπεύδει για την αγορά ειδών υγείας μαζεύοντας τα σε τροχούς αμαξιδίων υπεραγορών.
Λυπάμαι πολύ, όταν ο αξιοσέβαστος και στη σωστή πλευρά το 68 Πάνος Δημητρίου πάμφτωχος στην αγκαλιά τής γλυκιάς και σπουδαίας μεταφράστριας λογοτέχνιδας Μίρας έφευγε «σύντροφος» ώστε να εκμεταλλεύεται τη μορφήτου ως τυμβωρύχος ο αρχηγός του μέλλων τότε, και νυν τέως Πθ, την ίδια στιγμή που ο παλιότερα ορθόδοξος κομμουνιστής Γρηγόρης Φαράκος συνήγαγε πολλούς βίους σε μία θετική έξοδο προς το δίκαιο και τη λογική αφήνοντας το μάταιο τούτο κόσμο με μία υποδειγματική έκλαμπρη κατάληξη.
Πολλή χάρη κάναμε στην αριστεροφροσύνη. Πολλή χάρη μάς έκανε η πατρίδα. Οι καιροί και τα παιδιά περιμένουν ανθρώπους.
Να μην προτρέχουμε υστεραίοι. Ή τώρα ή ποτέ: η θαυμαστή ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού με την υποβ ολή αίτησης της Κυπριακής δημοκρατίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στην ώρα που όλοι εντάσσονται κάπου. Που οι ουδετερότητες σπάνε. Που οι κανόνες μαλακώνουν (όπως βέβαια μαλάκωσαν πάλι στην Κύπρο όταν εντασσόταν στην ΕΕ, όπως μαλάκωσαν στην νομισματική διάσωση της Ελλάδας, όπως μέτρησαν επιεικώς στην ένταξη των Βαλτικών χωρών στην ΕΕ –αλλά μένουν σκληροί για τη Β. Μακεδονία και την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση, όταν επίσης κανείς δε θέλει να τους υπερβεί για να διευρύνει την ωφελιμότητα της Σέγκεν). Ας πάει το παλιάμπελο με τα επιθετικά ρωσικής κατασκευής ελικόπτερα της Κύπρου. Ας δοθούν τα Μi-35 στην Ουκρανία. Θα αντικατασταθούν εύκολα από ανώτερα γαλλογερμανικά, μεταχειρισμένα αυστραλιανής προέλευσης. Βούληση για ειρήνη, αυτονομία, συνεργασία τών κοινοτήτων να υπάρχει.
Κι είναι και ώρα Χάγης. Καταλληλότερη στιγμή δε φαίνεται πως θα μπορούσε να προκύψει. Η ιεράρχηση της ασφάλειας και της ειρήνης ως αναντίρρητης προτεραιότητας, η πολύτροπη σημασία τής ομαλότητας στις περιοχές, ιδίως τις θαλάσσσιες, που μεσολαβούν των μεταφορών τής ενέργειας, η μεγιστοποίηση του κύρους τής ανατολικής Μεσογείου ως ενεργειακού πυλώνα, η επανοηματοδότηση της βαρύνουσας επιταγής δυτικού ελέγχου τών Στενών που είναι αλληλένδετα του αιγαιακού χώρου, η ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη εξωτερικής προστατευτικής χρηματοδότησης της τουρκικής οικονομίας, η επιταγή τής Τουρκίας να επαναποδείξει τη μη αντίθεσή της με τη Δύση μετά τόσες παλινωδίες, όλα περιγράφουν σκηνικό που οδηγεί με μειούμενα εμπόδια τους άσπονδους φίλεχθρους να προσφύγουν επιτέλους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Έχω μάθει να είμαι μειονοτικός και στις ελπίδες. Invita pax, sed pax (απρόθετη ειρήνη, κι όμως ειρήνη). Δε θα είναι και λίγο. Έτσι κι αλλιώς τι να τα κάνω τα γυαλιά ηλίου; Πού μαλλιά να παρκάρω τέτοιο σκελετό ως Πασποδαπίτης! Δεν λανσάρω εαυτόν ουδετερόπληκτος ηγέτης. Έσχομεν. Δεν άκουσα εξάλλου, ΝΙΚΑνδρ ποτέ τοποθετούμενο θετικά υπέρ της ειρήνης. Δίκια, μόνο δίκαια.
Υ.Γ. Προσθέτω, καθώς το παρόν σημείωμα είχε ήδη δοθεί προς δημοσίευση: η εξέλιξη με τη δωρεά των πολωνικών Μιγκ στις ΗΠΑ και την προβολή δισταγμών από την τελευταία για την αξιοποίησή τους επιβεβαιώνει τις αμφιβολίες που αναπτύξαμε παραπάνω. Παράλληλα επισυνάπτει στη συλλογιστική που υπαινισσόμαστε για την επιδίωξη των χωρών τής αντιαυταρχικής συμμαχίας να εκμεταλλευτούν τις φιλοουκρανικές τους προσφορές για το απτό συμφέρον τής ενίσχυσης των δικών τους ενόπλων δυνάμεων. Γίνεται προφανές πως οι Πολωνοί προσέφεραν τα αεροσκάφη στις ΗΠΑ από τη μια για να αποφύγουν την απευθείας χορήγησή τους στην Ουκρανία, από την άλλη για να πιέσουν την υπερδύναμη να τους αποζημιώσει με άλλα δυτικά, έστω και μεταχειρισμένα, ώστε να ολοκληρωθεί ο εκδυτικισμός του αεροπορικού πολωνικού στόλου. Όσα υποστηρίζουμε αναλόγως για την Κύπρο, επομένως, φαντάζουν λιγότερο αστήρικτα μετά τους τελευταίους πολωνικούς χειρισμούς.