Από ότι προκύπτει σύμφωνα με αυτά που δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός της Εθνικής Άμυνας η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποφασίσει  την προμήθεια σε πρώτη φάση είκοσι (20) αεροσκαφών F-35 της εταιρείας Lockheed Martin.

Το κόστος κάθε  αεροσκάφους εκτιμάται το ελάχιστο στα 80 εκ.δολάρια ,συνεπώς έχουμε συνολικά περίπου 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ .Αν υπολογίσουμε την εκπαίδευση του ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού  που θα μεταβεί στις ΗΠΑ, την βιβλιογραφία ,τους προσομοιωτές πτήσης   και τις νέες υποδομές συντήρησης και εγκατάστασης  που θα δημιουργηθούν, το ελάχιστο κόστος εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τουλάχιστον  τα  3,8 δισεκατομμύρια δολάρια ,χωρίς να υπολογίσουμε τον απαραίτητο οπλισμό τους.

Το επιχειρησιακό κόστος ανά ώρα πτήσης εκτιμάται  στα 45.000 δολάρια, που είναι  τριπλάσιο από το κόστος των αεροσκαφών  F-16 και Rafale  που προσεγγίζουν τα 15.000 ευρώ.

Το ερώτημα που προκύπτει εφόσον η εν λόγω προμήθεια πραγματοποιηθεί  είναι :  Αντέχει η οικονομία μας να σηκώσει αυτό το βάρος σε βάθος χρόνου ,έστω μιας εικοσαετίας ,έχοντας τα εν λόγω αεροσκάφη σε πλήρη επιχειρησιακή εκμετάλλευση και  σε μία διαθεσιμότητα τουλάχιστον  της τάξης του 75 % ,διατηρώντας παράλληλα  τα Rafale ,τα  F-16 viper και τα Mirage 2000-5 στην ίδια κατάσταση ;

Ή στο βάθος του χρόνου θα αντιμετωπίσουμε τις ίδιες λογικές παρόμοιες με την καθήλωση των Mirage 2000, και των μεταφορικών αεροσκαφών  C-130 , και  C-27J ;

Η πολυτυπία σε συνάρτηση με την μικρή σε αριθμό δύναμη των αεροσκαφών ,όπως θα προκύψει στη δική μας Πολεμική Αεροπορία , εφόσον γίνει και η προμήθεια των F-35 , είναι διεθνώς ασύμβατη οικονομικά ως προς την συντήρηση και την υποστήριξη σε ανταλλακτικά των αεροσκαφών σε βάθος χρόνου, σε συνδυασμό με τις στατιστικές μελέτες των παράπλευρων απωλειών.Το αποτελεσματικό κόστος ( effective cost) , μόνο με την προμήθεια των    18 +6  Rafale είναι αρνητικό ,αν υπολογίσουμε το κόστος συντήρησης και υποστήριξης .

 Συνήθως μετά την δεκαετία ,αν δεν ανανεωθούν εγκαίρως  οι συμβάσεις υποστήριξης ( Follow On Support )  αρχίζουν τα μεγάλα προβλήματα διαθεσιμότητας .

Συνεπώς  αν δεν έχει προηγηθεί  συνολική μελέτη κοστολόγησης της εν λόγω προμήθειας σε βάθος χρόνου τουλάχιστον μιας  εικοσαετίας ,σε συνδυασμό με τις συνολικές ιπτάμενες απαιτήσεις και γενικά των υπόλοιπων  οπλικών  συστημάτων της ΠΑ ,η προμήθεια αυτή αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε οικονομικό αδιέξοδο, αν δεν ανταποκρίνεται με τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας ,με ότι αυτό συνεπάγεται ως προς την διαθεσιμότητα και την επιχειρησιακή τους εκμετάλλευση. Δεδομένου ότι το κόστος συντήρησης και υποστήριξης για την επόμενη εικοσαετία είναι πολλαπλό ( τουλάχιστον τριπλάσιο) από  το συμβατικό κόστος της προμήθειας των αεροσκαφών.

Το σχέδιο της κυβέρνησης με την ΕΑΒ

Η κυβέρνηση από ότι φαίνεται έχει αποφασίσει την ιδιωτικοποίηση της ΕΑΒ ως ένα βαθμό με την είσοδο στρατηγικού επενδυτή.Το σχέδιο της πολύ συνοπτικά προβλέπει : Τον μετασχηματισμό της εταιρείας σε δύο οικονομικές οντότητες της Asset  Co ( τα πάγια και οι υποδομές ) και την Commercial Co ( εμπορικός τομέας ) .Με την είσοδο στην Commercial Co στρατηγικού επενδυτή που θα κατέχει το 49%  και την διοίκηση - διαχείριση (management ), και το υπόλοιπο 51% θα ανήκει στο ελληνικό δημόσιο.

Ήδη η κυβέρνηση στις 19 Ιανουαρίου έχει προωθήσει  πρόσκληση ενδιαφέροντος σε μεγάλους διεθνείς κατασκευαστικούς αεροπορικούς  οίκους του εξωτερικού ,όπου μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η Αμερικανική Lockheed Martin  και η Γαλλική Dassault .Οι υποψήφιοι επενδυτές  θα πρέπει να εμφανίσουν κύκλο εργασιών τουλάχιστον 5 δισεκατομμυρίων ευρώ και να δηλώσουν ενδιαφέρον μέχρι της 10 Φεβρουαρίου. Είναι γεγονός ότι  υπάρχουσα κατάσταση στην ΕΑΒ που βρίσκεται  υπό την σκέπη  των  Υπουργείων Οικονομικών - Ανάπτυξης & Επενδύσεων ,και  έχει ως πελάτη το  Υπουργείο της Εθνικής Άμυνας ,μία άρρωστη κατάσταση αφού δεν υφίσταται ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ τους ,με προσωπικό που αμείβεται  με μισθούς  δημοσίου υπαλλήλου ( αντίθετο με τις βιομηχανικές λογικές ) ,με μία διοίκηση χωρίς ευελιξία  που δεν διαθέτει την αρμοδιότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες .Με αυτή την λογική δεν είναι δυνατόν η ΕΑΒ  να ανοίξει τα φτερά της και να καταστεί μία διεθνής κατασκευαστική αεροπορική εταιρεία με μεγάλη  οικονομική ανάπτυξη ,εφόσον  η πολιτεία δεν αποφασίσει να αλλάξει ριζικά το θεσμικό  πλαίσιο λειτουργίας της .

Ήδη η εταιρεία έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να κατασκευάζει κάποια δομικά τμήματα των αεροσκαφών F-16 και C -130J για λογαριασμό της Lockheed Martin .Γεγονός που την έχει βοηθήσει να κρατηθεί ως ένα βαθμό οικονομικά τα τελευταία δύσκολα χρόνια, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές.

Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τις  λεπτομέρειες του  επιχειρησιακού σχεδίου της κυβέρνησης , ωστόσο εκτιμώ ότι θα προβλέπονται οι δικλείδες ασφαλείας για τα προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων  και γενικότερα λογικές  που επηρεάζουν τα  εθνικά μας συμφέροντα.

Η ΕΑΒ και η συμπαραγωγή των F-35

Από δημοσιεύματα φαίνεται ότι  έχει προκύψει το ενδεχόμενο να αναλάβει η ΕΑΒ την συμπαραγωγή κάποιων τμημάτων των αεροσκαφών F-35,  λόγω της  αποβολής της Τουρκίας από το πρόγραμμα . Το πρόγραμμα αυτό εφόσον το αναλάβει η ΕΑΒ , θα ήταν μία θετική εξέλιξη για την εταιρεία. Ωστόσο θα απαιτηθεί η δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και η κατάλληλη εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού ,που η Lockheed Martin μπορεί να προσφέρει στην εταιρεία. Η είσοδος της Lockheed Martin ως στρατηγικού επενδυτή  στο εμπορικό τμήμα της ΕΑΒ, σε συνδυασμό με την ΕΑΒ να αναλαμβάνει και την συμπαραγωγή των F-35 ,θα ήταν μία θετική εξέλιξη για την εταιρεία και για την οικονομία της χώρας γενικότερα. Στην περίπτωση αυτή,  η Lockheed Martin θα μπορούσε να προσφέρει στην εταιρεία νέες γραμμές παραγωγής όχι μόνο σε δομικά στοιχεία του αεροσκάφους αλλά και σε επιμέρους τμήματα των ηλεκτρονικών συστημάτων. Επιπλέον θα υφίστανται νέες λογικές ως προς τις αμοιβές  του προσωπικού της εταιρείας ,που ήταν και είναι  ένα μόνιμο  παράπονο των εργαζομένων ,που ως ένα βαθμό  επηρεάζει  την αποτελεσματικότητα της εταιρείας. Για να έχεις  υψηλή  βιομηχανική παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι εργαζόμενοι να είναι ευχαριστημένοι.Αυτός είναι ο βιομηχανικός νόμος του επιχειρείν , ωστόσο αυτό η πολιτεία το έχει ξεχάσει.

Σε κάθε περίπτωση ,η  κοστολόγηση της προμήθειας των αεροσκαφών F-35 σε συνδυασμό με την περίπτωση να αναλάβει η Lockheed  Martin το 49% και την διοίκηση- διαχείριση (management) του εμπορικού τμήματος της ΕΑΒ, με την ταυτόχρονη  είσοδό  της στη γραμμή παραγωγής τμημάτων του αεροσκάφους F-35 , χρήζει οικονομοτεχνικής  μελέτης προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή συμφωνίας .Αυτό ως γεγονός  θα  έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική ,τεχνολογική  ανάπτυξη της εταιρείας  ,και  θα δώσει μία άλλη διάσταση  στην αποτρεπτική δύναμη της χώρας στους χαλεπούς καιρούς που ζει η Ελλάδα.