Η δυναμική της εξέλιξης της σύγχρονης πραγματικότητας διαμορφώνει μη ελεγχόμενες πολιτικά συνθήκες, οι οποίες παράλληλα διαρκώς αποστασιοποιούνται από το κοινωνικό συμφέρον και την προοπτική μιας ασφαλούς πορείας χωρίς κοινωνικές αναταράξεις ή συγκρούσεις στο γεωπολιτικό πεδίο.
Η πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας είναι βραχυπρόθεσμη και μονοδιάστατη χωρίς ολιστική πολιτική προσέγγιση και ανάλογο σχεδιασμό της πορείας της πολυδιάστατης δυναμικής, που αναπτύσσεται στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης των κοινωνιών, με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως καταλύτης για την συνεχή διαμόρφωση ανισορροπιών και συνθηκών διακινδύνευσης.
Η ροή της εξέλιξης είναι αποκαλυπτική και αναδεικνύει το κατά κύριο λόγο επικοινωνιακό φορτίο της πολιτικής σε σχέση με τους πολίτες και ταυτοχρόνως τις μεγάλες ανεπάρκειες του πολιτικού συστήματος σε σχέση με τον λειτουργικά μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της πορείας προς το μέλλον.
Για παράδειγμα, στην Ευρώπη η στάθμη των ποταμών και των λιμνών είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ιδιαιτέρως πλήττονται οι κεντρικές και οι νοτιοδυτικές περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου. Ήδη μεγαλώνει η ανησυχία για τα αποθέματα νερού.
Η Γαλλία ζει την μεγαλύτερη περίοδο ξηρασίας τα τελευταία 60 χρόνια και είναι πολύ πιθανό να τεθούν περιορισμοί στην κατανάλωση νερού. Στην Ιταλία το πρόβλημα είναι επίσης μεγάλο. Στην Βενετία αντί για πλημμύρες βλέπει κανείς ακόμη και στεγνωμένα κανάλια, τα οποία είναι ακατάλληλα για τις γόνδολες. Ο μεγαλύτερος ιταλικός ποταμός, ο Πάδος, έχει 61% λιγότερο νερό από το φυσιολογικό για τον Φεβρουάριο. Το ίδιο καταγράφεται και στην Ισπανία, στην οποία υπάρχει έντονη ανησυχία για τα αποθέματα νερού.
Στην Ελλάδα σύμφωνα με τον διευθυντή ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κώστα Λαγουβάρδο, σε συνέντευξη του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ανησυχεί τους επιστήμονες, ότι οι κλιματικές προβολές για τα επόμενα 30 χρόνια δείχνουν, πως θα υπάρξει μείωση των βροχοπτώσεων. Η Ελλάδα ουσιαστικά κινδυνεύει να βρεθεί σε συνθήκες λειψυδρίας, αν δεν ληφθούν μέτρα, διότι είναι και τουριστικός προορισμός και την θερινή περίοδο αυξάνεται πολύ η κατανάλωση νερού.
Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο ακόμη δεν έχει κατατεθεί από το πολιτικό σύστημα αξιόπιστη και τεκμηριωμένη πρόταση για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου και την άρση των γενεσιουργών αιτίων, που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Στον οικονομικό τομέα οι συνθήκες, που διαμορφώνει η δυναμική της εξέλιξης, δεν δημιουργούν κλίμα αισιοδοξίας στους πολίτες. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο ικανοποιημένοι από την οικονομική κατάσταση στη χώρα τους είναι οι πολίτες του Λουξεμβούργου και της Δανίας σε ποσοστό άνω του 79%.
Η Ελλάδα είναι στην χειρότερη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ο μέσος όρος των μη ικανοποιημένων πολιτών είναι 63%. Συγκεκριμένα ο χαρακτηρισμός της οικονομικής κατάστασης ως κακής καταγράφει ποσοστό 88%. Μετά την Ελλάδα ακολουθούν η Σλοβακία με 83%, η Πορτογαλία με 81% και η Βουλγαρία με 80%.
Σύμφωνα δε με την ετήσια έρευνα του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων της ΓΣΕΒΕΕ το 52,4% των νοικοκυριών δηλώνουν, ότι το μηνιαίο εισόδημα τους επαρκεί για 18 ημέρες. Κύριες αιτίες είναι οι αυξήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας και των ειδών διατροφής.
Αυτό σημαίνει, ότι οι κοινωνικές ανισότητες θα διευρύνονται και στην προοπτική του χρόνου σε συνδυασμό και με τις επιπτώσεις άλλων ανισορροπιών (π.χ. μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, συρρίκνωση φυσικών πόρων κ.λ.π.) θα διαμορφώνεται αρνητικό κοινωνικό κλίμα και θα αποσταθεροποιείται η κοινωνική συνοχή, ενώ θα μειώνεται και η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος.
Δυστυχώς οι κοινωνικές συνθήκες και το σύστημα αξιών, που τις διαπερνά, παράγουν και προβλήματα, τα οποία δείχνουν τον βαθμό ανασφάλειας στις σχέσεις των δυο φύλων, όταν οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν ανισορροπίες ως προς τον κατεστημένο τρόπο βίωσης της πραγματικότητας.
Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) με 18 ευρωπαϊκούς δημοσιογραφικούς οργανισμούς συγκέντρωσε επικαιροποιημένα στοιχεία για την βία κατά των γυναικών στην Ευρώπη. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης οι βάσεις δεδομένων της Eurostat, που διαθέτουν στοιχεία έως το 2020, καθώς και οι δείκτες του European Institute for Gender Equality (EIGE, Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων).
Με βάση αυτά τα δεδομένα από το 2010 έως το 2021 ο συνολικός αριθμός των γυναικοκτονιών ανήλθε στις 3.232. Δεν υπάρχουν στοιχεία για οκτώ χώρες (Δανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ρουμανία).
Την μεγαλύτερη αύξηση στις γυναικοκτονίες σημείωσε η Ελλάδα το 2021, από 8 περιστατικά το 2020 σε 23 το 2021. Η σύγκριση της διετίας της πανδημίας (Covid-19) με το 2019 δείχνει, ότι αυξήθηκαν σημαντικά οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα, στην Σλοβενία, στην Γερμανία και στην Ιταλία.
Επίσης τουλάχιστον το 44% των γυναικών στην Ευρώπη έχουν υποστεί ψυχολογική βία από τον σύντροφο τους. Κατά την διάρκεια της πανδημίας καταγράφεται μεγάλη αύξηση (από 1.420 περιπτώσεις το 2019 στην Ελλάδα, το 2020 ο αριθμός ανήλθε στις 2.906 και το 2021 στις 5.350).
Η ισότητα των δυο φύλων υπάρχει μόνο στο θεωρητικό επίπεδο και όχι στο κοινωνικό πεδίο. Το πιστοποιούν και οι ανισότητες ως προς τις αμοιβές ανδρών και γυναικών στον εργασιακό τομέα. Εκείνο, που προωθείται στο πλαίσιο της λογικής της κοινωνίας του θεάματος, είναι η καταναλωτική οπτική στις γυναίκες με τα πρότυπα σε σχέση με την θηλυκή τους ταυτότητα, τα οποία διοχετεύονται μαζικά με την χρησιμοποίηση των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας.
Η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα με μη ελεγχόμενη πολιτικά την δυναμική της εξέλιξης, ώστε να εκφράζεται το κοινωνικό συμφέρον στο επίπεδο λήψης δεσμευτικών αποφάσεων, συμβάλλει στην διαμόρφωση επικίνδυνων συνθηκών, χωρίς να συνειδητοποιούνται οι ευθύνες και να αναλαμβάνονται.
Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόβλημα, που δημιουργείται με τις τοξικές οργανικές ενώσεις (PFAS), οι οποίες χρησιμοποιούνται, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επικίνδυνες παρενέργειες τους. Οι τοξικές οργανικές ενώσεις είναι ουσίες, που έχουν διεισδύσει στην διατροφική αλυσίδα και στο πόσιμο νερό, ενώ παράλληλα μπορούν να μετακινηθούν πολλά χιλιόμετρα μακριά από την περιοχή, που κατασκευάσθηκαν και να μολύνουν τον πληθυσμό.
Χρησιμοποιούνται ήδη από το 1960 για την κατασκευή υλικών στεγανοποίησης, μονωτικών ταινιών, αντικολλητικών συσκευών και περιτυλιγμάτων τροφίμων σε ταχυφαγεία. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις PFAS στην Ευρώπη εντοπίζονται στην Βόρεια Ιταλία. Ακόμη και στην Γερμανία έχουν μεγάλη παρουσία, διότι χρησιμοποιούνται από βιομηχανίες ή στον αγροτικό τομέα. Στην Ελλάδα εντοπίζονται κυρίως σε χωματερές. Επίσης μελέτη του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης στην Σουηδία έδειξε, ότι αυτές οι τοξικές οργανικές ενώσεις έχουν εντοπισθεί στην βροχή σε όλο τον πλανήτη.
Και όμως ακόμη δεν αντιδρά το πολιτικό σύστημα με συγκεκριμένο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση αυτής της ανισορροπίας, η οποία πλήττει την ποιότητα ζωής των πολιτών, ενώ ακόμη δεν έχουν γίνει έρευνες για τις βαρύτερες επιπτώσεις. Αλλά και οι κοινωνίες δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος.
Ανάλογη είναι και η πορεία στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και ιδιαιτέρως της τεχνητής νοημοσύνης στο πλαίσιο του τρόπου αξιοποίησης της στους διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριοποίησης των κοινωνιών.
Η τεχνητή νοημοσύνη εισχωρεί σε όλους τους τομείς, από την γεωργία και το λιανεμπόριο μέχρι τις μεταφορές και τα αυτόνομα οχήματα και απειλεί με μεγάλες ανατροπές στον εργασιακό χώρο. Συγκεκριμένα η οπτική βελτίωσης της παραγωγικότητας και της κερδοφορίας με μείωση του κόστους εργασίας οδηγεί σε άνοδο της ανεργίας τα επόμενα χρόνια.
Σε πολλούς τομείς η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι σε πλήρη εξέλιξη. Ήδη χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση του καιρού, την διαχείριση ασθενειών και παρασίτων, την ανάλυση των τοπικών συνθηκών σε σχέση με την άρδευση στον γεωργικό τομέα ή και την επιλογή καλλιεργειών ανάλογα με τα δεδομένα της περιοχής. Ακόμη και για την συλλογή φρούτων χρησιμοποιούνται ρομπότ.
Σύμφωνα με την εταιρεία PriceWaterhouseCoopers (PWC, η οποία παρέχει υπηρεσίες λογιστικής, τήρηση βιβλίων και ελέγχου και φορολογικές συμβουλές, με παραρτήματα σε παγκόσμιο επίπεδο) οι μεγαλύτερες απώλειες θέσεων εργασίας θα γίνουν στον τομέα των μεταφορών στα επόμενα 20 χρόνια.
Με άλλα λόγια ήδη διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την δημιουργία αρνητικού κοινωνικού κλίματος και έντονων αναταράξεων, εάν δε σχεδιασθεί από τώρα η πορεία τα επόμενα 30 χρόνια με σημείο αναφοράς το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον και όχι την βελτίωση της παραγωγικότητας και της κερδοφορίας ακόμη και με επίπτωση την άνοδο της ανεργίας και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Η ιστορική διαδρομή των κοινωνιών και ιδιαιτέρως των ανεπτυγμένων χωρών έχει φτάσει σε οριακό σημείο και πρέπει να ληφθούν άμεσα αποφάσεις, οι οποίες θα διασφαλίζουν την ομαλή και ειρηνική πορεία προς ένα μέλλον ευημερίας.
Επίσης είναι σημαντική και η αντιμετώπιση των παρενεργειών της ψηφιακής τεχνολογίας και της μεγάλης ανόδου των ηλεκτρονικών απατών, διότι στην προοπτική του χρόνου θα δημιουργήσουν πολύ αρνητικό κοινωνικό κλίμα με τις συνθήκες ανασφάλειας, που διαμορφώνουν.
Από το ένα μέρος η μεγάλη εξάπλωση και χρήση του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων και από το άλλο μέρος η συνεχής εφεύρεση νέων τρόπων εξαπάτησης από τους «κυβερνοεγκληματίες» συμβάλλουν στην έξαρση της ηλεκτρονικής απάτης στην Ελλάδα. Το 2022 σε σύγκριση με το 2019 οι ηλεκτρονικές απάτες αυξήθηκαν κατά 790% και σε σύγκριση με το 2021 κατά 52%.
Αν συνυπολογισθούν και οι παρενέργειες της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας ακόμη και για την οικοδόμηση διαπροσωπικών σχέσεων ή για την εικονική προσέγγιση της βιωνόμενης πραγματικότητας και της φύσης, τότε διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την αλλαγή των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ανθρώπινης οντότητας.
Από την εμπειρική προσέγγιση και αποτύπωση της πραγματικότητας προκύπτει, ότι η διαχείριση της εξέλιξης δεν στηρίζεται σε πολιτική οπτική, η οποία λαμβάνει υπόψη και αναλύει τις σύγχρονες ανάγκες στην δυναμική προβολή τους στο μέλλον και με σημείο αναφοράς το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον σχεδιάζει την πορεία στην προοπτική του χρόνου. Ιδιαιτέρως στην Ελλάδα ο πολιτικός σχεδιασμός δεν εδράζεται στις παραμέτρους της εξέλιξης σε βάθος χρόνου, ενώ παράλληλα έχει έντονα επικοινωνιακά χαρακτηριστικά.
Το πιστοποιούν με τον καλύτερο τρόπο ο πολιτικός και ο δημόσιος διάλογος. Ο προσανατολισμός των κομμάτων, που συνθέτουν το πολιτικό σύστημα, εξαντλείται στην επικοινωνιακή αντιπαράθεση με ηθικολογικά επιχειρήματα και στην παρουσίαση εξαγγελιών για το μέλλον, οι οποίες στηρίζονται στην εξιδανίκευση της πραγματικότητας στην προοπτική του χρόνου και καλλιεργούν αυταπάτες.
Για αυτό και ο σχεδιασμός, που ανακοινώνεται, δεν είναι επαρκώς μακροπρόθεσμος και με ανάλογη τεκμηρίωση. Εκείνο, που έχει αξία, είναι η απόκτηση εκλογικής επιρροής, η οποία θα οδηγήσει στην ανάληψη διαχείρισης της εξουσίας είτε με εξιδανικεύσεις είτε με ιδεολογήματα στο επικοινωνιακό επίπεδο.
Αυτή η οπτική αναπαράγεται και στον δημόσιο διάλογο, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται αρνητικές συνθήκες για την πολιτική λειτουργία των πολιτών, οι οποίοι κάνουν επιλογές και διαμορφώνουν στάσεις, που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εξέλιξης με προσανατολισμό το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον.
Με αυτό τον τρόπο όμως η εξέλιξη δεν είναι ελεγχόμενη ως προς την βιωσιμότητα των συνθηκών, που διαμορφώνονται. Η εμπειρική αποτύπωση της πραγματικότητας και ο ρόλος της ανθρώπινης δραστηριότητας στην διαμόρφωση της (π.χ. κλιματική αλλαγή, συρρίκνωση των φυσικών πόρων, βία κατά των γυναικών, τοξικές οργανικές ενώσεις PFAS, επιπτώσεις τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της εργασίας, ηλεκτρονικές απάτες κ.λ.π.) δείχνουν, ότι η πολιτική οπτική πρέπει να αλλάξει.
Ο χρόνος εξελίσσεται με μεγάλη ταχύτητα και αυτό επιβάλλει ανάλογη ταχύτητα στην λήψη πολυδιάστατων με μακροπρόθεσμη οπτική πολιτικών αποφάσεων και στην πραγματοποίηση των αναγκαίων αλλαγών. Βασική προϋπόθεση για ουσιαστική παρέμβαση και αποτελεσματικότητα είναι η συμπόρευση της κοινωνίας σε αυτή την προσπάθεια και αυτό είναι εφικτό στο πλαίσιο διαλόγου του πολιτικού συστήματος με την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία πολιτών, η οποία μπορεί να αναδείξει και να εκφράσει το κοινωνικό συμφέρον, εάν λειτουργεί αυτόνομα χωρίς κομματικές εξαρτήσεις.