Η διεθνής εικόνα της χώρας έχει αλλάξει. Τα spread έχουν αποκλιμακωθεί, ο Fitch προχώρησε σε αναβάθμιση ελληνικών τραπεζών, η Morgan Stanley ενθαρρύνει την επένδυση σε ελληνικά ομόλογα και όλοι οι πρωταγωνιστές της ευρωζώνης εγκωμιάζουν τις μεταρρυθμιστικές επιδόσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Προαναγγέλλεται νέα αναδιάρθρωση του χρέους με συμμετοχή του δημόσιου/θεσμικού τομέα το 2014 και το Grexit εγκαταλείφθηκε.

Το Βερολίνο εξαίρει την πολιτική σταθερότητα και τη βούληση της κυβέρνησης τρικομματικής συνεργασίας για διαρθρωτικές αλλαγές, οι δόσεις εκταμιεύονται χωρίς να έχουν εκπληρωθεί τα προαπαιτούμενα και από παντού εκφράζεται ικανοποίηση για τις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης. Σημαίνουν όλα αυτά ότι πάμε καλά; Σημαίνουν οπωσδήποτε ότι τα «πακέτα» τελειώνουν και οι πιστωτές έχουν αποφασίσει ότι πρέπει να βγούμε το συντομότερο στις αγορές. Έχει γίνει μια μεγάλη επένδυση στη χώρα, με τα υπέρογκα δάνεια που έχουν δοθεί, επομένως η ελληνική οικονομία πρέπει να επιβιώσει για να ανταπεξέλθει στις εξωτερικές υποχρεώσεις της. Οι γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου ενισχύουν τη διάθεση να κατασκευαστεί το ελληνικό success story, γιατί η Α. Μέρκελ έχει ανάγκη να πείσει τους ψηφοφόρους της ότι δεν δόθηκαν τόσα λεφτά για το τίποτα και ότι η στρατηγική της αποδεικνύεται αποτελεσματική.

Η χώρα βρίσκεται για έκτη χρονιά σε ύφεση, μια διεθνής παραδοξότητα που παραπέμπει σε συνθήκες πολέμου, η ανεργία κινείται σε εφιαλτικά ύψη, η νέα γενιά καταστρέφεται με δύο στους τρεις εκτός αγοράς εργασίας, το χρέος δεν μειώνεται. Το ένα τρίτο της ελληνικής κοινωνίας έχει ήδη βουλιάξει και ένα σημαντικό κομμάτι βρίσκεται ακριβώς στην ίσαλο γραμμή, εργαζόμενοι που δεν πληρώνονται ή πληρώνονται με μεγάλη καθυστέρηση, που είναι ανασφάλιστοι γιατί δεν καταβάλλονται οι εισφορές τους, που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της διάλυσης του κοινωνικού κράτους.

Η δωρεάν παιδεία είναι πανάκριβη (φροντιστήρια), η δωρεάν υγεία επίσης (φακελάκι, ακριβά φάρμακα, ακριβές εξετάσεις), δεν υπάρχουν δωρεάν παιδικοί σταθμοί για όλους. Το δημογραφικό πρόβλημα οξύνεται, το ασφαλιστικό σύστημα βρίσκεται μπροστά στην ολοκληρωτική κατάρρευση και δημιουργείται χρόνο με το χρόνο μια χώρα συνταξιούχων των οποίων η αξιοπρεπής επιβίωση εκ των πραγμάτων θα εξαρτάται από το κράτος, το οποίο στο μεταξύ, αντί να εξορθολογιστεί και να εκσυγχρονιστεί, απλώς κατεδαφίζεται.

Οι μόνες μεταρρυθμίσεις που γίνονται είναι οι αποκρατικοποιήσεις, πάντα με την ιδιαιτερότητα ότι δρομολογούνται σε συνθήκες ύφεσης, δηλαδή με τα λιγότερα δυνατά έσοδα για το δημόσιο ταμείο. Ιδιωτικοποιούνται ακόμη και υποδομές στρατηγικής σημασίας, όπως είναι το νερό, παρόλο που η τάση διεθνώς και σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η ακριβώς αντίστροφη, αλλά η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση. Ο υπερκαπιταλιστής Μπιλ Γκέιτς παρενέβη υπέρ της κίνησης πολιτών που αγωνίζονται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, είναι εντυπωσιακό το πώς τους ανακάλυψε, αν και μια εξήγηση είναι το ενδιαφέρον που δείχνει το ίδρυμά του για τον τρίτο κόσμο.

Κατέρρευσαν και όλα τα δόγματα της επιστήμης των οικονομικών, αφού η εσωτερική υποτίμηση βαθαίνει, αλλά μονομερώς, δηλαδή μειώνονται δραματικά τα εισοδήματα και οι τιμές μένουν στο ύψος τους, θυμίζοντας Βερολίνο και Λονδίνο.

Η κυβέρνηση περιμένει πώς και πώς τα 17 εκ τουριστών που προβλέπονται για φέτος το καλοκαίρι, χωρίς να έχει προηγηθεί κανενός είδους προετοιμασία για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας, την καταβολή εργοδοτικών εισφορών για τους εργαζόμενους που θα απασχοληθούν, την είσπραξη του ΦΠΑ, τη διασφάλιση της φορολόγησης των εισοδημάτων που θα προκύψουν. Το πιθανότερο είναι ότι θα κυριαρχήσει η παραδοσιακή συνταγή της αρπαχτής, της μαύρης εργασίας και του αδήλωτου πλούτου, οπότε δεν θα προκύψουν δομικά οφέλη για το κράτος και το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας…

Η βελτίωση της ατμόσφαιρας ασφαλώς και αλλάζει τη συλλογική ψυχολογία και άρα αποτυπώνεται με κάποιον τρόπο στην πραγματική οικονομία. Όμως, η θεωρία του success story, από ένα σημείο και μετά γίνεται επικίνδυνη, ακριβώς γιατί απελευθερώνει τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις να συντηρούν τις ελληνικές παθογένειες ως έχουν και να μην επιδιώκουν καν την άρση των αιτίων του ελληνικού αδιεξόδου.

Η κυβέρνηση εξακολουθεί να μη θίγει τις ολιγοπωλιακές δομές της ελληνικής οικονομίας, να μην ενοχλεί τις κλειστές αγορές, να μην βάζει δύσκολα στα μεγάλα κρατικοδίαιτα συμφέροντα που παρασιτούν, να αντιμετωπίζει τη φοροδιαφυγή ως φυσικό φαινόμενο, ή ακόμη και ως λύση για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, να μην εκπονεί σχέδιο εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και, το σημαντικότερο, να μην ανοίγει τη συζήτηση για τη δημιουργία μίας παραγωγικής βάσης που θα εγγυηθεί το μέλλον της χώρας.

Τι δουλειά θα κάνουν οι νέοι που θα μείνουν εδώ; Θα ανοίξουν περίπτερο ή ψιλικατζίδικο, θα γίνουν γκαρσόνια το καλοκαίρι και δικαιούχοι κρατικού επιδόματος το χειμώνα, θα βολευτούν στα stage και μετά βλέπουμε; Μας ενδιαφέρει η καινοτομία και οι νέες τεχνολογίες, υπάρχει δυνατότητα εξειδίκευσης, ξέρουμε ποια επαγγέλματα έχουν ζήτηση σήμερα ή μπορούν να αποκτήσουν, τα πανεπιστήμια έχουν οποιαδήποτε σύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς; Αν ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας είναι τα δυνατά μας χαρτιά, υπάρχει κάποιου είδους κεντρικός προσανατολισμός για νέες, προσοδοφόρες μορφές τουρισμού και για εξαγώγιμες καλλιέργειες; Κατασκευάζεται κάτι εδώ; Μια ηλεκτρονική συσκευή ή κάποιο προϊόν που μπορεί να βρει δρόμο στο εξωτερικό; Μήπως ο σύγχρονος πολιτισμός μας καταπλήττει το διεθνές ακροατήριο και πρέπει να εστιάσουμε εκεί;

Είναι πολύ ευχάριστο που δεν αποτελεί πια θέμα συζήτησης η ελληνική έξοδος από την ευρωζώνη. Είναι πολύ δυσάρεστο ότι εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε την ελληνική χρεοκοπία ως κατασκευή, ως μια επινόηση σκοτεινών ανθελληνικών κέντρων. Οι πιστωτές δεν μας είπαν ούτε να κοστίζει το νερό τέσσερα ευρώ σε μια κοσμική παραλία κοσμικού νησιού, ούτε να βγάλουμε στο σφυρί το Σκοπευτήριο. Και τα δανεικά τελειώνουν.

Στο παραμύθι του Άντερσεν «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα», ο αυτοκράτορας ανταμείβει το παιδί που φώναξε ότι είναι γυμνός και στο εξής αμφισβητεί τους συμβούλους του και τους ράφτες, παύει να θέλει να εντυπωσιάζει τους υπηκόους με τα καινούργια ρούχα του. Να, ένα ωραίο «αφήγημα» για την περίπτωσή μας.