Η αστήρικτη νομικά και έωλη λογικά και πολιτικά διασύνδεση αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και Ελληνικής κυριαρχίας τους στην οποία επιμένει (και αναβαθμίζει τωρα) η Τουρκία είναι εξόχως επικίνδυνη. Και γι’ αυτό θα πρέπει να μας οδηγήσει όχι απλά και μόνο στις συμβατικές αντιδράσεις (στα « ηχηρά μηνύματα» με αναφορές στο διεθνές δικαίο, κλπ.) αλλά σε ένα βαθύτερο αναστοχασμό(rethink) για το «πού οδηγείται η όλη Ελληνοτουρκική αντιπαράθεση» και ανάλογα να πράξουμε. Κάθε εκατοστό Ελληνικής κυριαρχίας είναι αδιαπραγμάτευτο αγαθό. Υπάρχουν τρεις ξεχωριστές περιπτώσεις αποστρατιωτικοποίησης για τα νησιά Α. Αιγαίου σύμφωνα με τις Συνθήκες αν και κάποια νησιά ( Θάσος, Ψαρά, Άγιος Ευστράτιος και νησίδες) δεν εχουν υπαχθεί σε κανένα καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης.
Η πρώτη κατηγορία αποτελείται από τα τέσσερα νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία για τα οποία προβλέπεται καθεστώς μερικής αποστρατιωτικοποίησης σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης (άρθ. 13). Απαγόρευση ναυτικών βάσεων, κλπ. Η δεύτερη κατηγορία αποτελείται από τα Δωδεκάνησα τα οποία υπήχθησαν σε αυστηρότερο καθεστώς αποστρατιοτικοποίησης από τη Συνθήκη των Παρισίων ( 1947 ,άρθ. 14), «Είναι και θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα». Και η τρίτη περιλαμβάνει τη Λήμνο και Σαμοθράκη που ναι μεν ήσαν αποστρατιωτικοποιημένα σύμφωνα με τη Σύμβαση της Λωζάνης (1923) αλλά η Σύμβαση αυτή και το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης καταργήθηκαν με τη Σύμβαση του Μοντραί (1936). Ωστόσο η Τουρκία θεωρεί τώρα ότι οι διατάξεις της Λωζάνης για Λήμνο/ αποστρατιωτικοποίηση εξακολουθούν να ισχύουν. Αβάσιμο.
Ωστόσο η Ελλάδα προχώρησε ιδιαίτερα μετά το 1974 (εισβολή Τουρκίας στην Κύπρο) στη σταδιακή στρατιωτικοποίηση των νησιών επικαλούμενη τέσσερα (έγκυρα) νομικά επιχειρήματα ( θεμελιώδης αλλαγή περιστάσεων, νομιμη άμυνα,Τουρκια μη συμβαλλομενη στη Συνθήκη Παρισίων, αντίποινα) . Αλλά όσο έγκυρα κι αν είναι τα επιχειρήματα αυτά, η Τουρκία «δεν τα ακούει». Έχει αντιταχθεί στατιωτικοποίηση και προχωρήσει στην επικίνδυνη διασύνδεση με τη κυριαρχία από το περασμένο καλοκαίρι και εντείνει το αφήγημα αυτό. Γιατί τώρα όμως; Θέλει λ.χ. να πάρει πίσω την ιδιαίτερη πατρίδα μου, τη Λέσβο ; Δεν το νομίζω. Όχι και τόσο ηλίθιοι. Προφανώς οι συγκυριακοί λόγοι συνδέονται με τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις που δέχεται ο Τ. Ερτογάν , τη σχετικά ευνοϊκή διεθνη θέση του μετά τις πρόσφατες εξελίξεις (αγωγός EastMed, κλπ.) και τις διαπραγματευτικές σκοπιμότητες. Υπάρχουν όμως τουλάχιστον δύο αφετηριακα βαθύτεροι, δομικοί λόγοι, ένας πρωτογενής και ένας δευτερογενής, ως συνδιαστικές υποθέσεις ερμηνείας και αυτοί θα πρέπει να μας προβληματίσουν . Πέρα από τις θεωρίες για τη νεο-οθωμανική επεκτατική λογική , το κλειδί κατανόησης της συμπεριφοράς της Τουρκίας βρίσκεται στο γεγονός ότι σε καμιά περίπτωση δεν θέλει το Αιγαίο ως Ελληνική λίμνη. Και βεβαίως η Ελλάδα δεν έχει δηλωμένη πρόθεση να μετατρέψει «το Αιγαίο σε Ελληνική λίμνη» αλλά η θέση ότι θα επεκτείνει μονομερώς( αποκλείοντας καθε διαπραγματευση ή ΔΔΧ) συνολικά και καθολικά τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. μετατρέπει de facto το Αιγαίο σε Ελληνική λίμνη αφού εκτείνει την κυριαρχία της από το 42% σήμερα στο 73% ενώ η Τουρκία από το 7% στο 8%. Αυτό η Τουρκία δεν πρόκειται να το δεχθεί ουδέποτε. Και θα κάνει οτιδήποτε θεμιτό ή αθέμιτο, νόμιμο ή παράνομο για να το αποτρέψει, από το (έκνομο) casus belli έως τη διασύνδεση στρατιωτικοποίησης/κυριαρχίας και ευθεία αμφισβήτηση της Ελληνικής κυριαρχίας( γκρίζες ζώνες, κ.λπ) . Αυτός είναι ο πρώτογενής δομικός λόγος – κλειδί . Ο δευτερογενής παραπέμπει στους πρόσφατους ελληνικοί εξοπλισμούς που ερμηνεύονται από την Τουρκία (αυθαιρέτως) ως προσπάθεια επιβολής από την Ελλάδα τετελεσμένων στο Αιγαίο και ως.. απειλή για την ίδια.
Εάν οι παραπάνω υποθέσεις εργασίας είναι ορθές (που μάλλον είναι) τότε είναι σαφής η κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να κινηθεί ο αναστοχασμός της Αθήνας και η αναπροσαρμογή πολιτικής . Όπως θά έλεγαν και οι Αγγλοσάξονες, «ας μη σπαταλήσουμε μια ακόμη αιχμηρή κρίση/ένταση με την Τουρκία». Ας την χρησιμοποιησουμε ως ευκαιρία για δημιουργικό αναστοχασμό...
Πηγή: www.tovima.gr