Κλείνοντας δέκα χρόνια στο Κρεμλίνο, ο Βλαδίμηρος Πούτιν, φέτος, στην καθιερωμένη, ετήσια ομιλία του προς την Ομοσπονδιακή Συνέλευση (κοινή συνεδρίαση των δύο σωμάτων της ρωσικού Κοινοβουλίου) και παρουσία πλήθους παραγόντων από τη θρησκευτική, οικονομική και πνευματική ζωή της χώρας, εξέθεσε μέσα από ένα κείμενο 10.000 περίπου λέξεων το δικό του πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό και γεωπολιτικό δόγμα. Η ομιλία αυτή έγινε την 12 Δεκεμβρίου 2013, Ημέρα του Συντάγματος, μιας γιορτής που καθιέρωσε ο ίδιος ο Πούτιν και αυτό έχει την ιδεολογική του σημασία, γιατί εκείνη την ημέρα ήταν η 20^η επέτειος από την υιοθέτηση του καταστατικού νομικού αυτού κειμένου.

.

Το σημαντικό αυτό κείμενο προκάλεσε μεγάλη εντύπωση και αμφιλεγόμενα αισθήματα τόσο στο εσωτερικό της Ρωσίας όσο και στο εξωτερικό. Ωστόσο, από μια πρώτη ανάγνωση, προκύπτει ευκρινώς πως ο Βλαδίμηρος Πούτιν εργάζεται συστηματικά και με όσους πόρους έχει στη διάθεσή του για την ανασύσταση της Ρωσίας, την οικονομική της αναγέννηση, τον πολιτικό της εκσυγχρονισμό, την πολιτισμική ομογενοποίηση και την ανάδυση της Ευρασίας ως ζωτικού χώρου.

.

Για το δυτικό παρατηρητή πολλά από όσα διατυπώνονται στο νέο δόγμα του Κρεμλίνου μπορεί να φανούν από ακατανόητα έως και απειλητικά. Αυτό συμβαίνει για συνήθως το δυτικό βλέμμα, χρησιμοποιεί ορθώς τα λογικά εργαλεία που του έχει κληροδοτήσει ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός και η μακρά παράδοση αστικών κοινοβουλευτικών παραδόσεων, θεσμών και κανόνων. Η μηχανιστική όμως αυτή αντιμετώπιση πολλές φορές δημιουργεί δυσκολίες στην κατανόηση, ιδίως ενός τόσο μεγάλου πολιτισμικού οργανισμού όπως είναι η Ρωσία, η οποία 20 χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, αργά αλλά σταθερά δημιουργεί το δικό της γεωπολιτικό χώρο που εκτείνεται από τα Καρπάθια όρη και φτάνει μέχρι το Βερίγγειο πορθμό.

.

 

.

Στόχος μου: η ευημερία της Ρωσίας

.

Κατά τον Βλαδίμηρο Πούτιν, βασικός στόχος του πολιτικού προγράμματος είναι η «άνθιση και η ευημερία της Ρωσίας», «η ένταξη της στην ομάδα χωρών με επενδύσεις εντάσεως γνώσης και γρήγορης αφομοίωσης της καινοτομίας» ώστε τον 21^ο αιώνα «η Ρωσία να είναι μια ανεξάρτητη και με μεγάλη επιρροή χώρα. Θα πρέπει όχι μόνο απλά να αναπτυσσόμεθα, αλλά και να διατηρήσουμε την εθνική και πνευματική μας ταυτότητα. Να είμαστε και να παραμείνουμε η Ρωσία». Για να επιτευχθεί αυτό ο Βλαδίμηρος Πούτιν προτείνει την καλλιέργεια και ανάπτυξη του πατριωτισμού των Ρώσων, επικαλούμενος τα λόγια του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν: «Ο πατριωτισμός είναι ένα αίσθημα οργανικό, μοναδικό. Όπως δεν μπορεί να διατηρηθεί μια κοινωνία εκεί όπου δεν έχει αφομοιωθεί η ευθύνη των πολιτών, έτσι δεν μπορεί να υπάρξει μια χώρα, ειδικότερα αν είναι πολυεθνική, αν έχει χαθεί η ευθύνη του κράτους».

.

Για να μπορέσει όμως η Ρωσία να προχωρήσει μπροστά και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21^ου αιώνα θα πρέπει «όχι απλά να διατηρήσει τις γεωπολιτικές της θέσεις, αλλά θα πρέπει να τις πολλαπλασιάσει, θα πρέπει να είναι απαιτητική ως προς τους γείτονες και τους εταίρους της. Είναι πολύ σημαντικό να το υπογραμμίζουμε αυτό. Αυτό αφορά στην οικονομία μας, στον πολιτισμό, την επιστήμη και την εκπαίδευσή μας. Αυτό αφορά τη διπλωματία μας, ιδιαίτερα την ικανότητα να οργανώνουμε συλλογικές δράσεις στη διεθνή σκηνή. Και φυσικά, αυτό αφορά και τη στρατιωτική μας ισχύ, η οποία είναι η εγγύηση της ασφάλειας και της ανεξαρτησίας της Ρωσίας». Με τον τρόπο αυτό ξεκαθαρίζει πως η Ρωσία δεν πρόκειται να παραμείνει ένας παθητικός παρατηρητής ή να αποδεχτεί γεωπολιτικές παραχωρήσεις, όπως συνέβη με τη Γιουγκοσλαβία στη δεκαετία του 1990 ή τη Λιβύη πιο πρόσφατα, διαχωρίζοντας τη θέση του από εκείνη του σημερινού πρωθυπουργού και τότε προέδρου της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

.

 

.

Το δημογραφικό ζήτημα και η γεωπολιτική ισχύς

.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση του Βλαδίμηρου Πούτιν ως προς την πορεία της Ρωσίας κατά τον 20^ο αιώνα. Χωρίς να απορρίπτει συλλήβδην το παρελθόν, αλλά με σαφείς αποστάσεις από τις μελανές του σελίδες, επισημαίνει ότι η Ρωσία είναι ένα μεγάλο έθνος που αντιμετώπισε όλα τα δεινά (επαναστάσεις, πολέμους, φυσικές καταστροφές) καταβάλλοντας στο ακέραιο το κόστος. Εν τούτοις η δημογραφική καταστροφή που αντιμετώπισε στις αρχές της νέας χιλιετίας ήταν μια πραγματική απειλή, η οποία ξεπεράστηκε, δίνοντας έτσι το δικαίωμα στην ελπίδα και στο χαμόγελο. Αξίζει να σημειωθεί πως η γεννητικότητα στη Ρωσία αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια και η δημογραφική καμπύλη έχει πάρει την ανιούσα. Είναι δε χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Ρωσία ανήκει στην ομάδα χωρών όπου η παραγωγική ηλικία των 20 – 40 αυξάνει διαρκώς το μερίδιο της στο γενικό πληθυσμό. Παράλληλα, θα συνεχιστεί μέχρι το 2016 το ειδικό πρόγραμμα επιδοματικής πολιτικής για το δεύτερο παιδί κάθε οικογένειας, καθώς και η παροχή μιας σειράς προνομίων στις οικογένειες με περισσότερα του ενός παιδιά. Ιδιαίτερη μνεία κάνει για την επιδοματική πολιτική των οικογενειών σε μακρινές, δυσπρόσιτες ή οικονομικά ζωτικές περιοχές, σε μια προσπάθεια αύξησης του τοπικού πληθυσμού, ο οποίος θα εργαστεί για την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία του τόπου του.  Ως εκ τούτου ο Βλαδίμηρος Πούτιν, θεωρεί πως το ρωσικό κράτος θα πρέπει να συνεχίσει τα επιτυχημένα κατά τη γνώμη του προγράμματα ενθάρρυνσης της γεννητικότητας, αλλά, παράλληλα, να ασχοληθεί πολύ σοβαρά και σε μακροχρόνια βάση με τη δημιουργία προγραμμάτων μαζικής φυσικής αγωγής, μαθητικού και φοιτητικού αθλητισμού, όπου μπορεί κανείς να διακρίνει τις επιρροές από το μακρινό, πλέον, σοβιετικό παρελθόν.

.

Στη Δύση δεν έχουμε συνηθίσει σε ομιλίες ηγετών κρατών, όπου παρατίθενται λεπτομερείς και συγκεκριμένες απόψεις για διάφορα ζητήματα. Το θέμα όμως την αύξησης του πληθυσμού στη εν λόγω ομιλία του Βλαδίμηρου Πούτιν εκπλήσσει αφού πέραν του ζητήματος της γεννητικότητας, βλέπουμε ότι τον απασχολούν ζητήματα όπως το οικιστικό, την επίλυση του οποίου θεωρεί προϋπόθεση για την αριθμητική αύξηση των πολιτών του κράτους του. Προτείνει μάλιστα τη συνεργασία κράτους – ιδιωτών για τη δημιουργία νέων οικιστικών ζωνών, όπου σε προσιτές τιμές τα νέα ζευγάρια θα μπορούν να αποκτούν στέγη.

.

Παράλληλα, προκειμένου να εκσυγχρονίσει την οικονομία της χώρας, θέτει ως στόχο το 2020 να έχουν δημιουργηθεί 25 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Ο στόχος είναι φιλόδοξος και δύσκολος, αλλά κατά τον Πούτιν είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της οικονομίας και την ευημερία των πολιτών. Ως εκ τούτου αναθέτει στην κυβέρνηση να επεξεργαστεί ένα νέο εθνικό σύστημα αξιολόγησης του συστήματος της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

.

 

.

Ο ρόλος της διανόησης

.

Με τον ενδιαφέροντα και καινοφανή όρο «δημιουργική τάξη» αντί του παλιού «διανόηση», ο Βλαδίμηρος Πούτιν, ομολογεί πως οι «δάσκαλοι, οι γιατροί, οι μηχανικοί» όλα αυτά τα χρόνια υποαμείβονταν, επειδή το κράτος έπρεπε να επιλύσει μια σειρά άλλων επειγουσών υποθέσεων. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια προσέγγισης αυτών των κοινωνικών στρωμάτων υπόσχεται όχι μόνο αύξηση του εισοδήματός τους, αλλά και ανάκτηση του χαμένου σεβασμού εκ μέρους της κοινωνίας. Με προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις αναφέρεται σε αυτό το κοινωνικό στρώμα, τα μέλη του οποίου ζουν και δραστηριοποιούνται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της αχανούς χώρας του, σημειώνοντας πως από άποψη εισοδήματος δεν ανήκουν ακόμη στη μεσαία τάξη, γεγονός που συνιστά κατάφωρη αδικία σε σχέση με τη συνεισφορά τους στην αναγέννηση της Ρωσίας. Ως εκ τούτου, καλεί την κυβέρνηση αλλά και την προεδρεία να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της θέσης αυτών των ανθρώπων. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε πως ο τομέας της ιατρικής είναι εκείνος που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος σε αυτό το τμήμα της ομιλίας του, όπου δίνει συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες για την άνοδο του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών, πάντα στα πλαίσια της χρηματοδότησής του κλάδου από τον κρατικό προϋπολογισμό. Είναι μάλιστα το σημείο όπου για πρώτη φορά χρησιμοποιεί τον όρο «Μεγάλη Ρωσία», για να δείξει ότι πολλές από τις νοοτροπίες του παρελθόντος θα πρέπει να ξεπεραστούν, εν ονόματι της «αναγέννησης της Ρωσίας».

.

 

.

Η κληρονομία του πρόσφατου παρελθόντος.

.

Αναφερόμενος στην πορεία της Ρωσίας μετά το 1990, ο Βλαδίμηρος Πούτιν απαριθμεί όλα εκείνα που υποχρέωσαν τη χώρα του να γονατίσει με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Η διαφθορά, ο άνομος πλουτισμός, οι εγκληματικές συμμορίες, η φοροδιαφυγή, το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος, η βία, οι εκβιασμοί, η αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού και ο εξευτελισμός της ίδιας της κοινωνίας. Αναφερόμενος στην ιστορική απόρριψη των ιδεολογικών αρχών του κομμουνιστικού καθεστώτος, σημειώνει πως ταυτόχρονα, η ρωσική κοινωνία απέρριψε και όλες τις ηθικές αρχές που είχε ως έθνος με μακραίωνη ιστορία. Σημειώνει, ωστόσο, πως η κατάσταση αυτή έχει αρχίσει να αλλάζει, πως τα φαινόμενα της προηγούμενης εικοσαετίας εκλείπουν και πως η Ρωσία ως κράτος και ως κοινωνία επιστρέφει στις προαιώνιες ρωσικές ηθικές αρχές, τις αρχές εκείνες που αποτελούσαν και αποτελούν την ειδοποιό της διαφορά από τις δυτικές κοινωνίες. Η θέση αυτή παραπέμπει ευθέως στο Σλαβόφιλους του 19^ου αιώνα, στον Τσααντάγιεφ και το Ντοστογιέφσκι.

.

Στόχος του ρωσικού κράτους είναι η εξάλειψη του ελλείμματος που υπάρχει στο ηθικό του οπλοστάσιο. Και οι ηθικές αρχές που πρέπει να επανακτήσει ο Ρώσος είναι η «αγαθοεργία, η συμπόνια, η αλληλεγγύη, η αλληλοϋποστήριξη, η αλληλοβοήθεια, αρχές που σε όλες τις ιστορικές εποχές ήταν εκείνες που έκαναν τη χώρα ισχυρότερη, και για τις οποίες ήμασταν πάντα υπερήφανοι».

.

 

.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού συστήματος

.

Βασικός θεσμός ενίσχυσης της ηθικής ακεραιότητας του έθνους θα πρέπει να είναι το εκπαιδευτικό σύστημα κατά τον Βλαδίμηρο Πούτιν. Η αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος της Ρωσίας θα πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη της τις προκλήσεις του 21^ου αιώνα, αλλά και την ικανότητά της να ανταγωνιστεί όλα τα προηγμένα έθνη. Το Διαδίκτυο και οι λεωφόροι της πληροφορίας θα πρέπει να αξιοποιηθούν από το εκπαιδευτικό σύστημα τόσο για τη διάδοση της γνώσης όσο και για την ενίσχυση των παραδοσιακών αξιών της ρωσικής κοινωνίας.

.

Το σχολείο θα πρέπει να γίνει η απόλυτη ηθική αξία. Αυτό σημαίνει την ανανέωση του περιεχομένου της εκπαίδευσης με παράλληλη διατήρηση της παράδοσης και των ιστορικών πλεονεκτημάτων, όπως είναι για παράδειγμα «η γερή μαθηματική παιδεία, η τεράστια σημασία της ρωσικής γλώσσα, ιστορίας, λογοτεχνίας, των αρχών της κοσμικής ηθικής και των παραδοσιακών θρησκειών, με στόχο της διαμόρφωση της προσωπικότητας». Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να οικοδομηθεί γύρω από ένα ισχυρό και χαρισματικό δάσκαλο. Άμεση ανάγκη είναι η αναμόρφωση του συστήματος επιλογής και διορισμού δασκάλων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά και του συστήματος της διαρκούς αξιολόγησής τους.

.

Για τον Βλαδίμηρο Πούτιν, το εκπαιδευτικό σύστημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον ίδιο τον πολιτισμό, το ρωσικό πολιτισμό, τον οποίο και θεωρεί συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον αγώνα για ηγεσία στη διεθνή σκηνή τον 21^ο αιώνα. Επισημαίνοντας παράλληλα, ότι θα πρέπει με κάθε τρόπο τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και οι διοικήσεις των περιφερειών να εργαστούν σκληρά για να ανάδειξη του ρωσικού πολιτισμού. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως πέρσι το καλοκαίρι, η Κρατική Δούμα (κάτω Βουλή) της Ρωσίας ενέκρινε ένα ποσό ίσο με 250 εκατομμύρια δολάρια για την «ομογενοποίηση και ενίσχυση του ρωσικού πολιτισμού ανά την επικράτεια».

.

 

.

Η ρωσική εθνική αυτοσυνείδηση

.

Με την παραδοχή πως η ιστορία της Ρωσίας δεν ξεκινάει το 1917, ούτε το 1991, ο Βλαδίμηρος Πούτιν αφιέρωσε αρκετή ώρα στο ζήτημα της ρωσικής εθνικής αυτοσυνείδησης υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για μια χώρα και ένα πολιτισμό με ιστορία 1000 ετών.

.

Η ανασύσταση της Ρωσικής Ιστορικής Εταιρείας, της Ρωσικής Εταιρείας Στρατιωτικής Ιστορίας, της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας, είναι μερικά από τα εργαλεία που θα αξιοποιηθούν για την ενίσχυση της ρωσικής εθνικής αυτοσυνείδησης αλλά και υπερηφάνειας τον 21^ο αιώνα.

.

Ο δημόσιος έπαινος των εθελοντών που αναζητούν τα λείψανα των αντρών του Κόκκινου στρατού, των ατομικών και ομαδικών τους τάφων, που φροντίζουν τους τάφους και τα μνημεία των πεσόντων, είναι ενδεικτική της αντίληψης περί συνέχεια της ρωσικής ιστορίας. Η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης είναι πρωταρχικό καθήκον τόσο της ρωσικής ηγεσίας όσο και της ρωσικής κοινωνίας. Ιδιαίτερα η μνήμη για τις ηρωικές στρατιωτικές περιόδους της ρωσικής ιστορίας είτε αφορά τον Α’ είτε τον Β’ Παγκόσμιους πολέμους. Η ανάδειξη των περιπτώσεων ηρωισμού και αυτοθυσίας θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο τμήμα της νέας ρωσικής εθνικής ιδεολογίας. Στα πλαίσια αυτά ζήτησε από το Υπουργείο Άμυνας να επαναφέρει την παράδοση του ρωσικού τσαρικού στρατού με την ονοματοδοσία των συνταγμάτων προς τιμή ηρώων της ρωσικής και της σοβιετικής ιστορίας.

.

Για τον Βλαδίμηρο Πούτιν είναι μοναδική η εμπειρία των προγόνων. Η Ρωσία ήταν πάντα πολυεθνικό κράτος, ένας κράτος – πολιτισμός, με συνεκτικό ιστό τους Ρώσους, τη ρωσική γλώσσα, το ρωσικό πολιτισμό, σημείο στήριξης του έθνους που το ενώνει και δεν το αφήνει να διαλυθεί σε ένα πολυποίκιλο κόσμο.

.

Την ίδια στιγμή στρέφει τα πυρά του κατά του ρωσικού εθνικισμού και του σωβινισμού, ιδεολογικά ρεύματα, κατά τη γνώμη του, εχθρικά προς την ίδια την ιδέα της ρωσικής ιδεολογίας σε ένα πολυεθνικό κράτος. Σημειώνει μάλιστα, ότι κάθε απόπειρα υποδαύλισης έχθρας μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων της Ρωσίας θα τιμωρείται αυστηρά και παραδειγματικά. Την ίδια ακριβώς επισήμανση κάνει και ως προς την υποδαύλιση του θρησκευτικού μίσους. Η ανεκτικότητα του ρωσικού κράτους, κατά το ρώσο ηγέτη έχει όρια τα οποία κανείς δε δικαιούται να ξεπερνάει.

.

Έχοντας σαφή αντίληψη για τις προκλήσεις του 21^ου αιώνα ο Βλαδίμηρος Πούτιν κάλεσε τις περιφερειακές διοικήσεις, τους κυβερνήτες και τους δήμαρχους των μεγάλων πόλεων να εργαστούν για τον «εμβολιασμό», όπως είπε χαρακτηριστικά της ρωσικής κοινωνίας με νέες δυνάμεις. Πρόκειται για μια σαφή οδηγία να προσελκύσουν τους συμπολίτες τους από τη σύγχρονη ρωσική διασπορά είτε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, είτε σε εκείνους της ρωσικής καταγωγής πολίτες που το 1991 βρέθηκαν αναγκαστικά και ξαφνικά έξω από τα όρια της Ρωσίας και σήμερα είναι πολίτες των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών. Η χορήγηση της ρωσικής υπηκοότητας σε αυτούς τους ανθρώπους είναι μία από τις άμεσες προτεραιότητες της Ρωσίας για τα επόμενα χρόνια.

.

 

.

Η μεταναστευτική πολιτική της Ρωσίας

.

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και τη δημιουργία της Κοινοπολιτείας, είχε καθιερωθεί η μετακίνηση των πολιτών από και προς τη Ρωσία να γίνεται με επίδειξη απλά της αστυνομικής ταυτότητας. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει μέχρι το 2016, ακόμη και αν δημιουργηθεί μετά την Τελωνειακή Ένωση η Ενιαία Οικονομική Περιοχή, στα πρότυπα της Ε.Ε. Για το σκοπό αυτό, οι γειτονικές χώρες θα πρέπει να δημιουργήσουν τις κατάλληλες υποδομές και ταξιδιωτικά έγγραφα και αν δεν μπορούν, τότε η Ρωσία θα προστρέξει παρέχοντας είτε τεχνική βοήθεια, είτε οικονομική.

.

Η Ρωσία έχει μεν ανάγκη από εργατική δύναμη για τα διάφορα έργα που πραγματοποιεί και δεν επαρκούν οι δικές της δυνάμεις, ωστόσο εκείνο που πρέπει να την ενδιαφέρει περισσότερο είναι η προσέλκυση ειδικών, έτσι ώστε να επιταχύνει το βήμα της προς μια κοινωνία της γνώσης και της καινοτομίας.

.

Για την καλύτερη όμως υλοποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής θα πρέπει να αναδειχθεί ο ρόλος των κοινωνικών θεσμών. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να διευρυνθούν οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες των εθνικών και πολιτισμικών μειονοτήτων, η δυνατότητά τους να έχουν κρατικές εγγυήσεις για την υλοποίηση προγραμμάτων νομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ένταξης των μεταναστών. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής η ρωσική κυβέρνηση θα πρέπει να οργανώσει εκτεταμένα προγράμματα εκ αποστάσεων διδασκαλίας της ρωσικής γλώσσας, για εκείνους που θέλουν να μεταναστεύσουν στη Ρωσία. Αναδεικνύει έτσι, την πολιτική μετατροπής της διδασκαλίας της ρωσικής γλώσσας σε οικουμενικό επίπεδο, προτείνοντας μια σειρά μέτρα για τη διάδοσή της, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλό του ότι η πολιτισμική διείσδυση είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του «ρωσοφοβικού» κινήματος που αναπτύσσεται σε διάφορες, όμορες, ευρωπαϊκές χώρες (πχ. Πολωνία).

.

 

.

Ο ρόλος της Δημοκρατίας στη σύγχρονη Ρωσία

.

«Η ρωσική δημοκρατία είναι η εξουσία του ρωσικού λαού με τις δικές του παραδόσεις λαϊκής αυτοδιοίκησης, και όχι η υλοποίηση προτύπων υπαγορευμένων έξωθεν. Η δημοκρατία είναι η τήρηση και ο σεβασμός των νόμων, των κανόνων και των κανονισμών. Μπορεί να αλλάξουν τα κυβερνητικά κόμματα, οι κυβερνήσεις, οι πρόεδροι, κανείς δεν πρέπει να αγγίξει τις αρχές του κράτους και της κοινωνίας, να διαταραχθεί η συνέχεια της εθνικής ανάπτυξης, να επανεξεταστούν τα ζητήματα της ανεξαρτησίας, η προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών». Με τη φράση αυτή ο Βλαδίμηρος Πούτιν προσδιόρισε τη δική του εκδοχή περί δημοκρατικού πολιτεύματος. Μπορεί πολλοί να δυσανασχετήσουν, μα είναι προφανές ότι η Ρωσία ως ένας ιδιαίτερος και ξεχωρισμός πολιτισμός και γεωπολιτικός χώρος, ανέκαθεν τηρούσε αποστάσεις από τη Δύση και τους πολιτικούς της θεσμούς. Η επαναφορά της Ρωσίας στην τροχιά της δικής της διαφορετικής και διάφορης πορείας, είναι λογικό, να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη διατύπωση και της δικής της πολιτικής θεώρησης. Είναι στο χέρι των άλλων πλέον, να δουν, να προσπαθήσουν να κατανοήσουν και να σεβαστούν, έστω και μη αποδεχόμενοι, τις επιλογές της. Σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξουν προβλήματα στην αλληλοκατανόηση και τη συνεργασία.

.

Αναγνωρίζοντας τον πολιτικό ανταγωνισμό ως αγαθό για το πολιτικό σύστημα της χώρας, ο Βλαδίμηρος Πούτιν ωστόσο, προτείνει τρεις βασικές αρχές που θα πρέπει να το διέπουν:

.

Α) Η ενότητα, η ακεραιότητα και η εθνική ανεξαρτησία της Ρωσίας είναι αδιαμφισβήτητες. Οποιαδήποτε εκδήλωση αποσχιστικών διαθέσεων και εθνικισμού θα πρέπει να αποκλειστούν οριστικά από την πολιτική ημερήσια διάταξη.

.

Β) Η άμεση ή έμμεση ανάμειξη τρίτων στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις της χώρας είναι απαράδεκτη. Αν κάποιος πολιτικός αποδειχθεί πως λαμβάνει χρήματα από το εξωτερικό και υπηρετεί ξένα εθνικά συμφέροντα δεν μπορεί να είναι πολιτικός της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

.

Γ) Το έγκλημα δεν μπορεί και δεν θα έχει θέση στην πολιτική. Αυτό θα πρέπει να είναι κανόνας της κομματικής πρακτικής όλων των πολιτικών δυνάμεων.

.

Δ) Πολιτισμένος διάλογος είναι δυνατός μόνο με εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που είναι πολιτισμένος και με αντίστοιχο τρόμο προβάλουν τις διεκδικήσεις τους, στα πλαίσια πάντα του νόμου. Αλλαγές, εκσυγχρονισμοί του πολιτικού συστήματος θεωρούνται φυσιολογικές και αναγκαίες, αλλά όχι με τίμημα της διάλυση του κράτους.

.

Ε) Το κράτος θα πρέπει να επιδιώκει την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών πρόσβασης όλων των πολιτικών κομμάτων στα ΜΜΕ και όχι μόνο κατά τη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων, αλλά καθημερινά. (Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα στη Ρωσία λειτουργούν 48 νόμιμα κόμματα, ενώ έχουν δηλωθεί άλλες 200 οργανωτικές επιτροπές για την ίδρυση αντίστοιχων πολιτικών κομμάτων).

.

Το σύγχρονο ρωσικό κράτος

.

Από την πρώτη κιόλας φράση αυτής της ενότητας, τίθεται το πλαίσιο «Για τη Ρωσία είναι χαρακτηριστική η παράδοση του ισχυρού κράτους». Για να συνεχιστεί αυτή η παράδοση, ο Βλαδίμηρος Πούτιν θέτει πέντε όρους – προϋποθέσεις:

.

Α) Προσανατολισμός όλων των κρίκων του κρατικού μηχανισμού και των επιπέδων εξουσίας στη μετρήσιμη, διαφανή και κατανοητή από την κοινωνία αποτελεσματική εργασία.

.

Β) Εισαγωγή νέων μορφών και μεθόδων ελέγχου, βασικού κριτηρίου αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της εξουσίας.

.

Γ) Αντίστοιχα κίνητρα για τους κρατικούς και δημοτικούς υπαλλήλους: ανταγωνιστικοί μισθοί, σύστημα ηθικών, υλικών ανταμοιβών.

.

Δ) Κοινωνικός έλεγχος όλων των αξιωματούχων. Νομικός περιορισμός των δικαιωμάτων των αξιωματούχων και των πολιτικών ως προς τη δυνατότητα κατοχής λογαριασμών σε ξένα κράτη, ομολόγων και μετοχών. Αναφορικά με τα ακίνητα στο εξωτερικό, θα πρέπει να δηλωθούν όλα, ενώ ο αξιωματούχος θα πρέπει να δικαιολογεί την προέλευση των χρημάτων για την απόκτησή της. Σε διαφορετική περίπτωση θα απολύεται από τη θέση του και θα του απαγορεύεται και στο μέλλον να καταλάβει οποιαδήποτε δημόσια θέση.

.

Ε) Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο σύστημα ελέγχου των εποπτικών οργάνων. Σε αυτές τις δομές εργάζονται αυτή τη στιγμή στη Ρωσία περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι.

.

 

.

Πόλεμος κατά της διαφθοράς

.

Από το 1991 και μετά το μεγαλύτερο πρόβλημα της ρωσικής κοινωνίας ήταν το αχαλίνωτο κύμα διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Προερχόμενος από τις τάξεις της πανίσχυρης μυστικής υπηρεσίας της ΕΣΣΔ, αλλά και αντιλαμβανόμενος πως το καρκίνωμα της διαφθοράς εμποδίζει την υλοποίηση του οράματος του για αναβίωση της ρωσικής αυτοκρατορίας τον 21^ο αιώνα, ξεκίνησε έναν ιδιότυπο πόλεμο κατά της διαφθοράς.

.

Στα πλαίσια αυτού του πολέμου προτείνει την αλλαγή όλων των αρχών και των κανόνων των ελεγκτικών οργάνων του κράτους. Η βασική του σκέψη δεν είναι άλλη από την μετατροπή του συστήματος από σύστημα που αρκείται στη συμπλήρωση των δεικτών σε απολογιστικά έγγραφα, σε σύστημα προσανατολισμένο σε μετρήσιμα αποτελέσματα. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει διαφάνεια στα συμπεράσματα των ελέγχων που πραγματοποιούν τα αντίστοιχα όργανα.

.

Χρησιμοποιεί σκληρές εκφράσεις όπως «επίθεση κατά της διαφθοράς, η οποία κατατρώγει τους πόρους της εθνικής ανάπτυξης» για να γίνει κατανοητό το μήνυμα του ότι «καμία επιχείρηση δεν μπορεί να χρησιμοποιεί το πλεονέκτημα της εγγύτητας με την εκτελεστική, νομοθετική ή δικαστική εξουσία». Για να γίνει μάλιστα ακόμη περισσότερο κατανοητό αυτό το μήνυμα παραθέτει πέντε βασικές οδηγίες:

.

Α) Έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων αλλά και έλεγχος των εξόδων και των μεγάλων αγορών που κάνουν αξιωματούχοι, επικεφαλείς ΔΕΚΟ και των συγγενών τους. Η Εισαγγελία αποκτά το δικαίωμα να ζητάει από τα δικαστήρια να δημευτούν τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από αθέμιτο πλουτισμό.

.

Β) Σύνδεση των αμοιβών των επικεφαλής κρατικών οργανισμών και εταιρειών με τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων αυτών. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει αναλογικότητα στις αμοιβές των διοικήσεων με εκείνες του προσωπικού.

.

Γ) Αλλαγή του νόμου περί κρατικών προμηθειών με ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων.

.

Δ) Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δικαίωμα κατάθεσης προτάσεων για τη θέση του προέδρου, του αντιπροέδρου και των παρέδρων θα έχουν τόσο το κυβερνών κόμμα όσο και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Παραμονή όλων των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε κάθε θέση μόνο για δύο θητείες.

.

Ε) Ενθάρρυνση και ενίσχυση για συμμετοχή των πολιτών στον πόλεμο κατά της διαφθοράς, με ενίσχυση του κοινωνικού ελέγχου.

.

Στον πόλεμο κατά της διαφθοράς θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και τα ΜΜΕ. Την ίδια στιγμή όμως θα πρέπει να παταχθεί η πολιτική «παζαριού» της πληροφορίας που ασκούν πολλά ΜΜΕ.

.

 

.

Το κοινωνικό κράτος

.

Ο πόλεμος κατά της διαφθοράς, η προστασία των πόρων του προϋπολογισμού, αλλά και η αξιοποίηση του «Ταμείου ευημερίας του ρωσικού λαού» στο οποίο συγκεντρώνονται πόροι από τις πωλήσεις των πρώτων υλών, είναι μια από τις βασικές προτεραιότητες της εσωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου.

.

Η μετατροπή της μονόπλευρης οικονομικής ανάπτυξης που στηριζόταν στην εξαγωγή πρώτων υλών σε πολυεπίπεδη και πολυεδρική οικονομία, θα παράσχει τους πόρους για την ανάπτυξη ενός κοινωνικού κράτους που θα προστατεύει τον πολίτη, θα του παρέχει υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, ώστε και αυτός με τη σειρά του να μπορεί να συνεισφέρει στη γενικότερη οικονομική και πολιτισμική θωράκιση της χώρας.

.

 

.

Ο νέος ρωσικός πατριωτισμός και η οικονομία

.

Κατά τον Βλαδίμηρο Πούτιν ένα μέρος της ρωσικής οικονομικής ελίτ δεν επιδεικνύει πατριωτικά αισθήματα και αυτό πρακτικά σημαίνει πολλές offshore εταιρείες, και μετανάστευση κεφαλαίων από τη Ρωσία. Στις άμεσες προτεραιότητες της ρωσικής ηγεσίας είναι η «αποοφσοροποίηση» (αδόκιμος ο όρος στην ελληνική γλώσσα), της οικονομίας, η εισαγωγή ρυθμιστικού πλαισίου, ικανού να αποτρέψει τη συμμετοχή μεγάλων επιχειρήσεων σε συμφωνίες που δεν υπόκεινται στον έλεγχο του νομικού συστήματος της χώρας. Με λίγα λόγια η ρωσική επιχειρηματική τάξη, κατά τον ηγέτη του Κρεμλίνου θα πρέπει να αναλάβει τις ιστορικές και πατριωτικές της ευθύνες. Πρόκειται για ένα κάλεσμα με πολλαπλούς αποδέκτες και μονοσήμαντης ερμηνείας.

.

Ωστόσο το νέο οικονομικό δόγμα θα μπορούσε να συνοψιστεί στην προσπάθεια αλλαγής των οικονομικών δομών, στη δημιουργία νέων και την επανακατάκτηση της ηγετικής από τους παραδοσιακούς βομηχανικούς κλάδους, την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Κατά τον Βλαδίμηρο Πούτιν κεντρικό σημείο του νέου μοντέλου θα πρέπει να είναι η οικονομική ελευθερία, η ατομική ιδιοκτησία και ο ανταγωνισμός, η σύγχρονη οικονομία της αγοράς και όχι ο κρατικός καπιταλισμός.

.

Η Τελωνιακή Ένωση και η προοπτική δημιουργίας μιας Ενιαίας Οικονομικής περιοχής στα όρια της Ευρασίας, ως ανταγωνιστικό οικονομικό σχηματισμό στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, θέτει νέους στόχους και καθήκοντα στη ρωσική ηγεσία. Μεταξύ αυτών είναι η δημιουργία ενός νέου, σύγχρονου, αποτελεσματικού και αντιγραφειοκρατικού νομικού πλαισίου, το οποίο θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις και τη δημιουργικότητα προς αύξηση του ΑΕΠ.

.

Σημαντικός παράγοντας για την άνοδο της οικονομίας είναι το ίδιο το επίπεδο των περιφερειακών διοικητικών ομάδων. Σήμερα, στη Ρωσία, υπάρχουν οικονομικές μονάδες εκτός του κλάδου των πετρελαίων και του φυσικού αερίου, οι οποίες συνεισφέρουν σε ποσοστό άνω του 10% στην άνοδο του ΑΕΠ ετησίως. Ωστόσο, η χώρα έχει ανάγκη από φτηνό και μακροπρόθεσμο χρήμα για να χρηματοδοτήσει την οικονομία της, να μειώσει τον πληθωρισμό και να κάνει ανταγωνιστικά τις τραπεζικές αποταμιεύσεις.

.

Σημαντικός θα είναι και ο ρόλος του Ταμείου Εθνικής Ευημερίας, στο οποίο συγκεντρώνονται τα κέρδη από τις πωλήσεις πρώτων υλών σε τρίτες χώρες. Ας μη ξεχνάμε πως στο υπέδαφος της Σιβηρίας βρίσκονται σε τεράστιες ποσότητες όλα, σχεδόν, τα στοιχεία του πίνακα του Μεντελέγιεφ, πράγμα που προσδιορίζει και τη θέση της Ρωσίας στον παγκόσμιο καταμερισμό της οικονομίας.

.

Επιπλέον, μέχρι τα μέσα του 2013 η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει καταθέσει στην Κρατική Δούμα την πρότασή της για τη φορολογία πολυτελείας, τα έσοδα από την οποία θα πρέπει να διατεθούν για την ενίσχυση των δομών του κοινωνικού κράτους.

.

Σημαντική παράμετρος του νέου οικονομικού μοντέλου που οραματίζεται ο ηγέτης του Κρεμλίνου είναι η περιφερειακή ανάπτυξη της Ρωσίας. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση, κατά τη γνώμη του, η ανάπτυξη των περιφερειών, η παροχή υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, καλού εκπαιδευτικού συστήματος, ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης σε όλες τις περιοχές της Ρωσίας, κυρίως όμως στη Σιβηρία και την Άπω Ανατολή, κηρύσσοντας τις δύο αυτές αχανείς περιοχές ως «ζώνες άμεσης προτεραιότητας ανάπτυξης» για τη Ρωσία, αναδεικνύονται για άλλη μια φορά και με διαφορετική αφορμή το δόγμα του ενιαίου οικονομικού και πολιτισμού χώρου της Ευρασίας, ως ζωτικού χώρου της Ρωσίας του 21^ου αιώνα.  Αναζητώντας πόρους για τη χρηματοδότηση του οράματος τους, προτείνει την ειδική φορολόγηση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των υποδομών και κατέχουν μονοπωλιακή ή δεσπόζουσα θέση.

.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην ανάπτυξη της οικονομίας προτείνει τη δημιουργίας μιας «Επενδυτικού χάρτη» όπου θα σημειώνονται οι προτεραιότητες της κυβέρνησης, αλλά και τα οφέλη εκείνων που θα θελήσουν να γίνουν προνομιακοί συνομιλητές μιας μεγάλης και ραγδαία αναπτυσσόμενης χώρας. Παραμένει, εν τούτοις, επιφυλακτικός, ως προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, μέλος του οποίου έγινε πρόσφατα η Ρωσία, υπογραμμίζοντας ότι πολλές επιχειρήσεις της χώρας του συναντούν εμπόδια στην είσοδο τους σε άλλες χώρες, αλλά και στη δραστηριοποίηση τους σε αυτές.

.

 

.

Το νέο γεωπολιτικό δόγμα του Κρεμλίνου

.

Βασική παραδοχή του νέου γεωπολιτικού δόγματος της Ρωσίας είναι ότι κανείς δεν μπορεί πλέον να λύσει τα προβλήματα οικουμενικού χαρακτήρα που υπάρχουν στην εποχή μας, είτε είναι οικονομικά είτε πολιτικά. Κάνει όμως ένα βήμα παραπέρα και σημειώνει πως έτσι έχουν τα πράγματα από τη δεκαετία του 1990. Παρά το γεγονός ότι πριν από δέκα χρόνια όλοι πίστευαν πως ζούμε σε ένα μονοπολικό κόσμο, σήμερα κανείς δεν το πιστεύει  αυτό. Είναι προφανές ότι ζούμε σε ένα πολυπολικό κόσμο, πράγμα που δημιουργεί κινδύνους αλλά και ευκαιρίες. Παράλληλα, απορρίπτει την προσέγγιση ότι «κάποιος θα βρεθεί να διαχειριστεί το χάος» το οποίο μπορεί να προκληθεί από συγκεκριμένα παίγνια στη διεθνή σκηνή, χαρακτηρίζοντας την ως χίμαιρα.

.

Η Ρωσία, κατά τον Βλαδίμηρο Πούτιν, θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τις αρχές που έχουν συλλογικά συμφωνηθεί αλλά και τις ομαδικές προσπάθειες για την επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων. Η εμπειρία των τελευταίων είκοσι ετών δείχνει ότι η κοινή λογική είναι πολύτιμος σύμμαχος για να βρίσκουν τα πράγματα τη θέση τους.

.

Οι διαδικασίες ολοκλήρωσης στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία είναι νομοτελειακές και θα επιταχυνθούν στο μέλλον. Το ερώτημα που τίθεται είναι: η Ρωσία μπορεί να υστερήσει σε αυτές τις διαδικασίες; Η απάντηση είναι απλή και ξεκάθαρη: με τους γείτονες και εταίρους της θα πρέπει να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Ιδιαίτερα, όταν οι όμορες και γειτονικές της χώρας επιδεικνύουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για μια τέτοια προοπτική, όπως η δημιουργία Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου για τις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών. Προς την κατεύθυνση αυτή είναι η ενίσχυση της Τελωνιακής Ένωσης στην οποία συμμετέχουν μέχρι στιγμής η Λευκορωσία, η Ρωσία και το Καζαχστάν. Ο Βλαδίμηρος Πούτιν θεωρεί αυτή την Τελωνιακή Ένωση ως το πρόπλασμα πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί η μελλοντική Ευρασιατική Ένωση, υλοποιώντας ένα όραμα, οι απαρχές του οποίου βρίσκονται στη ρωσική φιλοσοφική και πολιτική αναγέννηση των αρχών του 20^ου αιώνα, η οποία τόσο βίαια διακόπηκε από το πραξικόπημα των Μπολσεβίκων.

.

Επιμύθιο

.

Βαθύτατο πολιτικό το κείμενο της Ομιλίας του Βλαδίμηρου Πούτιν, βοηθάει το δυτικό αναγνώστη να προσεγγίσει τις κατηγορίες σκέψης και τη λογική που έχει ο ηγέτης ενός μεγάλου κράτους, το οποίο από το 1991, με τη διάλυση της ΕΣΣΔ, μέχρι σήμερα, περνώντας από το δύσβατο δρόμο της εθνικής του αναγέννησης, κατάφερε να ξεπεράσει πολλά εμπόδια.

.

Η Ρωσία, πολύ δύσκολα, θα ανακτήσει τη θέση της υπερδύναμης που είχε στον διπολικό κόσμο της εποχής του Ψυχρού πολέμου. Παραμένει μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη, ένας πανίσχυρος εξαγωγέας πρώτων υλών αλλά και όπλων, διατηρεί τη γοητεία της, προκαλεί όμως και φόβους, σε γείτονες και αντιπάλους.

.

Στα επόμενα χρόνια θα δούμε χειροπιαστά τα αποτελέσματα της πολιτικής που χαράσσει και υλοποιεί ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαδίμηρος Πούτιν. Παραμένει όμως γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι επί των ημερών του, ο μέσος ρώσος πολίτης μπορεί να μην  είδε θεαματική βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου, ανέκτησε όμως ένα μεγάλος μέρος της χαμένης του αξιοπρέπειας. Και αυτό για όσους έχουν γνώσεις της ρωσικής ιστορίας και πολιτισμού, δικαιολογεί τα υψηλά ποσοστά δημοτικότητας που συγκεντρώνει το πρόσωπο του.

.

 

.

* * *

.

Ποια ονόματα αναφέρει ο Πούτιν στην ομιλία του

.

Λεβ Γκουμιλιόφ (1912 – 1992) Σοβιετικός ρώσος ιστορικός εθνολόγος, ειδικός στις ανατολικές σπουδές, καθηγητής ιστορίας και γεωγραφίας, μεταφραστής από τα περσικά, ιδρυτής της θεωρίας της εθνογένεσης. Γιος του γνωστού ρώσου ποιητή Νικολάι Γκουμιλιόφ που εκτελέστηκε το 1923 από τους Μπολσεβίκους με χαλκευμένες κατηγορίες ως πράκτορας των Άγγλων και της ρωσίδας ποιήτριας Άννας Αχμάτοβα. Ο Λεβ Γκουμιλιόφ έμεινε επί 17 χρόνια κρατούμενος στα σταλινικά γκουλάγκ, όμηρος ουσιαστικά στα χέρια της αδυσώπητης εξουσίας, η οποία με τον τρόπο αυτό ήθελε να σιωπήσει η ποιητική φωνή της μητέρας του. Η ιστορία όμως παίζει περίεργα παιχνίδια και σήμερα το βιβλίο του πρώην κρατούμενου στα στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων «Η εθνογένεση και η βιοσφαίρα της γης» Λεφ Γκουμιλιόφ είναι το προγραμματικό κείμενο της εξουσίας ενός ανθρώπου που προέρχεται από τα σπλάχνα της οργάνωσης των διωκτών του.

.

Αλεξάντρ Σολζενίτσιν (1918 – 2008) Ρώσος συγγραφέας, δραματουργός, επιφυλλιδογράφος, ποιητής, από τους πλέον διάσημους αντιφρονούντες της ΕΣΣΔ. Τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1970. Απελάθηκε από την ΕΣΣΔ, έζησε στην Ελβετία και τις ΗΠΑ. Από τους πιο σκληρούς επικριτές του σοβιετικού καθεστώτος είναι ο άνθρωπος που έκανε γνωστές τις θηριωδίες του σταλινικού καθεστώτος με τα βιβλία «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» και «Μια ημέρα από τη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς». Ιδιαίτερα σημαντικά θεωρούνται τα έργα του πάνω στην ιστορία της Ρωσίας.

.

Νικολάι Μπερντιάγιεφ. (1874 – 1948) Ρώσος φιλόσοφος, εκ των ιδρυτών του κινήματος της ρωσικής φιλοσοφικής και θεολογικής αναγέννησης, θεμελιωτής της θεωρίας του χριστιανικού υπαρξισμού. Με πλήθος έργων δικαίως κατέχει μια από τις πλέον επιφανείς θέσεις στο πάνθεον των ρωσικών γραμμάτων. Ανήκει στην ομάδα των διανοουμένων που απελάθηκαν από τη Ρωσία μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων.

.