Στην Ουκρανία οι λέξεις έχουν το βάρος τους

Χριστίνα Πουλίδου 10 Δεκ 2013

Δεν είναι διαδήλωση, είναι κίνημα. Δεν είναι ο πόθος για την οικονομική ευημερία που τους βγάζει στους δρόμους να διαδηλώνουν υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η αγωνία τους για τη δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αυτή που τους κάνει (με -4C !) να μένουν σε δρόμους και σε πλατείες. Μάλιστα, όλα αυτά συμβαίνουν στην Ουκρανία.

Και μπορεί εδώ στη χώρα μας η Ευρωπαϊκή Ένωση να μας κακοπέφτει, κάποιοι από μας να ξορκίζουν το ευρώ και κάποιοι άλλοι να καταγγέλλουν τη «χούντα των Βρυξελλών», στην Ουκρανία όμως οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με μια πραγματική χούντα, για να ανοίξει ο δρόμος της χώρας τους προς την ΕΕ! (Ανάποδος που είναι ο κόσμος…)

Το 2004 ήταν η «πορτοκαλί επανάσταση» αυτή που είχε συνταράξει τη χώρα, σήμερα είναι η «ευρω-επανάσταση». Τότε στρέφονταν κατά του Λ. Κούτσμα και της ολιγαρχίας που είχε εγκαταστήσει στην εξουσία, σήμερα στρέφονται κατά του Γιανουκόβιτς, της διαφθοράς, της διαπλοκής και της υπαγωγής της Ουκρανίας στη Ρωσία. Τότε ήλπιζαν ότι η ανατροπή του Κούτσμα θα φέρει τη δημοκρατία. Σήμερα καταλαβαίνουν ότι μόνον η εγγύηση της ΕΕ μπορεί να τους εξασφαλίσει ένα δημοκρατικό μέλλον. Τότε ήταν ο Β. Γιουτσένκο αυτός που καθοδηγούσε πολιτικά την «πορτοκαλί επανάσταση», τώρα είναι το κίνημα των πολιτών αυτό που υπαγόρευσε στα αντιπολιτευτικά κόμματα τη δραστηριοποίησή τους. Και τότε και τώρα, η Μόσχα κατήγγειλε τα «ύποπτα κέντρα» που συνωμοτούσαν στο Κίεβο. Τότε, η ρωσική ηγεσία συνθηματολογούσε ότι επρόκειτο για ένα «πραξικόπημα που χρηματοδοτείται απ΄ το εξωτερικό», σήμερα υποστηρίζει ότι είναι ένα «πογκρόμ» (όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η «Monde»). Και τότε και τώρα, στην πρώτη γραμμή είναι οι νέοι που διαδηλώνουν ειρηνικά.

Στο δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας επισημαίνεται, ότι ακριβώς επειδή αυτή η ιστορία ξεκίνησε από τους δημοσιογράφους (ω, ναι! δοξασμένο επάγγελμα), τα κοινωνικά δίκτυα και τους φοιτητές, ενώ ακολούθησαν (εκούσες-άκουσες) οι πολιτικές ηγεσίες, η «ευρω-επανάσταση» δεν έχει αρχηγό. Ο συντονισμός γίνεται από τρία πολιτικά σχήματα, τα οποία παραμέρισαν τις διαφορές τους για να διαχειριστούν την κατάσταση, όμως αυτό το πολυκέφαλο σχήμα ούτε μπορεί να ελέγξει την κατάσταση, ούτε να αποτρέψει προβοκατόρικους εξτρεμισμούς.

Φυσικά, οι δυνάμεις καταστολής στράφηκαν κατά των διαδηλωτών, καθώς ο Β. Γιανουκόβιτς φοβάται ότι θα ‘χει την τύχη του Μουμπάρακ, αφού η οικογένειά του και το καθεστώς του, λέγεται πως συγκέντρωσαν πολλά πλούτη της χώρας. Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ προβλέπουν ότι η κυβέρνηση θα καλέσει τον στρατό και άρα, μια αιματοχυσία θα είναι αναπόφευκτη, αφού όσοι βγήκαν στον δρόμο και παραμένουν εκεί με κρύο και με χιόνι, δεν θα επιστρέψουν άπρακτοι στο σπίτι τους.

Στην Ουκρανία το διακύβευμα είναι μεγάλο – από τη μια μεριά είναι η επαναφορά στη σοβιετική επικυριαρχία, ο θρίαμβος της εγχώριας διαπλοκής και της ντόπιας μαφιόζικης υποκουλτούρας και από την άλλη είναι ο δύσβατος δρόμος μιας ευρωπαϊκής σχέσης. Όσοι είναι στους δρόμους σήμερα έχουν γνωρίσει το πρώτο κι επιλέγουν το δεύτερο – με όποιες συνέπειες.

(Διάλεξα αυτό το θέμα, για να «μας» θυμίσω ότι οι λέξεις – χούντα, δημοκρατία, ολιγαρχία, πραξικόπημα – έχουν συγκεκριμένο νόημα. Όταν γίνονται λάστιχο στη χρήση τους, απλώς χάνουν το νόημά τους. Και αυτό φαίνεται καλύτερα σε απλές, υλικές έννοιες – το ψωμί λ.χ. δεν είναι οικουμενική έννοια. Εμείς εδώ το λέμε ψωμί, στην Ουκρανία όμως, το ίδιο πράγμα, μπορεί να το λένε παντεσπάνι. Κατανοητό;)