Sometimes, change isn’t just good, it’s necessary.

.

Ακόμη κι αν δεν πιστεύεις σε Θεούς και Καλικάντζαρους, χρειάζεσαι τέτοιες μέρες τον απολογισμό και την αναδιάταξη των σκέψεων για το “πού” βρισκόμαστε και τι “πρέπει να γίνει” στους μήνες που έρχονται. Προβλέψεις με ασφάλεια δεν μπορείς να κάνεις, μόνο να ψαύσεις τις τάσεις των πεδίων που διαμορφώνουν τις εξελίξεις.

.

Χωρίς αμφιβολία, η χώρα έχει γυρίσει σελίδα στο αφήγημα που λέγεται “εποχή της χρεοκοπίας και των μνημονίων”. Προσέξτε: δεν εννοώ ότι ξεπεράσαμε την κρίση, ούτε έχουμε πατήσει σε στέρεο έδαφος. Ούτε λόγος. Σαφώς, όμως, εισήλθαμε σε νέα -αχαρτογράφητα- νερά, μιας “κολοβής” χρονιάς που έχει εννέα μήνες. Μέχρι το Σεπτέμβριο μας δόθηκε χρόνος -αν και το διάστημα που μεσολαβεί μοιάζει με αιώνα- να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να βγούμε από την περιδίνηση που μας οδηγεί με βεβαιότητα σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.

.

Τύχη αγαθή έφερε στα χέρια μου την περίοδο των εορτών τα βιβλία, του Niall Ferguson, Πολιτισμός, εκδ. Παπαδόπουλος και του Tony Judt, Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα, εκδ. Αλεξάνδρεια. Θα πρότεινα σε όσους έχουν εμπλοκή στη διοίκηση αυτής της χώρας, ανεξαρτήτως αξιώματος και ιδεολογικών “πιστεύω” -εντάξει, εξαιρώ τα άκρα, μην το παρακάνουμε- να τα διαβάσουν. Αν ο πρώτος, ένθερμος θιασώτης του καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο, ομνύει στη σωστά θεσμισμένη Δημοκρατία, ο Judt έψαξε να βρει πού απέτυχαν οι ιδεολογίες και γιατί πελαγοδρομεί η Αριστερά σήμερα, φλερτάρoντας με το δίλλημα “μεταρρύθμιση ή επανάσταση” .

.

Ο Ferguson, διερευνώντας την υπεροχή της Δύσης τα τελευταία 500 χρόνια, βρίσκει την αιτία στους θεσμούς, τις ιδέες που ενσάρκωναν και τις συμπεριφορές που υπαγόρευσαν. Ανταγωνισμός, επιστήμη, δικαιώματα ιδιοκτησίας, ιατρική, καταναλωτική κοινωνία και εργασιακή ηθική. Παραφράζοντας τη γνωστή ρήση, μας λέει ότι δεν χρειαζόμαστε περισσότερη οικονομία, αλλά ανεπίληπτους, αξιοσέβαστους, στέρεους θεσμούς (πόσο ανάγκη τους έχει η Ελλαδα!). Από την άλλη, ο Judt παρατηρεί ότι η συντηρητική Δεξιά, δεν μπορεί να ορίσει πλέον τι είναι “εθνικός” σκοπός, η σοσιαλδημοκρατία αδυνατεί να αντιληφθεί τα νέα, περίπλοκα κοινωνικά αιτήματα και παρακολουθεί αμήχανη το ξεθεμελίωμα του κράτους πρόνοιας, ενώ η Αριστερά κινείται μεταξύ ουτοπίας, δισταγμών και παλαιομαρξισμού (ας τα “ακούει” η τρικομματική). Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως, είναι ,σύμφωνα με τον Judt, η απόσχιση των πολιτών από τα κοινά. Οι δημοκρατίες μπορούν να επιβιώνουν και να επιβάλλονται σε πείσμα της αντίδρασης ή της αδιαφορίας των πολιτών, γράφει. Όμως, χωρίς την ελπίδα των ανθρώπων, τη θέλησή τους να συμμετάσχουν στη βελτίωση της ζωής τους, με κυρίαρχη την αίσθηση του αποκλεισμού, με την ψυχολογική καταδυνάστευση, τα πολιτικά υποκείμενα στην καλύτερη περίπτωση θα βαδίζουν στην “κόψη του χάους”.

.

Η Μαρία Χούκλη είναι δημοσιογράφος