Ο όρος οικονομική πολιτική δεν αναφέρεται σε κάποιο φυσικό νόμο αλλά σε συμφωνίες, παραδοχές και συμβάσεις – με όρους και κανόνες, στα πλαίσια της λειτουργίας των θεσμών. Και τούτο είναι το τίμημα να είσαι πολίτης στα πλαίσια της εθνικής κυριαρχίας, πολίτης στον Ευρωπαϊκό πολιτικό και οικονομικό χώρο, πολίτης του κόσμου με αναφορά τις διεθνείς σχέσεις και ισορροπίες. Στην Ευρώπη των λαών πρέπει να δίνουμε διαρκώς απαντήσεις σε τρία θεμελιώδη ερωτήματα:

-Πως αντιμετωπίζεις τις ασυμμετρίες μιας οικονομικής ένωσης που γεννούν τα διαφορετικά επίπεδα ανταγωνιστικότητας;

-Ποιος και με ποια κριτήρια αποφασίζει για την αναπτυξιακή πολιτική, σε θεσμικό επίπεδο;

-Ποια τα όρια της εθνικής πολιτικής και πως διασφαλίζεται η δημοκρατική νομομιμοποίηση των Ευρωπαικών αποφάσεων;

Οι απαντήσεις με αντοχή στο χρόνο είναι αποτέλεσμα των συνεχόμενων μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της ένωσης. «Οι συνεχείς μεταρρυθμίσεις» είναι πολιτικός όρος ενός σημαντικού Ευρωπαίου πολιτικού και γνήσιου εκφραστή της Σοσιαλδημοκρατίας του 20ου αιώνα – Ουλόφ Πάλμε. Οι ανισότητες είναι εγγενές χαρακτηριστικό της αγοράς και οι ασυμμετρίες είναι αποτέλεσμα των δομικών διαφορών των οικονομικών ενώσεων. Δηλαδή, πρόκειται για προϊόντα ενός συστήματος που λειτουργεί – τα οποία όμως αποκτούν κρίσιμη μάζα και, επομένως, συστημικό ρόλο σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει το ρόλο της ομαλής χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας. Νομίζω, ότι θα βρείτε ελάχιστους ανθρώπους που να έχουν την παραπάνω αίσθηση. Ο παρασιτικός ρόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα ήταν αποτέλεσμα της απορρύθμισης της οικονομίας – ήταν αποτέλεσμα της εγκατάλειψης της πολιτικής «συνεχής μεταρρύθμιση». Οι ασυμμετρίες, λοιπόν, για να επιστρέψω στο ερώτημα, αντιμετωπίζονται με πολιτικές που εμφανίστηκαν μετά το 1930 – με ανακύκλωση των πλεονασμάτων. Όρος ο οποίος πιστώνεται στον Κέυνς, οικονομολόγο της μεγάλης ύφεσης των ΗΠΑ. Ωστόσο, η μεταφορά κεφαλαίων λειτουργεί μακροπρόθεσμα όταν ένα μοτερ έχει απόδοση. Και απόδοση σημαίνει κοινωνική συνοχή, εργασία, παραγωγή.

Πολιτικό όχημα

Πολιτικά, η μεταφορά χρημάτων, είναι εξαιρετικά δύσκολη επιλογή ακόμη και αν από οικονομικής απόψεως γίνει αποδεκτό. Παρόλα αυτά, η πολιτική αλλάζει με το κατάλληλο όχημα. Ένα πολιτικό όχημα ήταν και τα Μεσογειακά προγράμματα ή τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης τα οποία, όμως, δεν είχαν μόνιμο χαρακτήρα – πολύ σημαντικό για το σχεδιασμό τους – ενώ και η διαχείριση αυτών είχε εθνική και όχι Ευρωπαϊκή αναφορά. Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση, αγαπητέ αναγνωώστη, συνεπάγεται πολιτική σε ένα ανώτερο επίπεδο, και, ασφαλώς, άσκηση εθνικής πολιτικής σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο – του οποίου η αρχή έγινε με τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Δε μπορεί, λοιπόν, τεχνοκράτες και μόνον τεχνοκράτες να λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις για την ανάπτυξη, και επομένως την αναδιανομή. Δεν είναι μόνο θέμα δημοκρατικής νομιμοποίησης, η δημοκρατία δε δίνει λύσεις για τα πάντα, στη δημοκρατία υπάρχουν και αδιέξοδα, κυρίως, αν την χρησιμοποιείς ως πρόσχημα στην έλλειψη πολιτικής βούλησης. Τότε, δεν έχεις δημοκρατία ως νομιμοποίηση της εξουσίας, ως μέσο πολιτικής σταθερότητας και ανάπτυξης, αλλά δημοκρατία ως πληθωρισμό.

Μονάχα πολιτικές συνέπειες

Οι οικονομικές αποφάσεις είναι, εν πολλοίς, πολιτικές αποφάσεις είτε πρόκειται για αιρετούς είτε όχι. Η πολιτική έκφραση έχει κεντρικό ρόλο στον οικονομικό προσανατολισμό. Το πολιτικό φρόνημα πρέπει να έχει θέση και ρόλο στην άσκηση της Ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής και δύναται να εκφραστεί θεσμικά στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Ένα πραγματικά δύσκολο πρόβλημα το οποίο είναι αποτέλεσμα της άσκησης εξουσίας από διαφορετικά κέντρα είναι τα όρια της εθνικής πολιτικής – δεν είναι σαφή αυτά τα όρια και δε μπορεί να είναι. Ξέρετε, δεν υπάρχει, κατ’ ουσίαν, πολιτική ευθύνη – ως δημοσιογραφικός όρος – διότι οι εκλογές ορίζουν τους αντιπροσώπους και αντίστοιχα τους παύουν. Γι’ αυτό, εξάλλου, δεν υπάρχει καμία συνέπεια – εκτός βέβαια από πολιτικές – για τη διόγκωση του ελληνικού χρέους, δεν υπάρχει καμία συνέπεια για την αδυναμία δανεισμού της χώρας από τις αγορές, καμία απολύτως συνέπεια για το μέγεθος της οικονομικής καταστροφής για την οποία ο όρος χαμένη δεκαετία αδυνατεί να την περιγράψει.

Εξάγοντας την κρίση

Την αξία της οικονομικής διακυβερνησής στα πλαίσια της οικονομικής ένωσης θα μπορούσε να δει και μονόφθαλμος, με κομματικά γυαλιά, αν η Ευρωπαϊκή ενοποίηση είχε αποκτήσει μεγαλύτερο βάθος από την εισαγωγή και μόνο του κοινού νομίσματος. Διότι θα συγκρίναμε, ως βίωμα και όχι με επιχειρήματα τη διαφορά των δύο περιόδων. Όμως, αγαπητοί φίλοι, παράλληλοι κόσμοι δεν υπάρχουν – εξ όσων γνωρίζω. Εκείνο για το οποίο μπορούμε να συμφωνήσουμε είναι ότι οι ισχυροί Ευρωπαϊκοί θεσμοί παρέχουν προστασία και αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα μέλη της Ένωσης. Και, θεσμός σημαίνει αρχές και δεσμεύσεις τα οποία εξαργυρώνονται με δικαιώματα. Με Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση οι απώλειες του Νότου στην τρεχουσα οικονομική κρίση θα ήταν αισθητά μικρότερες – ενώ τολμώ να πω ότι θα είχαμε εξάγει την κρίση, ως Ευρώπη, στον υπόλοιπο κόσμο. Και, αν αυτό πιστεύεις και εσύ, τότε δε ξέρω πραγματικά τι ορίζεται ως εθνική κυριαρχία και εθνικό συμφέρον, κοιτώντας την Ελλάδα του σήμερα.

Πηγή: http://www.huffingtonpost.gr