Στερεότυπα

Κώστας Μποτόπουλος 23 Σεπ 2015

Εβδομάδα πλούσια σε διδάγματα, για όποιον έχει την υπομονή να σκάψει κάτω από την επιφάνεια.

  • «Στις εκλογές οι λαοί ψηφίζουν με πρώτο κριτήριο την τσέπη τους». Πλήρης ανατροπή στις προχθεσινές εθνικές εκλογές: ένας λαός που μπορεί να μην έχει (ακόμη) κληθεί να πληρώσει φόρους, αλλά που είναι αδύνατο να μην ένιωσε στο πετσί του το (προσωρινό, ας ελπίσουμε) σταμάτημα της οικονομίας και την επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών, ανανέωσε με αδιαμφισβήτητο τρόπο την εμπιστοσύνη του σε μια παράταξη και έναν Πρωθυπουργό που θέτουν την Πολιτική (ιδίως ως τέχνη των χειρισμών) πολύ πάνω από την Οικονομία (ακόμα και ως ελευθερία)
  • «Ο Τύπος και οι ελίτ έχουν πάντα τον τρόπο να χειραγωγούν το λαό στις σύγχρονες δημοκρατίες». Πλήρης διάσταση ανάμεσα στο «κλίμα των ελίτ» και όχι μόνο τη λαϊκή ετυμηγορία αλλά και το ίδιο το λαϊκό αίσθημα: η συντριπτική μερίδα των μέσων ενημέρωσης και των διαμορφωτών γνώμης υπήρξαν εξαιρετικά αυστηροί (κι όχι χωρίς λόγο) με τις επιδόσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, αυτό όμως διόλου δεν εμπόδισε την (επανα)κατάθεση ενός μεγάλου κεφαλαίου ψυχικής εγγύτητας με αυτήν. Η αποκοπή των ελίτ από τις επιλογές που πραγματοποιεί το κοινωνικό σώμα με βάση τη διάχυτη αντίληψη περί πραγματικότητας, καθώς και η διαρκής μετατόπιση από τις «επιλογές λογικής» προς τις «επιλογές θυμικού», αποτελούν διεθνές φαινόμενο –και πρόβλημα- Δημοκρατίας, που λαμβάνει όμως ιδιαίτερες και εντυπωσιακές διαστάσεις στην Ελλάδα

«Η διαφθορά είναι ελληνικό φαινόμενο, στις άλλες προηγμένες δημοκρατίες η επιχειρηματικότητα, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα, δουλεύει ρολόι». Μετά τις «πρακτικές» της Ζίμενς και τη συμμετοχή (και) της Ντόιτσε Μπανκ σε σειρά τραπεζικών και χρηματιστηριακών σκανδάλων (με αποκορύφωμα τη χειραγώγηση του δείκτη Libor), ένας ακόμα γερμανικός κολοσσός, η Φολκσβάγκεν, πιάστηκε στα πράσα να «πειράζει» τα προϊόντα της (αυτοκίνητα) σε σχέση με κρίσιμα μεγέθη τους (τους ρύπους που εκλύουν οι μηχανές ντίζελ στο περιβάλλον). Οι λόγοι δεν είναι μόνο οικονομικοί: η εξαπάτηση του κοινού και των δημόσιων αρχών πάει χέρι-χέρι με την περιβαλλοντική υποβάθμιση και υποκρισία –τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα και η συγκεκριμένη εταιρία πλασάρονταν ως ιδιαιτέρως «οικολογικά». Δεν είναι επίσης χωρίς σημασία κάτι που σπάει ένα ακόμα στερεότυπο: την ανακάλυψη της βαριάς απάτης δεν έκανε μια γερμανική ή ευρωπαϊκή αρχή αλλά η αμερικανική Αρχή Προστασίας Περιβάλλοντος. Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι το δεύτερο επιχειρηματικό πεδίο στο οποίο την προστασία της νομιμότητας υλοποίησαν οι αμερικανικές αρχές -προηγήθηκε το ποδόσφαιρο και το σκάνδαλο της Φίφα του Μπλάτερ, που αποκάλυψε η Υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Κάτι που σημαίνει ότι μια προηγμένη Δημοκρατία δεν είναι ανάγκη να στηρίζεται στο Κράτος-εξουσία, αν έχει ισχυρούς και πραγματικά ανεξάρτητους θεσμούς. Ας εμπνευστεί από αυτό η νέα ελληνική κυβέρνηση στην αναγγελθείσα μάχη της κατά της διαφθοράς.