Οι ευρωεκλογές θα διεξαχθούν, κατά πως φαίνεται, μέσα σε κλίμα μεγάλης έντασης. Η αξιωματική αντιπολίτευση ήδη έχει από καιρό αναγγείλει πως θεωρεί αυτή την εκλογική αναμέτρηση δημοψήφισμα για την παραμονή της σημερινής κυβέρνησης στην εξουσία. Τα δε κόμματα της κυβερνητικής πλειοψηφίας αποφάσισαν να αποδεχθούν την πρόκληση και να αντιπαρατεθούν μετωπικά με όλες τους τις κομματικές δυνάμεις, όπως μαρτυρά και η επιλογή για την υιοθέτηση του σταυρού προτίμησης για τους υποψήφιους ευρωβουλευτές.
Η επιλογή αυτή είχε όλα τα στοιχεία του πολιτικού αιφνιδιασμού (εντός και εκτός των κυβερνητικών παρατάξεων) με την προσδοκία πως θα λειτουργήσει ως «κίνηση ματ» εναντίον των πολιτικών αντιπάλων. Είναι φανερό πως αποτελεί μια κίνηση τακτικής, που πάει να υπηρετήσει μια στρατηγική σύγκρουσης τύπου «εθνικών εκλογών», με την ελπίδα της μέγιστης δυνατής συσπείρωσης των κομματικών δυνάμεων που έχουν απομείνει στα δύο κόμματα του πρώην μεγάλου δικομματισμού και οι οποίες βεβαίως δεν είναι ευκαταφρόνητες…
Το άκουσμα της είχε καταρχήν θετική πολιτική απήχηση, καθότι ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί, ότι μια επιλογή όπου δια του σταυρού οι ψηφοφόροι θα έχουν άμεση δυνατότητα επιλογής υποψηφίων της αρεσκείας τους, δεν είναι καλό πράγμα. ‘Όμως ότι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός Έχει και ο σταυρός τα προβλήματα και τις συνέπειες του, για τα ίδια τα κόμματα, για την γενικότερη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού και για την ίδια την ουσία της εκλογικής διαδικασίας, που τελικά έχει σχέση με την ποιότητα της εκλογικής αντιπαράθεσης, με το ποιοι εκλέγονται και τι θα παν να κάνουν εκεί που εκλέγονται.
Όλα κρίνονται βεβαίως εκ του αποτελέσματος… Όμως η μέχρι σήμερα εμπειρία από την ψηφοφορία με σταυρό προτίμησης που ισχύει στις εθνικές εκλογές (στο όνομα βεβαίως της λαϊκής συμμετοχής), δεν είναι και η καλύτερη. Το αντίθετο θα έλεγα, καθώς ο σταυρός προτίμησης έγινε όλα τα προηγούμενα χρόνια, κάτι σαν σταυρός του μαρτυρίου για την ίδια την λαϊκή κυριαρχία, όχημα παρεμβάσεων ισχυρών εξωθεσμικών κέντρων, εκμαυλισμού της ψήφου και διακίνησης μαύρου πολιτικού χρήματος, ιδιαίτερα στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες. Γιατί άραγε τώρα η υιοθέτηση σταυρού προτίμησης στις ευρωεκλογές δεν θα σημάνει μια από τα ίδια και πιθανότατα σε πολλαπλάσιο βαθμό και χειρότερα, σε μια ενιαία πανελλαδική εκλογική περιφέρεια (όπως είναι στις ευρωεκλογές) 7 – 8 εκατομμυρίων ψηφοφόρων;…
Ο σταυρός προτίμησης ειδικά στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες πόσο μάλλον σε μία και μόνη γιγάντια εκλογική περιφέρεια σε εθνικό επίπεδο, εκτός των άλλων, ευνοεί σαφώς, όπως ήδη γνωρίζουμε εκ των αποτελεσμάτων της εφαρμογής του, τα πολύ γνωστά πολιτικά στελέχη, τους τηλεοπτικούς αστέρες, γνωστούς ηθοποιούς και αθλητές και γενικώς όσους ήδη διαθέτουν μεγάλη αναγνωρισιμότητα. Άλλωστε όλα τα κόμματα αναζητούσαν και έβαζαν πάντα στα ψηφοδέλτια τέτοιους υποψήφιους για να προσελκύσουν και δια του σταυρού ψηφοφόρους. Με αποτέλεσμα φυσικά όλοι αυτοί συνήθως να εκλέγονται και να κοσμούν με την παρουσία τους την ελληνική βουλή, με νομοθετική όμως προσφορά και εκπροσώπηση του εκλογικού σώματος που σπάνια μπορεί να αξιολογηθεί ως ιδιαίτερα θετική. Αλλά ποιος νοιαζόταν μέχρι τώρα γι’ αυτά,… αρκεί που μάζευαν τα ψηφαλάκια!
Το αίτημα για ανανέωση του πολιτικού σκηνικού με νέους, άξιους, πλην άγνωστους (και πιθανόν μη έχοντες οικονομική άνεση) ανθρώπους, πολύ δύσκολα θα μπορέσει να υπηρετηθεί μέσω αυτής της επιλογής και μάλλον θα παραμείνει στην «αίθουσα αναμονής».
Επίσης επειδή δεν πρόκειται βέβαια για τη μεγάλη μεταρρύθμιση που αναμένονταν για την αλλαγή του πολιτικού συστήματος και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων εκφυλισμού του, το ερώτημα είναι αν μπορεί να ενταχθεί σε ένα συνολικότερο προοδευτικό εξυγιαντικό μεταρρυθμιστικό πολιτικό σχέδιο, αν υποθέσουμε ότι μια τέτοια πρωτοβουλία κάποια στιγμή θα αναληφθεί. Κι αυτό όμως φαντάζει δύσκολο μιας και η «φιλοσοφία» του μάλλον δεν «κολλάει» σε καμιά εκδοχή μεγάλης προοδευτικής εκλογικής μεταρρύθμισης όπου ακρογωνιαίος λίθος δεν μπορεί να είναι άλλος από το σπάσιμο των μεγάλων εκλογικών περιφερειών. Η συνολική μεταρρύθμιση στον εκλογικό νόμο, η κατάργηση των μεγάλων περιφερειών, η υιοθέτηση αυστηρών περιοριστικών όρων και μέτρων για την αντιμετώπιση της διακίνησης του μαύρου πολιτικού χρήματος, με τον σοβαρό έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των δαπανών των υποψηφίων και οι ανοιχτές, δημοκρατικές και θεσμικά ελεγχόμενες διαδικασίες εσωκομματικών εκλογών,…αυτή είναι μια μεταρρύθμιση ώριμη και αναγκαία όσο ποτέ για να πραγματοποιηθεί.
Αλλά και η επιλογή της αποδοχής μιας μετωπικής πολιτικής αντιπαράθεσης και ενός δημοψηφισματικού χαρακτήρα της ψήφου στις ευρωεκλογές, αποτελεί μεγάλο ρίσκο για την κυβερνητική πλειοψηφία, στην περίπτωση που δεν έρθει ένα καλό γι’ αυτήν εκλογικό αποτέλεσμα. Καθώς δεν είναι καθόλου βέβαιο πως στις σημερινές συνθήκες κοινωνικής έντασης, θα ευνοηθούν από αυτό το πολιτικό κλίμα τα κόμματα της συγκυβέρνησης ή τουλάχιστον όλα…Συνήθως σε συνθήκες έντασης, θυμού, αγανάκτησης, έλλειψης ψύχραιμης ματιάς, ευνοούνται οι ακραίοι, οι δυνάμεις του λαϊκισμού, του φανατισμού, της πολιτικής ατάκας, της εξυπνάδας και της μπούρδας. Σπόρ στο οποίο ένα μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης είναι καλά εξασκημένο.
Ενώ αντιθέτως θα ήταν εντελώς απαραίτητη νομίζω στις μέρες μας για την σταθεροποίηση της χώρας, η ψυχραιμία, η αποφόρτιση της ακραίας πολιτικής αντιπαράθεσης, η μετριοπάθεια, η σοβαρότητα, οι τεκμηριωμένες προτάσεις, που είναι βέβαιο πως στο γήπεδο του άκρατου λαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας «δεν θά βρουν δρόμο να διαβούν σοκάκι να περάσουν».
Είναι άραγε όλα αυτά, όσα χρειαζόταν τώρα, αυτήν την άνοιξη του 2014, η χώρα;
Όμως είπαμε, όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος…