Συνέντευξη στα Νέα, στη νέα στήλη "Η Τέχνη των Πολιτικών" και στον δημοσιογράφο Θανάση Νιάρχο

Αν υποθέσουμε πως δεν υπάρχει δοκιμασία και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο που να μην έχει έστω και θεωρητικά ένα απειροελάχιστο θετικό αντίκρισμα, ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι αυτό σε σχέση με τα δύο χρόνια της πανδημίας;

Η εμφάνιση του κορωνοϊού δύο χρόνια πριν έφερε την ανθρωπότητα μπροστά σε μια απειλή που όμοιά της δεν είχε γνωρίσει εδώ και πολλές δεκαετίες. Απροετοίμαστος και έκπληκτος ο πλανήτης ολόκληρος, παρακολούθησε την πρώτη φάση πανικόβλητος, τον ιό να θερίζει και τις χώρες απανταχού να μετρούν νεκρούς. Ήχησε όμως ο συναγερμός για τη ζωή.
Η πολιτισμένη ανθρωπότητα σε πρωτοφανή εγρήγορση με την επιστήμη παρούσα, έσπασε κάθε χρονικό όριο των προσπαθειών κατά το παρελθόν παρασκευής εμβολίου και οι λαοί είχαν στα χέρια τους εμβόλιο ελπίδας σε λιγότερο από ένα χρόνο. Οι κοινωνίες αργά αλλά σταθερά ξαναβρίσκουν ή θα ξαναβρούν την αισιοδοξία και τη ζωή τους και ανακτούν και διευρύνουν την εμπιστοσύνη τους στην επιστήμη.
Η Γνώση επιβεβαιώνει τη δύναμή της. Αυτό είναι το κέρδος που αφήνει ο εφιάλτης της πανδημίας. Τον θρίαμβο της επιστήμης και την αλληλεγγύη των κοινωνιών.

Ποιο είναι το ιστορικό πρόσωπο που αν θα ήταν δυνατόν να συναντηθείτε μαζί του θα θέλατε να κουβεντιάσατε και θα είχατε να του υποβάλλετε τα περισσότερα ερωτήματα;

Είναι προφανώς πολλά τα σημαντικά πρόσωπα στους δρόμους της Ιστορίας, που έχουν επηρεάσει καθοριστικά καταστάσεις και εξελίξεις και που θα ήταν συναρπαστικό να έχει βρεθεί κάποιος στον καιρό τους και στα βήματά τους. Θα ήταν ίσως αναμενόμενη από εμένα η επιλογή μιας επιδραστικής πολιτικής προσωπικότητας για αυτή τη φανταστική συζήτηση μαζί της.
Επιλέγω όμως ένα συγγραφέα που εκτιμώ ιδιαίτερα με μια μικρή σε διάρκεια αλλά γεμάτη ζωή, με σπουδαίο έργο και με πολυεπίπεδο χαρακτήρα.
Τον Αλμπέρ Καμύ.
Δεν θα είχα ερωτήσεις, αλλά σφοδρή επιθυμία να τον ακούω να μου μιλάει για τα ταραγμένα χρόνια στην Αλγερία, για την γενική απόρριψη που εισέπραττε ως «Αριστερός» από τους Ακροδεξιούς και ως «δεξιός» από τους κομμουνιστές για τις φιλοσοφικές του προσεγγίσεις σε έννοιες όπως «αξίες», «αρχές», «παράλογο» για την τρέλα της απόλυτης εξουσίας. Και τον «Καλλιγούλα» του, για την σύγκρουση του με το ΚΚ και με τον Σαρτρ, για το θέατρο.
Και ακόμα με πολύ χαρά να τον ακούω να μιλάει για την άλλη μεγάλη του αγάπη, το ποδόσφαιρο.
Αλμπέρ Καμύ, λοιπόν.

Υπήρξε μια εποχή που πολιτικά πρόσωπα –ιδιαίτερα στο χώρο της Αριστεράς– διακρίνονταν για τη συγγραφική τους δραστηριότητα. Εσείς είχατε ποτέ μια ανάλογη ανησυχία και αν ναι, πώς εξειδικεύεται αυτή;

Είναι αλήθεια ότι πολλά πολιτικά στελέχη εντός ή εκτός Βουλής, και από όλους τους χώρους, εκδηλώνουν συχνά το ενδιαφέρον να συγγράφουν και να εκδίδουν τις σκέψεις και τις απόψεις τους, επειδή πιστεύουν ότι συμβάλλουν και με αυτόν τον τρόπο στην εξέλιξη του πολιτικού διαλόγου.
Στην Αριστερά αυτή η συγγραφική επιθυμία ήταν πάντα πιο έντονη. Όσοι το πράττουν καλώς το πράττουν, αφού το θέλουν και μπορούν.
Αυτή η δραστηριότητα μας έχει δώσει κατά καιρούς έξοχα βιβλία πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού, μας έχει δώσει όμως και μέτριες προσπάθειες.
Εγώ επικέντρωσα το μεγαλύτερο μέρος των παρεμβάσεών μου στη Βουλή και των δημοσιευμένων συνεντεύξεων και άρθρων μου στα χρόνια της μεγάλης κρίσης και το εξέδωσα προ διετίας, θεωρώντας ότι έχουν για κάποιο κόσμο, το δικό τους ενδιαφέρον. Αυτό μπορεί να το επαναλάβω με νέα άρθρα. Αλλά μόνο αυτό.
Έχω σκεφτεί, βεβαίως κάποιες φορές, να καταγράψω όλα όσα έχουν γεμίσει τη μακρά μου διαδρομή για πολλά χρόνια στην Αριστερά, μια διαδρομή πλούσια σε καταστάσεις, γεγονότα, πρόσωπα κ.λ.π. και να τα εκδώσω αλλά νομίζω πως τελικά θα μείνω στη σκέψη.
Δεν βρίσκω αυτή την καταγραφή ούτε απλή, ούτε εύκολη, για μια σειρά λόγους.Ίσως αυτό που θα ήθελα πιο πολύ, είναι να γράψω για την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα, για την Αθήνα των χρόνων της νιότης μου. Αυτό μπορεί να το κάνω. 

Ποια μορφή τέχνης (λογοτεχνία, κινηματογράφος, μουσική, θέατρο, ζωγραφική), αισθάνεστε ως την καταλυτικότερη για την προσωπική σας ζωή και ποια τα χαρακτηριστικότερα για σας αντιπροσωπευτικά της δείγματα;

Καταλυτική ίσως όχι, αλλά επιδραστική ναι. Τον κινηματογράφο. Από τα παιδικά μου χρόνια είχα κατακτηθεί από τη μαγεία της οθόνης, στις σκοτεινές αίθουσες. Νομίζω πως τα ταξίδια που έκανα μέσα από τις ταινίες, οι ήρωες με τους οποίους ταυτίστηκα, αυτούς που αγάπησα και αυτούς που μίσησα, τα μυστήρια που έλυσα ή δεν έλυσα, οι έρωτες στους οποίους μπήκα και βγήκα, είχαν μέσα τους με τον έναν ή άλλον τρόπο το σίνεμα.
Έχω βεβαίως τις προτιμήσεις μου. Δεν αλλάζω το μαυρόασπρο σινεμά με την υπέροχη φωτογραφία και τα κλασσικά πλάνα, με τίποτα. Ψάχνω τώρα, όπου τις βρίσκω, τις ταινίες του ’40 ή του ’50. Τις βλέπω και τις ξαναβλέπω…
Αν με θύμωσε πολύ η πανδημία, είναι γιατί μαζί με τα άλλα μου έκοψε για κάμποσο καιρό, τον αληθινό κινηματογράφο, αυτόν στις μεγάλες αίθουσες, στις μεγάλες οθόνες.

Μέσα σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται καθημερινώς παγκοσμίως από τις ίδιες ή και διαφορετικές αιτίες, τι θα θεωρούσατε ως το ασφαλέστερο καταφύγιο για έναν ανήσυχο και ευαίσθητο άνθρωπο;

Μα τι άλλο, τη μουσική και ένα βιβλίο. Όταν διαβάζω ένα βιβλίο και βυθίζομαι στις σελίδες του, νομίζω πως απέρχομαι του κόσμου τούτου. Δεν νομίζω πως συμβαίνει μόνο σε εμένα αυτό. Κάπως έτσι διαβάζουμε όλοι. Βεβαίως όταν το βιβλίο που κρατάς, για να το κερδίσεις και να σε κερδίσει χρειάζεται πιο πολύ μελέτη παρά διάβασμα, τότε το καταφύγιο αλλάζει χαρακτήρα.

Αγαπώ επίσης την αστυνομική λογοτεχνία. Περίεργο, αλλά με χαλαρώνει. Με τη μουσική χάνεσαι αλλιώς. Είναι μεθυστικό καταφύγιο. Όταν με ρωτούν, τι ακούς; δυσκολεύομαι να απαντήσω. Συνήθως άλλη μουσική ακούς με παρέα, άλλη μόνος σου.
Αλλά η μουσική έτσι και αλλιώς απογειώνει. Τα τραγούδια απογειώνουν. Είτε ακούς Ελληνική ή ξένα. Είτε ακούς τα ρεμπέτικά αριστουργήματα, είτε fados ή blues, είτε τα υπέροχα ελληνικά τραγούδια των δεκαετιών λίγο πριν και λίγο μετά τον πόλεμο, αυτά που ονοματίζουν «ελαφρά» και που μόνο ελαφρά δεν είναι.
Ένα βιβλίο και Μουσική, ασφαλή νομίζω καταφύγια.

Πηγή: www.tanea.gr