Παρακολουθώντας τη συζήτηση για την εκπαίδευση, την αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό στην Ελλάδα, διαπιστώνει κανείς πόσο εκτός πραγματικότητας βρίσκεται μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος, ιδιαίτερα οι κυβερνώντες. Τις περασμένες δεκαετίες οι άνθρωποι στις βιομηχανικές κοινωνίες γνώριζαν ότι ο κύκλος της ζωής τους περιλάμβανε τα εξής στάδια: σπουδές, δουλειά, σύνταξη. Στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες, τα στάδια αυτά έχουν αλλάξει.
Οι γνώσεις που αποκτά κάποιος τελειώνοντας ένα πανεπιστήμιο δεν επαρκούν προκειμένου να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις στη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Η γνώση εμπλουτίζεται με τόσο γρήγορους ρυθμούς ώστε αυτά που μαθαίνει κάποιος στα 23 του έχουν αλλάξει κατά πολύ ύστερα από 10 χρόνια, πόσο μάλλον στα 40 ή στα 50 του. Οφείλει λοιπόν να ενημερώνεται διαρκώς και να ξανακάθεται στα θρανία προκειμένου να εκσυγχρονίσει και να ανανεώσει τις γνώσεις του με βάση τα καινούργια δεδομένα. Πανεπιστήμια και ινστιτούτα, προσφέρουν μεταπτυχιακά και προγράμματα εξ αποστάσεως για ανθρώπους που βρίσκονται στο μέσον του εργασιακού τους βίου. Μέσω των προγραμμάτων αυτών αυξάνουν σημαντικά τα έσοδά τους, επεκτείνονται σε νέους επιστημονικούς τομείς και δημιουργούν παγκόσμια δίκτυα. Η μορφή του πανεπιστημίου όπως την ξέραμε (μια αίθουσα, ένα campus) έχει αλλάξει κι αυτή.
Τελειώνοντας τις σπουδές του κάποιος, αναζητούσε μια σταθερή δουλειά και ήξερε πώς αν την εξασφάλιζε το πιθανότερο ήταν ότι θα έπαιρνε σύνταξη από αυτήν. Σήμερα ούτε αυτό ισχύει. Μια θέση εργασίας που υπάρχει σήμερα είναι σχεδόν απίθανο να υπάρχει κι ύστερα από 30-35 χρόνια. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, η ρομποτική, τα νέα επιστημονικά δεδομένα αλλάζουν άρδην το εργασιακό περιβάλλον. Αυτός που βγαίνει σήμερα στην αγορά εργασίας είναι προετοιμασμένος ότι θα αλλάξει πολλές δουλειές στη διάρκεια του εργασιακού του βίου, άρα πρέπει να έχει το υπόβαθρο και να εμπλουτίζει διαρκώς τις γνώσεις του προκειμένου να κάνει τη μετάβαση από τη μια στην άλλη. Επίσης, ειδικά στην Ευρώπη οφείλει να είναι προετοιμασμένος για μεγάλες μετακινήσεις. Η κρίση ανάγκασε περίπου 500.000 νέους ανθρώπους από την Ελλάδα να το αντιληφθούν με βίαιο τρόπο, εγκαταλείποντας τη χώρα για να αναζητήσουν δουλειά σε κάποια από τις χώρες της ΕΕ, αφού είχαν τα προσόντα γι΄αυτό (γλώσσα-σπουδές-δεξιότητες).
Ο εργαζόμενος γνώριζε ότι γύρω στα 60-65του χρόνια θα έβγαινε στη σύνταξη (στην Ελλάδα η συντάξιμη ηλικία για πολλούς ήταν πολύ χαμηλότερη και οι συντάξιμες αποδοχές που δεν αντιστοιχούσαν σε εισφορές, αρκετά πλουσιοπάροχες). Τα ασφαλιστικά συστήματα όμως ήταν σχεδιασμένα τη δεκαετία του ’60 όταν το προσδόκιμο ζωής ήταν πολύ χαμηλότερο και ο ρυθμός γεννήσεων πολύ υψηλότερος. Σήμερα που τα δεδομένα αυτά έχουν αλλάξει τα συνταξιοδοτικά συστήματα σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο αντιμετωπίζουν προβλήματα και συζητούνται ευρείς αναπροσαρμογές. Επίσης σε πολλές χώρες αναζητούνται τρόποι, ώστε οι άνθρωποι που βγαίνουν στη σύνταξη και αποτελούν όλο και μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, να μπορούν να συνεχίσουν να εισφέρουν στις κοινωνίες με τις γνώσεις και την εμπειρία τους κι όχι να αισθάνονται περιθωριοποιημένοι.
Τα παραπάνω δυστυχώς ελάχιστα απασχολούν τη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται κάποιες δεκαετίες πίσω. Οι κυβερνώντες ανακαλύπτουν ως νέο την ανάγκη ιδιωτικών επενδύσεων, πιστεύουν ότι δίνουν μάχες για τα εργασιακά προτείνοντας επαναφορά ρυθμίσεων της δεκαετίες του ’80,στα πανεπιστήμια συζητάμε ακόμη για το άσυλο και αναιρούνται ακόμη και τα δειλά βήματα ανοίγματός τους προς τον υπόλοιπο κόσμο, διατυμπανίζουν ότι με το “νόμο Κατρούγκαλου” λύσαμε το ασφαλιστικό.
Η χώρα μας ακολουθούσε πάντα με καθυστέρηση τις εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο.Σήμερα το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο, γιατί αυτοί που βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας διέπονται από ιδεολογικά στερεότυπα ενός κόσμου που έχει ξεπεραστεί από την ιστορία. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα άλμα στο μέλλον. Κι αυτό μπορεί να γίνει με ανθρώπους που έχουν γνώση των διεθνών εξελίξεων κι αντιλαμβάνονται τις προκλήσεις της νέας εποχής κι όχι με πολιτικούς παλαιοημερολογίτες, όσο κι αν μιλούν στο όνομα της προόδου.

thetoc.gr