iefimerida.gr

Η Σούζαν Ιτον πέθανε με άγριο τρόπο στην Ελλάδα. Ο φονιάς και βιαστής της ήταν ένας εμφανώς διαταραγμένος άνθρωπος. Η αυτονόητη σκέψη είναι, πως θα μπορούσε να έχει συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο. Συνέβη όμως στη χώρα μας. Η γυναίκα ανήκε στην κοσμοπολίτικη ερευνητική/ακαδημαϊκή κοινότητα που ταξειδεύει σε όλο τον κόσμο. Ο μαρτυρικός της θάνατος ωστόσο, τη βρήκε στην Ελλάδα. Σημαίνει κάτι αυτό;

Πριν απ΄όλα νομίζω πως όλοι οι ισορροπημένοι άνθρωποι αυτού του τόπου, πρέπει να δηλώσουν με στεντόρεια φωνή, τη συντριβή τους για τούτη την αποκρουστική υπόθεση, στην οικογένειά της. Η οδύνη τους είναι αξεπέραστη κι έχουν την ολόθερμη αλληλεγγύη και την αγάπη μας.

Όμως, η υπόθεση κλείνει με τη μετάβασή της στις διαδικασίες της δικαιοσύνης; Μήπως θα έπρεπε για λίγο να κοντοσταθούμε και να προβληματιστούμε; Ο φονιάς της Σούζαν – το Τέρας – ζούσε μια φυσιολογική ζωή, ωστόσο υπήρχαν προμηνύματα. Καταγγελίες που δεν ερευνήθηκαν, συμπεριφορές αλλόκοτες, όλα βυθίζονταν στην ομερτά της μικρής κοινωνίας. Τελικά, το Τέρας συνελήφθη, γιατί το θύμα του ήταν μια διακεκριμένη προσωπικότητα και οι έρευνες ως εκ τούτου έγιναν με επιμέλεια. Αντίθετα, το κύπριο Τέρας άργησε να συλληφθεί και τα θύματά του πολλαπλασιάζονταν, ακριβώς λόγω της ταξικής τους προέλευσης – ήταν φιλιππινέζες, ταϋλανδέζες, ρουμάνες οικιακοί βοηθοί. Οι έρευνες έγιναν σωστά, όταν (εξαιτίας της βροχόπτωσης!) ένα πτώμα αναδύθηκε στην επιφάνεια… Τότε, βγήκαν απ΄το χρονοντούλαπο καταγγελίες και ντοσιέ με πλημμελείς έρευνες.

Άρα υπάρχει συνενοχή; Η λέξη τσούζει, δεν λέγεται εύκολα. Ασφαλώς υπάρχει μια διάχυτη επιπολαιότητα στην αστυνομική έρευνα. Οι καταγγελίες γυναικών αβίαστα παρερμηνεύονται ως καπρίτσια, νάζια, κακομαθησιές, δεν ερευνώνται σοβαρά, μεθοδικά, αποτελεσματικά. Οι καταγγελίες για κακοποίηση παιδιών επίσης υποτιμώνται, στη συνέχεια αυταρχικών στερεοτυπικών παιδαγωγικών αντιλήψεων. Οι μικροκοινωνίες εξάλλου ακούν, βλέπουν, ζούν με παραβατικές συμπεριφορές, όμως τις ανέχονται – γιατί στη μικρο-κλίμακα υπάρχει πάντα ένα στενό αλισβερίσι σχέσεων και συγγενειών.

Τα Τέρατα λοιπόν θεριεύουν μέσα στο κλίμα της ανοχής, δοκιμάζουν κάθε μέρα τα όριά τους και τα διευρύνουν, βλέπουν ότι παρά το σκαμπίλι, που έγινε μπουνιά και μετά μαχαιριά, η οικογένεια, η γειτονιά, η κοινωνία τους ανέχεται, δεν διαφοροποιεί τη συμπεριφορά της, ο τσαμπουκάς τους δεν έχει συνέπειες, αντίθετα επιβάλλεται. Σταδιακά βυθίζονται σε μια παραζάλη μεγαλείου κλιμακώνοντας την εγκληματική τους συμπεριφορά. Χαρακτηριστική επ΄αυτού είναι η μαρτυρία πως το κρητικό Τέρας «ξαφνιάστηκε» που η αστυνομία τον εντόπισε! Πίστευε ακράδαντα πως ήταν ασύλληπτος, πως είχε κάνει το τέλειο έγκλημα, πως η κοινωνία γύρω του έτρωγε κουτόχορτο.

Επομένως, αν στο ένα άκρο είναι η ανησυχία για την ποινικοποίηση της καθημερινότητάς μας, στο άλλο άκρο είναι η κοινωνική συνενοχή στην εκτροφή Τεράτων. Ενδιαμέσως υπάρχει ένας άπλετος χώρος που πρέπει να καλυφθεί – με μια σοβαρή μελέτη των κοινωνικών συμπεριφορών, με σεμινάρια αξιολόγησης των καταστάσεων, με παρεμβάσεις ευαισθητοποίησης κι ενεργοποίησης των μικρών κοινωνιών, με αυστηρά πρωτόκολλα στη διεξαγωγή αστυνομικών ερευνών. Ναι, ο Σόιμπλε, ο Λένον, ο Κέννεντυ υπήρξαν θύματα ψυχοπαθών, κατά πάσα πιθανότητα ενεργούμενα σκοτεινών δυνάμεων. Ναι, παρόμοια περιστατικά συμβαίνουν παντού στον κόσμο. Όταν όμως αυτά πληθαίνουν σ΄έναν τόπο, όταν καθημερινά διαβάζουμε για ειδεχθείς κακοποιήσεις, απόπειρες φόνων και δολοφονίες, τότε υπάρχει θέμα. Ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Και ναι, χρειάζεται μια νέα αντιμετώπιση απ΄την Πολιτεία. Για να μην οδηγηθούμε σε μια συλλογική νευρική παράκρουση, για να τιμήσει η Πολιτεία τα θύματα της δικής της πλημμελούς λειτουργίας και για να ελαφρύνει το χώμα που σκεπάζει τις κακότυχες και βασανισμένες Μαίρη Ροζ, Σιέρρα, Άριαν, Μαριτσάν, Λίβυα, Έλενα, Σούζαν.