Η διάσωση της χώρας, η ανόρθωση της οικονομίας, η αποκατάσταση του κράτους-πρόνοιας, η παραμονή στο ευρώ, προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός σταθεροποιημένου πολιτικού συστήματος, από το οποίο να μπορούν να προκύπτουν βιώσιμες φιλοευρωπαϊκές-μεταρρυθμιστικές κυβερνήσεις. Η περαιτέρω αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ και η συνεχιζόμενη αμφιθυμία της ΔΗΜΑΡ θα κλονίσουν τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν σήμερα οι δυνάμεις αυτές στην προσπάθεια για διέξοδο από την κρίση. Θα οδηγήσουν, επίσης, στην ενίσχυση των δύο άκρων του πολιτικού φάσματος και στην εμπέδωση ενός νέου δικομματισμού (Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ), ο οποίος, στον βωμό της αυτοδυναμίας, θα πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο τον λαϊκισμό, τον ηγεμονισμό και τις πελατειακές σχέσεις, δηλαδή τα αίτια που μας οδήγησαν στη σημερινή κρίση.
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο τόπος έχει ανάγκη από μια ισχυρή κεντροαριστερά. Αυτή η ανάγκη δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνο από το άθροισμα, το σημερινό ή το αυριανό, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Σημαντικές οργανωμένες ή ανέντακτες δυνάμεις του φιλελεύθερου μεταρρυθμιστικού κέντρου, του σοσιαλιστικού χώρου, της ανανεωτικής Αριστεράς, αλλά και της οικολογίας, που κινούνται μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, οφείλουν να βρουν τρόπους συλλογικής έκφρασης και πολιτικής παρέμβασης, ώστε να προσδώσουν νέα δυναμική στην επαναθεμελίωση της κεντροαριστεράς, αλλά και του πολιτικού συστήματος γενικότερα.
Στην υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος, η συμμετοχή των κινήσεων πολιτών, αλλά και των αυτόνομων πολιτικών κινήσεων, καθώς και των ανένταχτων επώνυμων στελεχών, χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και χωρίς αντιπαλότητες, είναι καθοριστικής σημασίας, όχι μόνο για την επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, αλλά κυρίως για τη δυνατότητά τους να ενεργοποιήσουν και να αξιοποιήσουν νέες κοινωνικές και πολιτικές δυναμικές που απελευθερώνει η σημερινή κρίση, προσελκύοντας τους ενεργούς πολίτες που για διάφορους λόγους δεν θέλουν να εμπλακούν στις κομματικές διαδικασίες του ΠΑΣΟΚ ή της ΔΗΜΑΡ, όσο το καθένα από τα κόμματα αυτά συνεχίζει να κουβαλά τα βαρίδια του παρελθόντος ή τις αντιφάσεις του παρόντος.
Παραμερίζοντας βαρίδια και αντιφάσεις, αλλά και καχυποψίες και τακτικισμούς, κύριο μέλημα θα πρέπει να είναι ο διάλογος, η προγραμματική ανανέωση και η συνεργασία για την προώθηση των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών, τη διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, την αναμόρφωση του δημόσιου τομέα, την αναζήτηση ενός εναλλακτικού εθνικού σχεδίου εξόδου από την κρίση, τη δημιουργία ενός κοινωνικού ιστού αλληλεγγύης, την αντιμετώπιση κάθε μορφής πολιτικής βίας και ανομίας, την αλλαγή πολιτικών θεσμών (εκλογικός νόμος, αριθμός και θητεία βουλευτών, ασυμβίβαστο υπουργών κ.ά.), την είσοδο της νέας γενιάς στην πολιτική και την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα εγχείρημα που φιλοδοξεί να καταστήσει την κεντροαριστερά τον τρίτο ισχυρό πόλο στην πολιτική ζωή του τόπου. Ισχυρό πόλο ικανό να αποτελέσει εγγύηση για το παρόν και κορμό μελλοντικών κυβερνήσεων προοδευτικής κατεύθυνσης. Που θα λειτουργεί χωρίς τις παθογένειες της κεντροαριστεράς του παρελθόντος, όπως ήταν ο κρατισμός, ο πελατειακός κομματισμός και ο κομματικός συνδικαλισμός, αλλά σύμφωνα με τα πρότυπα της σύγχρονης ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή δημοκρατικά, συλλογικά, αξιοκρατικά, και πάνω απ’ όλα, με οδηγό ένα πρόγραμμα ριζικών μεταρρυθμίσεων, στο οποίο ακόμα και στελέχη από άλλα κόμματα, όπως η Δράση και οι Οικολόγοι, θα μπορούσαν να συμβάλλουν.
Από κει και πέρα, το αν η συνύπαρξη αυτή θα οδηγήσει σε ένα συμμαχικό σχήμα του τύπου της ιταλικής Ελιάς, ή σε ένα ενωτικό συνέδριο τύπου Επινέ στη Γαλλία, είναι πρόωρο να απαντηθεί. Αλλωστε, ούτε το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ είναι σε θέση, προς το παρόν τουλάχιστον, να τοποθετηθούν σε τέτοιου είδους ζητήματα, ούτε οι πολιτικές εξελίξεις που θα διαμορφώσουν το αυριανό σκηνικό είναι προδιαγεγραμμένες. Για τον λόγο αυτό, όσοι βιάζονται θέτοντας ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα ως προαπαιτούμενα, περισσότερο δυσχεραίνουν παρά διευκολύνουν τη μελλοντική δημιουργία ενός συμμαχικού ή ενιαίου φορέα της σοσιαλδημοκρατίας στη χώρα μας.
* Ο κ. Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 2012.