Σοσιαλδημοκρατία και Κοινωνικό κράτος

Άννα Καρύκα 25 Ιουλ 2022

Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 και η ακόλουθη πανδημία του 2019 αποτελεί ένα σημείο καμπής για το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, επηρεάστηκε η λειτουργία των κοινωνικών δομών, αναγκάζοντας τους κρατικούς θεσμούς να αντιδράσουν με καινοτόμους τρόπους καθώς προέκυψε πρόβλημα επιβίωσης ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων.

Η παρατεταμένη οικονομική κρίση που διατρέχει τη χώρα, έχει ως αποτέλεσμα τα παραδοσιακά κοινωνικά δικαιώματα να περιορίζονται προς όφελος της ανορθολογικής και ανεξέλεγκτης δημιουργίας νέων αγορών. Για παράδειγμα, παράλληλα με την πίεση και τον κατακερματισμό του δημοσίου συστήματος υγείας, προωθήθηκε η ιδιωτική ιατροφαρμακευτική οικονομία με άκρως αρνητικές συνέπειες για τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, οι επιλεκτικές κοινωνικές πολιτικές με συγκεκριμένες παροχές και στοχευμένο πελατειακό όφελος για τις ισχυρότερες κοινωνικές ομάδες έγιναν πραγματικότητα.

Προκύπτει από τα παραπάνω ότι η διαφύλαξη του κοινωνικού κεκτημένου είναι καίριας σημασίας, καθώς αυτό αποτελεί τη βασικότερη εγγύηση της αποτελεσματικής κοινωνικής προστασίας. Επομένως, οι κρατικές πολιτικές πρέπει να ασκούνται κατά τρόπο ώστε να μην αλλοιώνεται ο πυρήνας ενός «ελάχιστου κοινωνικού κεκτημένου». Πρόκειται για τις πολιτικές που έχει εφαρμόσει κατά το παρελθόν η σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα.

Σήμερα, η σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα και την Ευρώπη διαφοροποιείται από τις νέο-φιλελεύθερες ιδεολογίες, προβάλλοντας, ως η ευρωπαϊκή δημοκρατική-σοσιαλιστική δύναμη που διαφέρει από την «ριζοσπαστική» αριστερά και την άκρα δεξιά.

Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία, το ζήτημα της Κοινωνικής Κατοικίας, αφορά το πρόγραμμα της παροχής φθηνής προς ενοικίαση στέγης σε νέες οικογένειες.Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής είναι ο πολιτικός φορέας που έχει θέσει το συγκεκριμένο ζήτημα στο δημόσιο διάλογο. Στο πρόσφατο συνέδριο του κινήματος αναλύθηκε διεξοδικά στη σχετική θεματική συζήτηση από την αρμόδια για την Κοινωνική Στέγη στην Πορτογαλία, Υφυπουργό Υποδομών, Μαρίνα Γκονσάλβες.

Είναι πλέον αυτονόητο ότι η εμπειρία των προηγούμενων ετών κατέδειξε την ανάγκη για εφαρμογή σοσιαλδημοκρατικών πολιτικών, με κέντρο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ιδίως δε σε χώρες που βίωσαν σε εξαιρετικό βαθμό την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία.

Περαιτέρω, ιδίως κατά την περίοδο της πανδημίας στην Ελλάδα, αναδείχτηκε πλήρως η σημασία του κράτους, αφού η πολιτεία έγινε ο διαχειριστής της τρέχουσας αρνητικής συγκυρίας λαμβάνοντας συγκεκριμένες αποφάσεις. Η αναζήτηση των αιτίων αυτών των αποφάσεων, καταδεικνύει ότι  αυτές, αφενός επιβάλλονταν από την οικονομική και υγειονομική αναγκαιότητα και αφετέρου ότι το ίδιο το περιεχόμενό τους έχει εν πολλοίς διαμορφωθεί από σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές του πρόσφατου παρελθόντος.

«Κοινωνικό κράτος σημαίνει ολοκληρωμένες και όχι αποσπασματικές πολιτικές στήριξης όσων έχουν πραγματική ανάγκη». Με αυτή την κεντρική ιδέα υποστηρίζουμε το κοινωνικό κράτος και την κοινωνική αλλαγή στην Ελλάδα και γινόμαστε ο φορέας του «ελληνικού δρόμου προς τον ευρωπαϊκό δημοκρατικό σοσιαλισμό» με επίκεντρο την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.