Καμιά φορά τα πράγματα στην πολιτική είναι πιο απλά από ό,τι φαίνονται. «Άρκεσε» μια διεθνής κρίση που τη διαχειρίστηκε σχεδόν μόνη της η Δεξιά, μια ευρωπαϊκή απάντηση που ξέχασε, σε πρώτη φάση, τις βασικές κεϋνσιανές συνιστώσες, μια καθυστερημένη αλλά σαφής αλλαγή στον αέρα των πραγμάτων και το σνομπάρισμα ενός υποψηφίου Προέδρου μεγάλης χώρας από τους ηγέτες της καθεστηκυίας τάξης (ε, δεν είναι και λίγα όλα αυτά), για να αποφασίσει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία να συνεννοηθεί για να διαμορφώσει μια κοινή στάση. Το έκανε στο Παρίσι, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, ως εκδήλωση υποστήριξης στο Φρανσουά Ολάντ. Αλλά, για να είναι αποτελεσματική, αυτή η συνειδητοποίηση οφείλει να ξεπεράσει τη μία χώρα και τη σημερινή συγκυρία.
Τρία, και όχι ιδιαίτερα πρωτότυπα, είναι τα βασικά σημεία της σοσιαλδημοκρατικής συνεννόησης –είναι ακόμα νωρίς να μιλήσουμε για «πρόγραμμα». Η συλλογική λειτουργία, η έμφαση στην ανάπτυξη και η επιθυμία αλλαγής των θεσμικών όρων του παιχνιδιού. Οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές φαίνεται να κατάλαβαν, όχι μόνο γιατί τις γαλλικές εκλογές ακολουθούν, του χρόνου, οι γερμανικές και οι ιταλικές, ότι δεν υπάρχει «εθνική απάντηση» στην κρίση, τουλάχιστον για τη ρεφορμιστική Αριστερά που φιλοδοξεί να φτάσει στην εξουσία. Ανησυχητικό δεν είναι τόσο ότι σήμερα μόνο 5 χώρες στις 27 της Ένωσης έχουν σοσιαλδημοκράτη Πρωθυπουργό (που ηγείται μάλιστα συνήθως κυβέρνησης συνεργασίας), όσο ότι δεν έχουν διαμορφωθεί, ακόμα, τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης και την παραδοχή όλων για τις υπερβολές του νέο-φιλελευθερισμού, οι βασικές διαχωριστικές γραμμές μιας άλλου τύπου αντιμετώπισης και διαχείρισης.
Η πορεία της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως δε η λεγόμενη –και αναπόφευκτη- «οικονομική διακυβέρνηση», δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται συγκυριακά και μεμονωμένα. Γι’ αυτό οι σοσιαλιστές, έστω με καθυστέρηση και έλλειψη λεπτομερειών, θέτουν σε πρώτο πλάνο την ανάπτυξη, αλλά μια ανάπτυξη συγκεκριμένη, μέσα από εργαλεία και πολιτικά μέσα που σηματοδοτούν αντίστοιχες επιλογές: στενότερη και προληπτικότερη συνεργασία, ουσιαστικότερο έλεγχο των αγορών, διαφύλαξη ενός «κοινωνικού κατωφλιού», αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, ευρω-ομόλογα. Κυρίως, μόνη πραγματικά ρηξικέλευθη επιλογή, φαίνεται να έγινε αποδεκτή και πέρα από τα γαλλικά σύνορα και το μόνο πρόγραμμα του Ολάντ η πρόθεση αλλαγής προς το «αναπτυξιακότερο» του πρόσφατα ψηφισμένου αλλά όχι ακόμα επικυρωμένου «Δημοσιονομικού Συμφώνου». Από το αν μια τέτοια αλλαγή είναι εφικτή και από το κατά πόσο είναι δυνατόν να επιδιωχθεί με νέους συσχετισμούς δυνάμεων, θα κριθεί εν πολλοίς η αξιοπιστία του συλλογικού σοσιαλδημοκρατικού εγχειρήματος.
Στο οποίο, πάντως, σε κάθε περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ, στη νέα του φάση έχει κάθε λόγο να συμμετάσχει ενεργά.
Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς