Μετά το τελευταίο κείμενο μου για την πραγματική όψη των ελλήνων ευρωπαϊστών, πολλοί φίλοι και συνοδοιπόροι με παρότρυναν να εξειδικεύσω επάνω του. Συγκεκριμένα, μου ζήτησαν να καταγράψω έναν αριθμό δράσεων που έχουν κατά καιρούς συζητηθεί και οι οποίες φαίνεται πως λαμβάνουν την ομόφωνη στήριξη όλων εκείνων των πολιτών που θέλουν την αυριανή Ελλάδα μέσα στον κύκλο των ευνομούμενων και δημιουργικών κρατών, μέσα σε αυτό που συνηθίζουμε να περιγράφουμε ως «Δυτικό Κόσμο». Με το κλείσιμο λοιπον του ταραγμένου 2015 να μας πλησιάζει, και με την ΕΕ να διανύει την πιο μακροχρόνια και πολυσύνθετη κρίση της ως τώρα διαδρομή της, έκατσα και κατέγραψα σε 2016 λέξεις όσες αρχές και πράξεις θεωρώ πως συνδέουν εκείνους που θέλουν την χώρα μας να παραμένει ένα αναπόσπαστο, κανονικό μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, κι αυτό είναι το πόνημα μου.

Κατά κοινή ομολογία, η  ρίζα όλων των εθνικών κακοδαιμονιών βρίσκεται στις παγιωμένες θεσμικές αδυναμίες του ελληνικού κράτους, αδυναμίες που εν πολλοίς οφείλονται στα τραύματα της εμφύλιας διαμάχης αλλά και της λοιπής ταραχώδους ιστορίας μας. Οι συνθήκες σήμερα είναι εντελώς διαφορετικές, οπότε η διατήρηση των υφιστάμενων πελατειακών στρεβλώσεων και κρατικοδίαιτων παρασιτικών δικτύων ισχύος επιδρά πλέον διαλυτικά. Η συμφωνία των λεγόμενων ευρωπαϊστών πάνω στην μεταρρύθμιση των θεσμών του κράτους είναι μάλλον η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν.

• Η κωδικοποίηση της δαιδαλώδους νομοθεσίας είναι δράση που έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά, αν και δεν χαρακτηρίζεται από πολιτικό κόστος. Αντίθετα έχει πολλαπλά κοινωνικά οφέλη, και η διαρκής αναβολή της αξιοποιείται αποκλειστικά από παγιωμένα συντεχνιακά συμφέροντα.
• Η επιτάχυνση και απλοποίηση της Δικαιοσύνης είναι απολύτως αναγκαία. Κράτος που δεν απονέμει δικαιοσύνη ουσιαστικά αυτοκαταργείται. Στις συμφωνίες με τους δανειστές υπάρχουν σημαντικές προβλέψεις, όμως χρειάζονται κι άλλες, όπως η μείωση του αριθμό των πολυμελών δικαστηρίων, η εργολαβική τήρηση των πρακτικών, η πιο αποτελεσματική προδικασία στις διοικητικές υποθέσεις και η επέκταση της χρονικής λειτουργίας των δικαστηρίων, ειδικά των ποινικών. Επίσης η εξειδίκευση των δικαστικών θα είναι ιδιαίτερα ευεργετική.
• Θέλουμε ικανές δημόσιες υπηρεσίες, λειτουργούσες με γνώμονα τις ανάγκες των κατοίκων που τις χρειάζονται και όχι τα συμφέροντα των υπαλλήλων. Και γι αυτό απαιτείται υπευθυνότητα, διαφάνεια και χρηστή διαχείριση, με εργαλεία όπως την ορθή νομοθέτηση, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την κάρτα πολίτη, την άμεμπτη αξιολόγηση και τα γενικευμένα πόθεν έσχες.
• Η πιστή τήρηση της δημόσιας τάξης γίνεται κυρίως υπέρ των πολιτών από χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις. Αυτοί είναι που κατοικούν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, αυτοί είναι που δεν μπορούν να πληρώσουν για συναγερμούς και υπηρεσίες ασφαλείας. Ας τελειώσουμε με τα άβατα ανομίας
• Ας ενισχύσουμε τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, δίνοντας τους το προνόμιο να καταθέτουν δικούς τους ανεξάρτητους προϋπολογισμούς, μαζί με τα υπουργεία, ώστε να επιταχυνθούν οι αποφάσεις και οι εκταμιεύσεις.
• Σε μια ευνομούμενη πολιτεία, όπως την φανταζόμαστε και την επιδιώκουμε, δεν επιτρέπεται να τίθενται θέματα ειδικών προνομίων ή νομοθετικών ανισοτήτων, όπως ίσχυαν ως τώρα για τα ομόφυλα ζευγάρια.
• Ο παραταξιακός συνδικαλισμός έχει γίνει ένα ανεξέλεγκτο θηρίο, που αναδεικνύει τους φαύλους, εις βάρος των άξιων εργαζομένων και φοιτητών μα και των πολιτών, και θα πρέπει να αναθεωρηθεί το καθεστώς λειτουργίας του.
• Είναι δίκαιο όπως  η πλειοψηφία των ΔΥ θα πρέπει να μοιράζεται τα εργασιακά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των υπόλοιπων εργαζομένων. Οι συμβάσεις δημόσιου δικαίου και η μονιμότητα αποτελούν προνόμια τα οποία είναι λογικό να προσφέρονται σε ορισμένους λειτουργούς με θέσεις ευθύνης και με αντίστοιχες υποχρεώσεις.
• Δε θα ήταν λογικό να υπήρχε ορισμένο ποσοστό του προϋπολογισμού για την Δικαιοσύνη, ώστε να είναι ουσιαστική η ανεξαρτησία της? Και κάτι αντίστοιχο δε θα έπρεπε να ισχύει και για το καταταλαιπωρο πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και για τις ανεξάρτητες αρχές?
• Ένας νέος εκλογικός νόμος, είτε εκδοχή του Γερμανικού μοντέλου είτε ένα μίγμα μονοεδρικών περιφερειών με περιφερειακές λίστες, θα ανανεώσει την πολιτική ζωή και θα αναδείξει βουλευτές υπόλογους στις τοπικές κοινωνίες τις οποίες εκπροσωπούν. Μόνη της όμως μια τέτοια δράση δεν αρκεί, και θα συμπληρωθεί από διεύρυνση του ασυμβίβαστοι και για τους υπουργούς, από ενίσχυση του υπάρχοντος ασυμβίβαστου που αφορά γενικούς γραμματείς και τοπικούς άρχοντες, από ορισμό μήκους θητειών, από μείωση της βουλευτικής σύνταξης, από εξασθένιση της ασύδοτης βουλευτικής ασυλίας και τέλος από κατάργηση των επαγγελματικών ασυμβίβαστων, ώστε οι βουλευτές να παψουν να είναι αποκομμένοι από την ζώσα κοινωνία και τα προβλήματά της.
• Η συνταγματική αλλαγή είναι σαφώς αναγκαία. Αναγκαστικά όμως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεσα. Οφείλουμε να μην χάσουμε κι άλλο χρόνο, και να προχωρήσουμε με ταχύτητα στις πάρα πολλές τομές που μπορούν να εκτελεστούν με νομοθετικές ρυθμίσεις. Στο νέο σύνταγμα η εμπειρία επιτάσσει τον επαναπροσδιορισμό και την επέκταση των αρμοδιοτήτων του ΠτΔ, την αποσαφήνιση της διακριτής σχέσης της Ελλαδικής Εκκλησίας  με το κράτος, την πληρέστερη προστασία της ιδιωτικής περιουσίας και την ελευθερία λειτουργίας ιδιωτικών ΑΕΙ.

Η ριζική αναθεώρηση του εκπαιδευτικού συστήματος συνεχώς εξαγγέλλεται μα σχεδόν ποτέ δεν πραγματοποιείται, καθώς η κάθε βραχύβια  πρωτοβουλία σκοντάφτει σε κομματικές και συνδικαλιστικές αντιστάσεις. Έτσι έχουμε καταλήξει να προσφέρεται παιδεία ακριβή μα και ανεπαρκέστατη, ασύνδετη με τις υπαρκτές κοινωνικές ανάγκες, κι ήρθε η ώρα αυτό να αλλάξει.

• Είναι πια καιρός να δώσουμε έμφαση και στην επαγγελματική εκπαίδευση, προσφέροντας στους νέους ανθρώπους τα μέσα εκείνα που θα τους επιτρέψουν γρήγορη και αξιοπρεπή επαγγελματική σταδιοδρομία Είναι δυνατόν σε όλη την Ελλάδα να υπάρχει μόνο ένα αγροτικό λύκειο, κι αυτό αμερικανικό? Είναι δυνατόν στα νησιά μας να μην λειτουργούν τουριστικά λύκεια?
• Οι μαθητές εξαντλούνται ψυχοπνευματικά προσπαθώντας να εισαχθούν στα ΑΕΙ, παραμελώντας την ατομική καλλιέργεια τους. Οι γονείς τους εξαντλούνται οικονομικά για την επίτευξη αυτού του στόχου. Οι πανελλαδικές εξετάσεις θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στην ισόρροπη μόρφωση των παιδιών, μα και στις επιμέρους ανάγκες και δυνατότητες των πανεπιστημιακών τμημάτων. Πρέπει πάντα να θυμούμαστε πως το σχολειό αποσκοπεί πρωτίστως στην κάλυψη των αναγκών των νέων γενεών, και πως οι επιθυμίες γονέων και εκπαιδευτικών αναγκαστικά έπονται.
• Σχετικά με τα περιφερειακά ΤΕΙ , είναι πολύ ενδιαφέρον το παράδειγμα των αμερικανικών community colleges, τα οποία διαχειρίζονται οι ΟΤΑ και προσφέρουν σπουδές προσανατολισμένες στις αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές της κάθε περιοχής.
• Η εναρμόνιση της πανεπιστημιακής έρευνας με την εθνική παραγωγή είναι αναγκαία και φυσικά απόλυτα εφικτή, και επιθυμούμε να την δούμε έτσι πολύ σύντομα
• Κάθε χρόνο φεύγουν δεκάδες εκατομμύρια € από την χώρα για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Εμείς θέλουμε να αντιστρέψουμε αυτή την τάση, κι όχι απλά να την τερματίσουμε. Θέλουμε χιλιάδες ξένους φοιτητές να έρχονται εδώ και να λαμβάνουν μεταπτυχιακούς τίτλους από σχολές υψηλού υψηλού κύρους.

Η οικονομική ανάπτυξη κατέληξε να είναι το μέγα ζητούμενο αυτά τα τελευταία χρόνια, γεγονός αναπόφευκτο λόγω της δραματικής πτώσης των εισοδημάτων και της φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης. Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να αποδεχτούμε είναι πως κρατικοδίαιτη ευμάρεια δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξει.

• Η διατήρηση των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα συμφέρει μόνο κάποια παγιωμένα συμφέροντα και τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν τα κεφάλαια εκείνα που τους επιτρέπουν να αντιμετωπίζουν με ευκολία τους γραφειοκρατικούς παραλογισμούς. Μπορούμε να ενδυναμώσουμε τις επιχειρήσεις απλά επιτρέποντας τους να αναπτυχθούν απρόσκοπτα και να κερδίσουν
• Η φοροδιαφυγή πρέπει να καταπολεμηθεί ως φαινόμενο κυρίως αντικοινωνικό, με δράσεις όπως η υποχρεωτική χρήση πλαστικού χρήματος, οι ηλεκτρονικές συμβολαιογραφικές πράξεις και οι ενέργειες καταπολέμησης του λαθρεμπορίου καυσίμων. Όμως δεν θα γλυτώσουμε ποτέ από την μικρή παραβατικότητα για όσο καιρό οι πολίτες δεν θα συναισθάνονται την ανταποδοτικότητα της φορολογίας τους.
• Επείγει η ελάφρυνση των φορολογικών βαρών. Προτεραιότητα θα πρέπει να έχει η μείωση των πολλών φόρων και εισφορών, όλων όσων αυξάνουν το κόστος παραγωγής, όπως και των έμμεσων φόρων, οι οποίοι πρωτίστως μειώνουν την αγοραστική δύναμη της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού.
• Δε θέλουμε να χαθούν οι μικρές επιχειρήσεις που κατάφεραν να επιβιώσουν σε αυτά τα 7 χρόνια σφοδρής ύφεσης, με το πολύτιμο ανθρώπινο και παραγωγικό δυναμικό τους. Θέλουμε να αναπτυχθούν, να γίνουν εξωστρεφείς και καινοτόμες. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αποκτήσουν αυξημένο μέγεθος (μέσω ενοποιήσεων και απορροφήσεων), στόχος προς τον οποίο θα τύχουν ενεργής συνδρομής και μέσω του ΕΣΠΑ . Το κράτος και οι τράπεζες πρέπει να συνεπικουρούν τους τίμιους μικρομεσαίους κι όχι να τους συνθλίβουν, επ’ ωφελεία της οικονομίας και κυρίως της κοινωνίας.
• Είμαστε υπέρ των κοινών δράσεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, πάντα με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον, και σε αυτή την κατεύθυνση θα επιμείνουμε. Ας θυμηθούμε πως τα πρώτα μεγάλα έργα υποδομών της χωράς, όπως τα δίκτυα κοινής ωφελείας και ο Ηλεκτρικός των Αθηνών, ξεκίνησαν ως ΣΔΙΤ.
• Η εξορυκτική βιομηχανία είναι ένα αναξιοποίητο πλεονέκτημα της εθνικής οικονομίας. Πλούτος που μένει θαμμένος δεν μπορεί να θεωρείται πλούτος. Είναι αναγκαίο να αξιοποιήσουμε τα εθνικά κοιτάσματα πρώτων υλών, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη τις παρατηρήσεις των τοπικών κοινωνιών. Το νομικό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος είναι πλήρες και σύγχρονο, αν και δαιδαλώδες. Εμείς επιδιώκουμε την απλοποίηση του και την πιστή εφαρμογή του από τους επενδυτές.
• Θέλουμε αγρότες ανταγωνιστικούς μα και ποιοτικούς. Η στήριξη τους σε δράσεις ομαδοποιήσεως των εκμεταλλεύσεων τους θα φέρει θεαματικά αποτελέσματα. Και φυσικά δεν εννοώ αναβίωση των παλαιού τύπου κρατικοδίαιτων αγροτικών συνεταιρισμών. Η μελλοντική ενίσχυση των αγροτών θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα την μείωση του κόστους παραγωγής, την πιστοποιημένη υψηλή ποιότητα και την αυξημένη προστιθέμενη αξία. Μόνο έτσι θα δούμε μια αγροτιά σύγχρονη και εξαγωγική.
• Η τουριστική πρόταση κάθε περιοχής θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένη , περιλαμβάνοντας όσο περισσότερα στοιχεία γίνεται. Δηλαδή, έναν συνεκτικό συνδυασμό αναψυχής, πολιτισμού και τοπικών αγροτικών προϊόντων. Στην ίδια κατεύθυνση ας αναδείξουμε το χαρακτηριστικό διακριτικό σήμα της κάθε περιοχής. Σε αυτή την προσπάθεια απαραίτητο είναι να συμμετάσχουν τα ιδιωτικά κεφάλαια και τεχνογνωσία.
• Το ασφαλιστικό αποτελεί ένα καρκίνωμα φονικό, που θέτει σε κίνδυνο την μελλοντική ύπαρξη της χώρας. Είναι παράλογο να έχουμε νέους ανθρώπου με μισθούς πείνας, οι οποίοι εξαρτώνται από την ελεημοσύνη των γενναία συνταξιοδοτούμενων γονέων τους.  Είναι παράλογο οι ταμειακές επιβαρύνσεις ενός μεγιστάνα να ισούνται ,με εκείνες ενός βιοπαλαιστή. Μόνη διέξοδος είναι ο συνδυασμός ενός ανταποδοτικού συστήματος με την παροχή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε όσους δυσκολεύονται να βιοποριστούν.

Δεν μπορούμε να λογιζόμαστε ως σωστό και αξιόπιστο κράτος αν δεν διαθέτουμε σταθερή εξωτερική πολιτική και επαρκή αμυντική προστασία. Όμως αυτοί οι δύο τόσο κρίσιμοι τομείς πολιτικής δέον είναι να λειτουργούν με μακροπρόθεσμη στόχευση και διαχειριστική σωφροσύνη.

• Η σχέση μας με την Τουρκία δεν γίνεται παρά να είναι καλή και παραγωγική, όμως ποτέ ενδοτική, ώστε να είναι αμοιβαία επωφελής. Ταυτόχρονα, οι ευρωπαίοι εταίροι μας θα πρέπει να είναι ενήμεροι για κάθε παράνομη τουρκική διεκδίκηση, αλλά και για άλλες ανεπίτρεπτες πρακτικές, όπως την επιδότηση των εξαγωγέων και των μεταφορικών δαπανών τους. Για τα προσεχή έτη οι σχέσεις μας με την γείτονα θα εμπεριέχουν κινδύνους, και δυστυχώς το σχετικό κόστος θα συνεχίσει να επιβαρύνει την χώρα.
• Οι κύπριοι αδελφοί είναι εκείνοι που θα πρέπει να αποφασίσουν για το μέλλον της πατρίδας τους, για το μέλλον των παιδιών τους. Η Ελλάδα συζητά μαζί τους διακριτικά, και τους στηρίζει στις αποφάσεις τους
• Πέρα από την δεδομένη συμμετοχή μας σε μια αναβαθμισμένη ΕΕ, οι καλές σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ, την Ρωσία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο θα πρέπει να διαφυλαχθούν σαν κόρη οφθαλμού με συνεχή συντονισμό ενεργειών των ΥΠΕΞ και ΥΕΘΑ..
• Δυστυχώς η κρίση έχει στερήσει τις ένοπλες δυνάμεις από νέα συστήματα με τα οποία θα φέρνουν εις πέρας την αποστολή τους. Θα επιδιώξουμε την πλήρη αξιοποίηση, με εθνικά μέσα, όλου του παλαιότερου υλικού, στηρίζοντας έτσι και την χειμαζόμενη εθνική αμυντική βιομηχανία. Έτσι άλλωστε ανδρώθηκε και η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία μετά την δεκαετία του ’70.
• Η μείωση του κόστους λειτουργίας των ΕΔ θα πρέπει να συνεχιστεί.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα γεγονός που τάραξε την επίπλαστη ηρεμία μας. Η αναμενόμενη άνοδος του Εθνικού Μετώπου στην Γαλλία δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει κανέναν. Εκφράζει την απογοήτευση των πολιτών για μια αρτηριοσκληρωτική γραφειοκρατική Ευρώπη χωρίς όραμα για το αύριο. Για μια Ευρώπη των απρόσωπων μεγάλων επιχειρήσεων, της ανεργίας, των ηλικιωμένων, των γκέτο μεταναστών, της φυγής των καλύτερων προς τις ΗΠΑ και αλλού. Μη βρίσκοντας πειστικές απαντήσεις από τα παραδοσιακά κόμματα, οι πολίτες στρέφονται εξοργισμένοι προς τα άκρα. Καθήκον των ευρωπαϊστών είναι να τους συνετίσουν αλλά και να τους αφουγκρασθούν. Η «ορθόδοξη» δημοσιονομική και οικονομική πολιτική δεν μπορεί να τίθεται πάνω από τον λαό. Οι γάλλοι πολίτες φάνηκαν προς το παρόν πως στηρίζουν την επικρατούσα αστική ιδεολογία, όμως η αφοσίωση τους δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Στην Ελλάδα, όπου αυτό το έχουμε αντιληφθεί καλά τον τελευταίο χρόνο, τώρα θα πρέπει να παλέψουμε ώστε να δούμε κι εδώ να κυριαρχούν τα πραγματικά ανθρωπιστικά ιδεώδη.