Τα έθνη και οι κοινωνίες δεν είναι απαρασάλευτα, αιώνια και υπεριστορικά φαινόμενα. Γεννιούνται, συγκροτούνται, ακμάζουν, παρακμάζουν και μερικές φορές εξαφανίζονται. Η ιστορική διαχρονία είναι γεμάτη από λαούς και κάποτε οργανωμένες και ακμάζουσες κοινωνίες που χάθηκαν στην ανέλιξή τους. Η εξαφάνισή τους όμως από το ιστορικό προσκήνιο δεν ήταν νομοτελειακό γεγονός αλλά συνήθως αποτέλεσμα κάποιων επιλογών τους. Ο φημισμένος Αμερικανός καθηγητής Βιογεωγραφίας Jared Diamond στο βιβλίο του με τον τίτλο «Κατάρρευση» και υπότιτλο «πώς οι κοινωνίες επιλέγουν να αποτύχουν ή να επιτύχουν» (μτφ. Σοφία Νικολαΐδου ? Βασίλης Σακελλαρίου, εκδ. Κάτοπτρο, 2006) διερευνά και αφηγείται ανάγλυφα πως κάποιοι αρχαίοι πολιτισμοί κατέρρευσαν αφήνοντας πίσω τους ερείπια. Η βασική αιτία της κατάρρευσης, ανάμεσα σε άλλες βέβαια, ήταν η λήψη και η εφαρμογή ανορθολογικών αποφάσεων. Οι κοινωνίες αυτές, είτε για λόγους κυριαρχίας των ηγετικών τους ομάδων είτε για λόγους συλλογικής αμεριμνησίας, επέλεξαν τελικά την αυτοκαταστροφή τους.

Τα παραπάνω δεν λέγονται με σκοπό να λειτουργήσουν τρομοκρατικά για τις εκλογές της Κυριακής. Λέγονται για να τονίσουν την αναγκαιότητα της ορθολογικής σκέψης πριν από την τελική επιλογή. Δυστυχώς, το διακύβευμα δεν είναι μόνον η εναλλαγή της κυβερνητικής εξουσίας αλλά ενδεχομένως και η παραμονή της ελληνικής κοινωνίας στους ευρωπαϊκούς και δυτικούς θεσμούς. Μέχρι τώρα, στη σύγχρονη τουλάχιστον ιστορία, ο ευρωπαϊκός χώρος, με όλα τα αναμφισβήτητα προβλήματά του, είναι ο μόνος που εξασφάλισε και εξασφαλίζει ακόμα, πολιτισμικά και οικονομικά, ένα σχετικά υψηλό επίπεδο διαβίωσης σε σχέση με τα υπόλοιπα μέρη του κόσμου. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο θα καταστεί δυνατή η υπέρβαση της κρίσης και η ανοικοδόμηση της χώρας. Ανάμεσα όμως στις ύβρεις του προεκλογικού αγώνα, τις αλληλοκατηγορίες και τις συχνά παράδοξες υποσχέσεις, δεν περισσεύει προφανώς χώρος για τη διατύπωση ενός ρεαλιστικού σχεδίου για την αλλαγή παραδείγματος λειτουργίας και αναπαραγωγής της ελληνικής κοινωνίας.

Για την αλλαγή του χρεοκοπημένου καταναλωτικού και αντιπαραγωγικού μοντέλου με έναν λιτό βίο, με την επαναφορά της κουλτούρας της παραγωγικής εργασίας, με το κράτος, όχι ως αντικείμενο λεηλασίας αλλά ως υποκείμενο πρόνοιας για τους οικονομικά αδύναμους και ως εγγυητή των κανόνων δικαίου. Αντί γι’ αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Δημοκρατία αναβιώνουν τις παλιές προεκλογικές πρακτικές, ενώ άλλα νεόκοπα κόμματα, με χάρη και στυλ αλήθεια, κινούνται πάνω από τις κοινωνικές αντιθέσεις αναζητώντας το καλό. Ισως τελικά η αναζήτηση μιας ορθολογικής και ρεαλιστικής επιλογής να συμπίπτει με την αναγκαιότητα ενός κεντρικού ρόλου της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Η οποία γι’ αυτό πρέπει να μείνει ζωντανή.