Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι είναι ο πολιτικός που έβαλε το μάρκετινγκ στην πολιτική με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Είναι εκείνος που αντιλήφθηκε πολύ νωρίς ότι όταν το μήνυμα είναι μόνο κείμενο, χωρίς εικόνα, κατ’ ουσίαν δεν υπάρχει για το μέσο ψηφοφόρο. Φίλε αναγνώστη, δεν έχει σημασία τούτη τη στιγμή να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας για τον Μπερλουσκόνι, αυτό το οποίο μετράει στο τέλος, τέλος, είναι ότι έπεισε και έπειθε τους Ιταλούς πολίτες. Και για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, μάλλον, η οικονομική κρίση έριξε τον Μπερλουσκόνι παρά το αντίπαλον δεός της Ιταλικής κεντροαριστεράς.

Η αλλόκοτη εισαγωγή έχει στόχο να μου θυμίζει ότι κανείς στη πράξη, περά από μια μικρή κάστα ακαδημαϊκών και συγγραφέων, δεν ασχολείται με όρους όπως ο Σοσιαλισμός ή Φιλελευθερισμός ή ακόμη και με το παραδοσιακό δίπολο δεξιά – αριστερά το οποίο ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, ο γνωστός ευρωβουλευτής, της γενιάς του Μάη του ’68, το ονόμαζε, δικαίως, διανοητική τεμπελιά.

Παρόλα αυτά, αξίζει για εκείνους που προβληματίζονται δημιουργικά να διαβάζεις ορισμένους πολιτικούς συγγραφείς και αυτό γιατί εκτός από τέρψη και ικανοποίηση που σου δίνουν τα κείμενα τα οποία διαβάζεις με ευχαρίστηση, μπορούν, ακόμη, να σε οδηγήσουν σε βαθύτερη κατανόηση εννοιών το οποίο συνεπάγεται απλότητα στον τρόπο με τον οποίο σκέπτεσαι και δρας. Η διάσημη φράση του Αλβέρτου Αϊνστάιν “Αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις απλά, τότε δεν το έχεις καταλάβει” ταιριάζει σε καθε ανθρώπινη δραστηριότητα.

Διάβασα, λοιπόν, το άρθρο “Τα όρια της Σοσιαλδημοκρατίας..” http://bit.ly/1lKNRb0 και είναι από εκείνα που λειτουργούν ως οδηγοί. Καταρχάς, ο συγγραφέας του άρθρου περιγράφει δύο πολύ βασικές συνιστώσες της Σοσιαλδημοκρατίας, την έννοια της ‘αυτονομίας’ που είναι η κεντρική ιδέα της Καστοριαδικής σκέψης και την ‘ανοιχτή κοινωνία’ που είναι το μανιφέστο του Καρλ Πόππερ. Επίσης, άξιο παρατήρησης και επανάληψης είναι ότι η Σοσιαλδημοκρατία περιέχει τον Φιλελευθερισμό, που το εν λόγω άρθρο τον περιγράφει ως ελάχιστο όριο, δηλαδή προϋπόθεση για την γέννηση της Σοσιαλδημοκρατίας. Ενώ η αρχή του πλουραλισμού, της ατομικής ελευθερίας, ως άλλη προϋπόθεση, είναι ο πυρήνας της ‘ανοιχτής κοινωνίας’. Στα ανώτατα όρια της Σοσιαλδημοκρατίας, το άρθρο βάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου από τα οποία απορρέουν η ισονομία και η ισοπολιτεία. Ενώ η νεωτερικότητα ή αλλιώς η καινοτομία αν περιοριζόμασταν σε έναν πιο στενό οικονομικό όρο είναι ο καταλύτης στη διεύρυνση των πόρων με μέσο, πάντα, το μηχανισμό της αγοράς. Ασφαλώς, τα ‘όρια’ ως περιγραφή είναι παράταιρη σε ένα ανοιχτό σύστημα και επομένως λειτουργούν περίσσοτερο ως συνθήκες παρά ως σύνορα στον πολιτικό χάρτη.

Πηγαίνοντας ένα βήμα πιο περά θα λέγαμε ότι η Σοσιαλδημοκρατία εμπεριέχει την εξής ιδέα η οποία την διαφοροποιεί από κάθε άλλη σχολή πολιτικής σκέψης – η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να μην έχει άμεση οικονομική αναφορά το οποίο σημαίνει ότι πολλά από τα οικονομικά μεγέθη μετρούν κατά προσέγγιση ή ακόμη και με λάθος τρόπο την οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή τη διεύρυνση των πόρων. Με άλλα λόγια ο όρος οικονομία είναι μεγαλύτερος από τη μετρήσιμη οικονομική δραστηριότητα και τούτο ανήκει στους Σοσιαλδημοκράτες. Η πολύσημαντη αγορά είναι όρος πολύ ευρύτερος από τη συναλλαγή σε οικονομικό επίπεδο, διότι η αγορά είναι, πράγματι, το αποτελεσματικότερο εργαλείο για την οργανωση της παραγωγής, αλλά τούτο συμβάινει γιατί στους μεταρρυθμιστές η αγορά εμπεριέχει το κράτος.

Επίσης, η αξιοπρέπεια όσον αφορά την ανθρώπινη ύπαρξη η οποία βέβαια δεν είναι δεδομένη, και έχει να κάνει με τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, μεταφράζεται ως κοινωνική αλληλεγγύη στα πλαίσια του κράτους και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, για τους ανθρώπους που δεν τα καταφέρνουν στη ζωή. Αυτομάτως, δημιουργείται ένα πολιτικό πρόβλημα για το οποίο κόμματα και σχολές έχουν σαφείς πολιτικές θέσεις. Στη περίπτωση της Σοσιαλδημοκρατίας το ερώτημα είναι πόσο κοινωνικό κράτος χρειάζεται σε κάθε κουλτούρα και πολιτισμό, ώστε οι πόροι για κοινωνική πολιτική να διασφαλίζουν το σεβασμό προς το κοινό αίσθημα αλλά παράλληλα να λειτουργούν και ως δράση για επανένταξη στην παραγωγή.

Τώρα, το περιοδικό ‘Σοσιαλισμός ή Βαρβάροτητα’, αρκετά μετά το Μάη άλλαξε μεταφορικά τον τίτλο του σε Αυτονομία ή Βαρβαρότητα. Μεταφορικά διότι η έκδοση του περιοδικού είχε σταματήσει, ήδη, αρκετά πριν το Μάη του ’68. Ο όρος Σοσιαλισμός είναι απο καιρό ένας όρος παρωχημένος, μιας και δεν προκαλεί το δεός και την καρτερία της αλλαγής όπως συνέβαινε σε εκείνες τις εποχές. Μα, πέρα από το επικοινωνιακό υπαρχεί και ουσιαστικό πολιτικό ζήτημα στην εξέλιξη του Σοσιαλισμού. Και τούτο είναι ότι η Σοσιαλδημοκρατία αποδέχεται την ελεύθερη οικονομία και τη δημοκρατία ως τα πλέον κατάλληλα εργαλεία για τη δημιουργία της ανοιχτής κοινωνίας που αναφέραμε πριν. Οι Σοσιαλδημοκρατές γνωρίζουν ότι η αγορά είναι ένα εγγενές ασταθές σύστημα, ενώ στη δημοκρατία, σε αντίθεση με ότι λέγεται, γνωρίζουν ότι υπάρχουν αδιέξοδα, και μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις αδιέξοδα τα οποία αποδέχονται και οι θεσμοί. Κλείνοντας, θέλω να πω ότι το μήνυμα της εποχής, της Ευρωπής, της παγκοσμιοποίησης και εν γένει της Σοσιαλδημοκρατίας είναι εύρεση των ισορροπιών έτσι ώστε το καλώς εννοούμενο χάος του Καπιταλισμού και της Δημοκρατίας να βρει τις νέες σταθερές του.