Σενάρια εθνικών εκλογώ

Αγγελος Στάγκος 26 Ιαν 2014

Ο πρωθυπουργός εκφράζει την πεποίθησή του ότι η Ν.Δ. θα βγει πρώτη στις ευρωεκλογές, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αρχηγός του ΠΑΣΟΚ προειδοποιεί ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα κριθεί «σκληρά και επιθετικά» από εκείνους που αμφισβητούν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι σίγουρος ότι το κόμμα του θα κερδίσει και συμπεριφέρεται ήδη σαν αναβάτης της εξουσίας, βασιζόμενος προφανώς στις δημοσκοπήσεις.

Τυπικά, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν είναι αναγκαίο να έχει αντίκτυπο στη διακυβέρνηση της χώρας. Ασχέτως αποτελέσματος, που αφορά την εκλογή Ευρωκοινοβουλίου, η κυβέρνηση που έχει εκλεγεί από εθνικές εκλογές συνεχίζει τη θητεία της μέχρι να την ολοκληρώσει. Αυτό, άλλωστε, υποστηρίζει έμμεσα ή άμεσα και η σημερινή κυβέρνηση, αλλά πολιτικά δεν είναι ακριβώς έτσι, ειδικά στην Ελλάδα και ακόμη ειδικότερα, στην κατάσταση που βρίσκεται.

Γι’ αυτόν τον λόγο τίθενται ερωτήματα και κυκλοφορούν σενάρια διενέργειας βουλευτικών εκλογών πριν, ταυτόχρονα ή μετά τις ευρωεκλογές. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν μόνιμος και εκπεφρασμένος στόχος της σημερινής αντιπολίτευσης είναι να αμφισβητεί και να προκαλεί την κυβέρνηση για να την οδηγήσει σε πτώση, ώστε να εφαρμόσει σχεδόν διαμετρικά αντίθετη πολιτική εφόσον αναλάβει την εξουσία. Οταν επικρατεί τόσο έντονα ο λαϊκισμός και διακυβεύεται η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Και όταν παρατηρείται τόση ρευστότητα όχι μόνο στο πολιτικό σκηνικό, αλλά και στο εσωτερικό των κομμάτων.

Το πρώτο ερώτημα, λοιπόν, είναι αν υπάρχει ενδεχόμενο να διεξαχθούν εθνικές εκλογές πριν από τις ευρωεκλογές, με δεδομένο ότι η ελληνική προεδρία λήγει ουσιαστικά σε επίπεδο αποφάσεων με την ολοκλήρωση του Μαρτίου, αν και θα υπάρχουν πολλά διαδικαστικά θέματα με τα οποία θα πρέπει να ασχολείται ώς τη λήξη του εξαμήνου. Να κρίνει, δηλαδή, η κυβέρνηση ότι τη συμφέρει να προσφύγει στις κάλπες τόσο πρόωρα και να το πράξει. Τίποτα δεν αποκλείεται εντελώς, αλλά υπάρχουν αντικειμενικά πολλές δυσκολίες. Κατ’ αρχάς, το πολιτικό ρίσκο είναι πολύ μεγάλο, καθώς οι δημοσκοπήσεις δεν φαίνεται να την ευνοούν. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Αντ. Σαμαράς θα πάρει και ένα μεγάλο προσωπικό ρίσκο (όπως και ο Ευ. Βενιζέλος), γιατί κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αν χάσει τις εκλογές θα παραμείνει στην ηγεσία της Ν.Δ., και το ίδιο ισχύει για τον εταίρο του.

Πέρα όμως απ’ αυτά, κανονικά η κυβέρνηση χρειάζεται περισσότερο πολιτικό χρόνο για να επωφεληθεί από την αναμενόμενη από την ίδια βελτίωση της κατάστασης, όπως από την περάτωση του Μνημονίου και την απομάκρυνση της τρόικας, τη ρύθμιση κατά κάποιον τρόπο του χρέους, ακόμη και από τη βελτίωση του κλίματος στην πραγματική οικονομία. Αρα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η κυβέρνηση θα προτιμήσει ένα τέτοιο σενάριο που, μεταξύ άλλων, θα κόστιζε πολύ και ποικιλοτρόπως στη χώρα, λόγω αλλεπάλληλων εκλογών σε μικρό χρονικό διάστημα. Οπότε πάμε στο δεύτερο σενάριο, της διεξαγωγής ταυτόχρονων βουλευτικών, ευρωπαϊκών και αυτοδιοικητικών εκλογών στις 25 Μαΐου, που ίσως έχει περισσότερη λογική. Με την έννοια ότι οι εκλογείς θα εκτονωθούν στην ευρωκάλπη και θα ψηφίσουν με περισσότερη περίσκεψη, όπως θα μπορούσε να ελπίζει η κυβέρνηση, στην εθνική και στην αυτοδιοικητική κάλπη.

Αυτό το σενάριο όμως κινείται στο πλαίσιο της «παρένθεσης», όπως βέβαια και το πρώτο. Οπου «παρένθεση» σημαίνει ότι η κυβέρνηση υπολογίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύεται πρώτο κόμμα, αδυνατεί να σχηματίσει κυβέρνηση ή, ακόμη και αν τη σχηματίσει, αποτυγχάνει και απομυθοποιείται πολύ σύντομα, αναγκάζεται να πάει σε νέες εκλογές, ίσως και πριν από την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, και πλέον οι πολίτες ψηφίζουν με σωφροσύνη. Αλλά και αυτές οι σκέψεις περιλαμβάνουν όλα τα ρίσκα και όλες τις αδυναμίες που προαναφέρθηκαν. Τα προσωπικά ρίσκα των Αντ. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλου, το γεγονός ότι τα δύο κυβερνητικά κόμματα δεν θα μπορέσουν να επωφεληθούν από την αναμενόμενη βελτίωση της κατάστασης και βέβαια ότι η πραγματικότητα δεν επαληθεύει πάντα τα σενάρια.

Το τρίτο σενάριο μπορεί να προκύψει αναγκαστικά από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, ιδιαίτερα αν τα κυβερνητικά κόμματα αποτύχουν μεγαλοπρεπώς στις ευρωεκλογές και η διαφορά από τον πρώτο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγάλη, πάνω από 4-5 ποσοστιαίες μονάδες. Τότε η κυβέρνηση θα θεωρηθεί ότι έχει χάσει την πολιτική νομιμοποίηση και πιθανώς να υποχρεωθεί να πάει σε εκλογές το φθινόπωρο προσδοκώντας ότι θα αποκομίσει οφέλη από ρυθμίσεις του χρέους, από βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και από τον τουρισμό.

Αλλά είπαμε. Ολα αυτά είναι σενάρια και η ζωή κρύβει εκπλήξεις…