Σε τεντωμένο σκοινί συνεχίστηκε κι αυτή την εβδομάδα το μακρύ ταξίδι της νύχτας μέσα στη μέρα. Κορυφαίο στιγμή το Eurogroup της Ρίγας που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή και, όπως είχε ήδη προαναγγελθεί, δεν έκανε κανένα βήμα προς την περιπόθητη συμφωνία για την ελληνική υπόθεση κλονίζοντας την εφήμερη αισιοδοξία της Πέμπτης που αποτυπώθηκε στα χαμόγελα της φωτογραφίας της Μέρκελ με τον Τσίπρα. Στη διάρκεια του Eurogroup συνεχίστηκαν οι επιθέσεις με κοσμητικά στον Βαρουφάκη από Ευρωπαίους υπουργούς, κάτι όχι πρωτότυπο, ενώ άγνωστο πόσο ευγενικά συμπεριφέρθηκε ο Σώυμπλε, που όμως είχε προλάβει να στείλει τους δημοσιογράφους για τουρισμό, προεξοφλώντας κατά την προσέλευσή του ότι δεν θα υπάρξουν ειδήσεις.

Η επόμενη μοιραία ημερομηνία είναι τώρα η 11η Μαΐου, οπότε και η επόμενη Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες ή η 30ή Απριλίου με το ελληνικό αίτημα έκτακτου Eurogroup να αιωρείται, καθώς η ρευστότητα έχει γίνει παγόβουνο κάτω από το οποίο κινδυνεύουμε να θαφτούμε, και, στο βάθος, Ιούνιος. Ο Βαρουφάκης έδωσε στον εαυτό του την ευκαιρία να εξηγήσει, μάλλον καλύτερα απ’ ό,τι στο Eurogroup, πού βρίσκονται τα προβλήματα της συμφωνίας σε άρθρο του στο μπλογκ Project Syndicate, όπου αναδεικνύεται το ασφαλιστικό, οι ιδιωτικοποιήσεις, το εργασιακό, ο Φ.Π.Α. και όλα όσα ήδη γνωρίζουμε σχετικά με τις «μεταρρυθμίσεις». Ωστόσο νομίζω πως κι αυτή η συζήτηση έχει εξαντληθεί στο επίπεδο που γίνεται, καθώς χρειάζεται να μάθουμε τις θέσεις της κυβέρνησης πιο συγκεκριμένα, συστηματικά και στον συνολικό τους σχεδιασμό. Διότι το ζήτημα δεν είναι λ.χ. να μην αγγιχτεί το ασφαλιστικό αλλά να δούμε ένα σχέδιο πραγματικής βιωσιμότητάς του, δεδομένου ότι όλοι γνωρίζουμε πως η σχέση εργαζομένων με συνταξιούχους το οδηγεί σε κατάρρευση, ανεξαρτήτως μνημονίων και τεχνικών κλιμακίων. Το ζήτημα δεν είναι επίσης οι περικοπές των επικουρικών αλλά ποιων επικουρικών και υπέρ ποιων – των άνεργων νέων και των χαμηλοσυνταξιούχων ή εκείνων που τα επικουρικά τους επιδοτήθηκαν και συνεχίζουν να επιδοτούνται σε βάρος αυτών ακριβώς που σήκωσαν τα μεγαλύτερα βάρη. Το ζήτημα δεν είναι το εργασιακό αλλά οι τρόποι απορρόφησης της τερατώδους ανεργίας. Επομένως είναι καιρός να περάσουμε ως κοινωνία από τους τίτλους στους υπότιτλους και τις υποσημειώσεις, να ακούσουμε, να κατανοήσουμε και να συμπορευτούμε σε αυτό που ονομάζεται σχέδιο εξόδου από την κρίση και, ταυτόχρονα, ανάπτυξης. Έχει δίκιο ο Δραγασάκης όταν λέει πως «η κοινωνία πρέπει να προχωρήσει, από την πλευρά της, σε διαδικασίες αυτοκαθορισμού και αυτογνωσίας», διότι μόνο η συνειδητοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε πιο δίκαιες λύσεις, σε αλληλεγγύη, σε λιγότερη αριστερή ρητορεία και σε περισσότερη αναδιανομή των βαρών. Αυτές οι διεργασίες μπορούν να στηρίξουν την κυβέρνηση να πάρει πιο σωστές αποφάσεις για έναν «έντιμο συμβιβασμό» ώστε να αποφύγουμε τις χειρότερες περιπέτειες. Ωστόσο λείπει η υπεύθυνη ενημέρωση κι αυτό επείγει, καθώς υπεύθυνος πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης.

Την Πέμπτη, βέβαια, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής για το μεταναστευτικό στις Βρυξέλλες, η φωτογραφία της Μέρκελ με τον Τσίπρα έδινε μια ισχυρή εικόνα αισιοδοξίας, ενώ η δήλωση της καγκελαρίου ότι «θα πρέπει να γίνουν τα πάντα» για να μην αντιμετωπίσει η Ελλάδα πρόβλημα ρευστότητας διέκοπτε για μια ακόμη φορά παροδικά, δυστυχώς, το κρεσέντο της αγωνίας. Το σημαντικό ωστόσο ήταν ότι αυτή η συνάντηση κράτησε μία ώρα με μόνους τους δύο ηγέτες παρουσία των άμεσων συνεργατών τους και το περιεχόμενό της χαρακτηρίστηκε από την καγκελάριο «εμπιστευτικό». Με τη μόνιμη υπενθύμιση των μεταρρυθμίσεων, που είναι έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτο ζητούμενο, στη συνάντηση αυτή μπορεί κανείς να υποθέσει ότι έγινε ένα αθόρυβο βήμα προς τον έντιμο συμβιβασμό.

Ωστόσο το πιο σημαντικό είναι ότι η Σύνοδος αυτή ήταν αφιερωμένη στο μεταναστευτικό, σε μια εβδομάδα κατά την οποία δεκάδες τραγωδίες εκτυλίσσονταν σε όλη τη Μεσόγειο, πότε στη Ρόδο, πότε στην Εύβοια και πότε στο Φαρμακονήσι. Είδαμε μωρά παιδιά να πνίγονται, εκατοντάδες πρόσφυγες να βυθίζονται στον υγρό τάφο. Κλαίει η καρδιά του ανθρώπου κι η πολιτική οφείλει να βρει άξονα ευθύνης και λύσεις για να μην περισσέψει η οργή των πολιτών. Τι βρήκε λοιπόν η ευρωπαϊκή πολιτική να προτείνει με καταπληκτική πολιτική επινοητικότητα; Εξάρθρωση των δουλεμπόρων! Αμνησία αναφορικά με τις αιτίες, τους πολέμους και τις καταστροφές στα οποία η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική έχει το μερίδιο της δικής της ευθύνης κι επινοήθηκε ο τρόπος να σταματήσει το προσφυγικό και μεταναστευτικό ρεύμα με το παραμύθι του κακού λύκου, με ενίσχυση των Frontex, Europol, Eurojust, «περιφερειακά προγράμματα ανάπτυξης και προστασίας», «αναπτυξιακή συνεργασία», επαναπατρισμό με ταχείες διαδικασίες. Είναι προκλητικό να αντιμετωπίζεται αυτή η τραγική κατάσταση με τα γνωστά μέτρα ρουτίνας, που είναι γνωστό άλλωστε πως είναι αποτυχημένα, αναποτελεσματικά και σε λάθος κατεύθυνση. Σαν να κατέβηκε από τον ουρανό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο Πόντιος Πιλάτος αυτοπροσώπως. Προσθέτοντας σε αυτά ενός λεπτού σιγή και τη φωτογραφία των φερέτρων με αριθμούς μπορεί κανείς να έχει ολοκληρωμένη την εικόνα μιας Ευρώπης που κλείνεται εγωιστικά και συντηρητικά στον εαυτό της, γεμάτη υποκρισία και αδιαφορία, ανίκανη να βρει λύσεις και να σκεφτεί το μέλλον παραγωγικά. Γι’ αυτό και οι αντιδράσεις τις ίδιες αυτές μέρες σε χωριά της Γερμανίας με τους ξενώνες για μετανάστες να παραδίνονται στις φλόγες και τη χάραξη αγκυλωτών σταυρών να κάνουν την εμφάνισή τους δεν αποτελεί, δυστυχώς, έκπληξη.

Μετά τα παραπάνω φαίνονται μάλλον άχρωμες οι στιγμές της Τετάρτης, όταν τα μέλη του Brussels Group αποχώρησαν από τη συνάντηση στο Παρίσι, με τον Έλληνα διαπραγματευτή πελαγωμένο να δηλώνει ότι η γεφύρωση των διαφορών είναι πολιτική, δεδομένου ότι οι θεσμοί είχαν αγγίξει τις δικές τους κόκκινες γραμμές. Θα καταλάβουμε καλύτερα την αλλαγή του χρώματος των γραμμών από το αν θα ξανασυναντηθούν για να τεχνικοποιήσουν το πολιτικό πρόβλημα μέσα στο Σαββατοκύριακο αλλά και από τις εξελίξεις αυτής της εβδομάδας. Μετά από τόσον καιρό θα ήταν σημαντικό να υπάρχει πλέον στο τραπέζι όχι μόνο η συγκροτημένη από την κυβέρνηση «πολιτική λύση» αλλά και οι αριθμοί που την υποστηρίζουν. Αρκετός χρόνος ξοδεύτηκε σε διερευνητικές επαφές και διεργασίες, κι αυτός ήταν από το δικό μας υστέρημα, καθώς ωθούμαστε καθημερινά κάτω από ολοένα και πιο μεγάλη πίεση ρευστότητας.

Όσο για τις παραστάσεις που δίνουν τα μέλη του ελληνικού Κοινοβουλίου όπως αυτή με αφορμή την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, όσο πικάντικες κι αν είναι, οι λεπτομέρειες και τα πρόσωπα έχουν εντέλει ελάχιστη σημασία. Το σημαντικό δεν είναι η γραφικότητα και η ιλαρότητα αλλά το γεγονός ότι κάτι φαίνεται να μην πηγαίνει καλά εκεί, καθώς οι μάχες περιορίζονται στις εντυπώσεις και η ρητορική στρώνει το χαλί για τους βάρβαρους που ήδη βρίσκονται εντός των τειχών. Έμπειροι και νέοι βουλευτές ας μην ξεχνούν ποιοι βρίσκονται στα άκρα δεξιά έδρανα και αποκαλούνται συνάδελφοί τους. Η κοινωνία παρακολουθεί έμφοβη με τα ερωτήματα να αιωρούνται απειλητικά:Πολιτική λύση; Έντιμος συμβιβασμός; Ρήξη; και με ορατούς πια σε όλους τους κινδύνους που περικλείουν για τη δημοκρατία στη χώρα μας.