Σε σπιράλ θανάτου η οικονομία

Παντελής Καψής 13 Μαϊ 2015

Τρεις μήνες τώρα η κυβέρνηση διεκδικεί από την κ. Μέρκελ και το Εurogroup μια καλή κουβέντα, μια «δήλωση αναγνώρισης» των προσπαθειών της και κυρίως μια προκαταβολή της δόσης που «μας χρωστάνε». Και δεν έχει καταλάβει το μείζον: ότι καμιά συμφωνία δεν στηρίζεται στην καλή θέληση ή την πολιτική βούληση κατά την κυβερνητική ορολογία. Προϋπόθεση είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο από την πλευρά μας για την πορεία της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών. Οι δανειστές θέλουν να γνωρίζουν πόσα χρήματα θα χρειαστούμε και κατά συνέπεια τι νέα δάνεια θα πρέπει να μας δώσουν. Λεφτά έναντι αόριστων υποσχέσεων, του στυλ θα τα πάρουμε από τη φοροδιαφυγή, δεν υπάρχουν.

Το ομολόγησε και ο κ. Τσακαλώτος, ο οποίος αναγνώρισε πως υπήρξε καθυστέρηση επειδή η κυβέρνηση δεν είχε «ιδέες, δεν είχε προτάσεις». Προφανώς μία ακόμα ομολογία μετά το «ήταν λάθος που δεν πήραμε λεφτά στις 20 Φεβρουαρίου» δεν συνιστά και άφεση αμαρτιών. Το ερώτημα όμως είναι αν μπορούμε να κλείσουμε μια συμφωνία ή αν είναι ήδη αργά. Τα μηνύματα είναι αντιφατικά. Από την άκρα αισιοδοξία πηγαίνουμε σε απειλές ότι δεν θα πληρώσουμε την επόμενη δόση. Και από τις καθησυχαστικές δηλώσεις του κ. Τσίπρα, μετά τις επαφές με τον κ. Γιούνκερ, σε διακηρύξεις περί κόκκινων γραμμών και δημοψηφίσματος. Η αντιφατικότητα δεν αφορά μόνο τις δηλώσεις. Διαπερνά και την οικονομική πολιτική, η οποία, την ώρα που η κυβέρνηση διακηρύσσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί «υφεσιακά μέτρα», έχει καταφέρει να ακυρώσει την ανάκαμψη του 2014 και να οδηγήσει ξανά την οικονομία σε ύφεση. Εδώ βρίσκεται το κλειδί των εξελίξεων.

Γιατί, παρά την «πρόοδο» που διαπιστώθηκε στο Εurogroup, η πραγματικότητα είναι πως η καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας σημαίνει πρόσθετα μέτρα της τάξεως των 5 δισ. ευρώ. Oσο περνάει ο καιρός με άλλα λόγια τόσο χειροτερεύει η κατάσταση στην οικονομία και μεγαλώνει η ανάγκη χρηματοδότησης, αλλά ταυτόχρονα τόσο περισσότερο δυσκολεύει και η επίτευξη συμφωνίας. Ενα αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ οικονομικού θανάτου. Μπορεί να επέλθει συμβιβασμός με αυτά τα δεδομένα; Η πίεση για λύση είναι αφόρητη. Και προς τους «θεσμούς», καθώς το τελευταίο που θα ήθελαν είναι οι περιπλοκές ενός Grexit. Αλλά και προς την κυβέρνηση, που κανονικά θα πρέπει να ζει με τον εφιάλτη της χρεοκοπίας. Δυστυχώς, συχνά σε τέτοιες συνθήκες ψυχολογικής έντασης είναι συνηθισμένο φαινόμενο για τους κυβερνώντες να προσβάλλονται από έναν ιδιότυπο αυτισμό, να αρνούνται να δουν την πραγματικότητα. Με αφορμή τις εξελίξεις στην Ελλαδα οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» υπενθύμιζαν ένα ευφυολόγημα του Σάμιουελ Τζόνσον. «Είναι εντυπωσιακό», έγραφε, «πόσο σε βοηθά να συγκεντρωθείς η επίγνωση πως σε δύο εβδομάδες πρόκειται να σε κρεμάσουν». Προφανώς ορισμένοι πιστεύουν ακράδαντα στη μετά θάνατον ζωή.