—του Παναγιώτη Πούτου—
Μια φράση του αποστόλου Παύλου στην επιστολή «Προς Κολοσσαείς» (1,23) διαβεβαιώνει ότι το Ευαγγέλιο έχει κηρυχτεί «σε όλη την οικουμένη». Αυτή η φράση έμελλε να αναχθεί σε βασικό επιχείρημα των θεολόγων που υποστήριζαν ότι το Ευαγγέλιο δεν κηρύχτηκε στους ιθαγενείς της Αμερικής επειδή δεν είχαν ψυχή και γι’ αυτό δεν
ήταν δυνατό να σωθούν. Η έκκληση του Βαρθολομαίου ντε λας Κάζας και άλλων θεολόγων οδήγησε στην έκδοση της παπικής βούλαςSublimis Deus, η οποία αναγνώριζε την ύπαρξη ψυχής στους ιθαγενείς και απαγόρευε την μετατροπή τους σε δούλους.
Οι Ευρωπαίοι αμφισβήτησαν συχνά την ανθρώπινη υπόσταση των λαών που συνάντησαν έξω από τον γνωστό μέχρι τότε κόσμο. Στα χρόνια της Αναγέννησης και των εξερευνήσεων, η αμφισβήτηση είχε θεολογική βάση. Τρεις αιώνες αργότερα η αμφισβήτηση υιοθετούσε επιστημονικά επιχειρήματα: στο τέλος του 19ου αι. ο δαρβινισμός είχε επηρεάσει την κοινωνική ανθρωπολογία όπου κυριαρχούσε η θεωρία του εξελικτισμού. Σύμφωνα με αυτή, ο μόνος πραγματικός πολιτισμός ήταν ο ευρωπαϊκός και όλοι οι άλλοι βρίσκονταν σε κάποιο από τα κατώτερα στάδια του βάρβαρου και του άγριου. Οι Βέλγοι άποικοι στη Ρουάντα χρησιμοποίησαν ανθρωπομετρικά δεδομένα για να κατατάξουν τους Τούτσι και Χούτου ιεραρχικά, τοποθετώντας τους πρώτους στην ανώτερη βαθμίδα, επειδή έμοιαζαν περισσότερο με τους Ευρωπαίους.
Ο μαύρος θεωρείτο πως βρίσκεται κάπου ανάμεσα στον άνθρωπο και στον πίθηκο. Στις ευρωπαϊκές πόλεις είχαν στηθεί ζωολογικοί κήποι με ανθρώπους, κυρίως από την Αφρική, οι οποίοι είχαν απαχθεί για να εκτεθούν σαν ζώα. Σε έναν από αυτούς τους ζωολογικούς κήπους, που είχε στηθεί για τη γαλλική αποικιακή έκθεση του 1931, ήταν έκθεμα ένας προπαππούς τού Κριστιάν Καρεμπέ. Ο ποδοσφαιριστής είχε επιλέξει σαν ένδειξη διαμαρτυρίας να μην απαγγέλλει τη Μασσαλιώτιδα όταν έπαιζε με τους αγώνες της εθνικής Γαλλίας.
Δεν είναι παράξενο που πριν από ενενήντα χρόνια έκανε την πρεμιέρα της στο Παρίσι η Josephine Baker φορώντας ένα κοστούμι από μπανάνες. Ήταν αναμενόμενο μία μαύρη καλλιτέχνιδα να ενσαρκώσει την εικόνα του άγριου, εξωτικού και πρωτόγονου. O τελευταίος ζωολογικός κήπος με ανθρώπους λειτούργησε στο Βέλγιο το 1958, όμως η ρατσιστική πεποίθηση ότι οι μαύροι είναι κάτι ανάμεσα σε ζώο και άνθρωπο δεν ξεριζώθηκε από την Ευρώπη. Στα γήπεδά της πολλοί οπαδοί επιλέγουν να προσβάλλουν τους μαύρους παίχτες μιμούμενοι τους πιθήκους ή πετώντας τους μπανάνες. Τα παραδείγματα αυτής της συμπεριφοράς είναι αμέτρητα.
Στον πρόσφατο αγώνα τής Ντιναμό Κιέβου με την Τσέλσι στο Κίεβο (20 Οκτωβρίου 2015) μια τηλεοπτική κάμερα κατέγραψε την επίθεση οπαδών της Ντιναμό σε τέσσερις μαύρους φίλαθλους που παρακολουθούσαν τον αγώνα. Είναι η δεύτερη φορά φέτος που οπαδοί της εμπλέκονται σε ρατσιστική επίθεση…
Διαβάστε τη συνέχεια στο dim/art