Η συντριπτική νίκη του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Αλβανίας (Partia Sosialist? e Shqip?ris? – PSSH) με το εντυπωσιακό ποσοστό 58% και η ανάδειξη του Edi Rama στην ηγεσία της γειτονικής χώρας, αναμφιβόλως αποτελεί εξέλιξη με ιδιαίτερη βαρύτητα για ολόκληρη την Βαλκανική, ενώ δημιουργεί αισιοδοξία και εύφορο έδαφος για θετική προοπτική στις διμερείς Ελληνο-Αλβανικές σχέσεις.

Πέραν του γεγονότος ότι ο Rama διατηρεί στενές φιλικές σχέσεις με πολιτικούς ηγέτες στην Αθήνα και στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, σημαντική απόδειξη για την ευρύτητα αντίληψής του, έχει ιδιαίτερο βάρος η σημασία που απέδωσε στην Αλβανική διασπορά που διαβιεί στην Ελλάδα και την Ιταλία· γεγονός που εκ των πραγμάτων περιορίζει καθοριστικά -αν δεν αποκλείει ολοσχερώς- την εσωστρέφεια και την φοβικότητα και δημιουργεί διαύλους επικοινωνίας με τα γειτονικά κράτη και τον ευρωπαϊκό χώρο.

Η τελευταία περίοδος διακυβέρνησης της Αλβανίας από τον S. Berisha και το Δημοκρατικό Κόμμα (Partia Demokratike-PD), παρά τις πρώτες ενδείξεις ορθολογικής και σοβαρής πολιτικής συμπεριφοράς, σε σχέση με εκείνη της μεταπολίτευσης το 1991, καθώς και κάποια θετικά σημεία στη Βαλκανική πολιτική του (συμφωνία για απόδοση διπλής υπηκοότητας στους Έλληνες μειονοτικούς, ΑΟΖ κ.λπ.), δεν υπήρξε εν τέλει αποδοτική στο σύνολό της· παράλληλα, η πολιτική μεταρρυθμίσεων και ανασυγκρότησης δεν απέδωσε ούτε το ελάχιστο, αφού η ανεργία γιγαντώθηκε, η οικονομία της χώρας καμία πρόοδο δεν σημείωσε και η θεσμικότητα κακοποιήθηκε· προς το τέλος δε, ο κ. Μπερίσα δεν απέφυγε την καταφυγή στην ευκολία του εθνικιστικού αλυτρωτισμού, στρεφόμενος εναντίον της Ελλάδος για το θέμα της Τσαμουριάς και της FYROM για το ζήτημα της Αλβανόφωνης μειονότητας στο Τέτοβο και φυσικά επιλέγοντας τη διγλωσσία για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το κόμμα της Τσάμικης εθνικότητας Partia Drejtesi Integrim Unitet-PDIU (Κόμμα για την Δικαιοσύνη – Ένταξη – Ενότητα) συνετάχθη με το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Μπερίσα στις εκλογές και εξέλεξε τέσσερεις βουλευτές.

Ο Edi Rama, νέος σε ηλικία -μόλις 51 ετών- ηγέτης του PSSH, διαθέτει ευρύ πεδίο σκέψης, ευρωπαϊκή παιδεία και το 1990 υπήρξε στέλεχος των φοιτητικών κινητοποιήσεων οι οποίες απετέλεσαν το έναυσμα των κινητοποιήσεων και είχαν καταλυτικό ρόλο στην ανατροπή του ολοκληρωτικού καθεστώτος της Αλβανίας.

Είναι προσανατολισμένος με απόλυτη συνέπεια, στον σοσιαλιστικό ιδεολογικό χώρο και εκείνον του ευρωπαϊκού δημοκρατικού σοσιαλισμού. Η κλίση του και οι σπουδές του γύρω από τις Καλές Τέχνες (είναι ζωγράφος, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών των Τιράνων και διέμεινε επί μακρόν στην Γαλλία), αποτελούν επιπρόσθετα εφόδια αισθητικής και συνεπώς προσθέτουν στην ύπαρξη ευρείας πολιτικής σκέψης και πρακτικής, σημείο που επιβεβαιώνει η θητεία του ως Δήμαρχος Τιράνων, όπου έδωσε δείγματα γραφής στη διαχείριση και την αναβάθμιση της αισθητικής στην πόλη.

Ανέλαβε την ηγεσία του PSSH κατά το έτος 2005, μετά από την μεγάλης εκτάσεως εκλογική ήττα των σοσιαλιστών. Επεκράτησε των αμφισβητήσεων από την παλιά φρουρά και στη διάρκεια, παρά την πολεμική που δέχθηκε από εσωκομματικούς κύκλους, κυριάρχησε και καθιερώθηκε στην ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος, βρίσκοντας την κατάλληλη χημεία μεταξύ των παλαιών, έμπειρων και δοκιμασμένων στελεχών και νέων, ικανών πολιτικών, απαλλαγμένων από τις «αμαρτίες» και τα βάρη του παρελθόντος.

Παρά τις ήττες που υπέστη στις εκλογικές αναμετρήσεις το 2009 για τις εθνικές εκλογές και στις δημοτικές το 2012 -το αποτέλεσμα και των δύο αμφισβητήθηκε έντονα και η κυβέρνηση Μπερίσα δέχθηκε πολλές επικρίσεις, ακόμη και από διεθνείς παράγοντες για νοθεία- πέτυχε να οδηγήσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα σ’ αυτήν την εντυπωσιακή νίκη.

Το σύνθημά του “Rilidje” («Αναγέννηση»), αποτελεί ευθεία αναφορά στην ιστορική κίνηση της Αλβανικής Εθνικής Αναγέννησης (Rilidje Komb?tar), η οποία ήταν καθοριστική για τη συγκρότηση του Αλβανικού κράτους και δίδει το μήνυμα για την ανάγκη αναγέννησης και εξέλιξης της Αλβανίας σήμερα, καθώς ο πρώτος κύκλος της μεταπολίτευσης στη χώρα έχει ολοκληρωθεί. Το μήνυμα αυτό, απολύτως όμως, προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες του παγκόσμιου περιβάλλοντος, ενισχύει και ο συμβολισμός της επιλογής του να είναι υποψήφιος βουλευτής στον Αυλώνα (Vlor?), ενώ την απόστασή του από τις εθνικιστικές ανοησίες οριοθετεί η υποψηφιότητα -και τελικά η εκλογή- στην ίδια πόλη του Προέδρου του ΚΕΑΔ (Κόμμα – Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο εκφράζει πολιτικά την ελληνική εθνική μειονότητα), κ. Βαγγέλη Ντούλε.

Πέραν των όποιων συμβολισμών, δεν πρέπει να παροράται η ουσία της συμπαρατάξεως του ελληνικού στοιχείου της Αλβανίας, με τον Edi Rama και το PSSH, σε αντιδιαστολή με την τσάμικη επιλογή για υποστήριξη του Μπερίσα και του PD· να σημειωθεί εδώ ότι ένας διασπαστικός πολιτικός σχηματισμός ελληνικής προέλευσης, το «MEGA», του οποίου στέλεχος και υπουργός της κυβέρνησης Μπερίσα ενεπλάκη με σύμβουλό του-μέλος της Χ.Α., σε οικονομικά σκάνδαλα, συνέπλευσε με το PD και φυσικά καταποντίστηκε.

Οπωσδήποτε, ο Edi Rama και η κυβέρνησή του θα βρεθούν αντιμέτωποι με σύνθετα και πολλά προβλήματα και θα πρέπει να διανύσουν έναν εξαιρετικά δύσβατο, κακοτράχαλο δρόμο ανασύνταξης της οικονομίας και της διοίκησης, καθώς η Αλβανία είναι μια χώρα που μαστίζεται από την ανεργία, την μηδενική σχεδόν παραγωγική διαδικασία και που τα έσοδα των κατοίκων της στο μεγαλύτερο ποσοστό προέρχονται από τα εμβάσματα των μεταναστών και τις λίγες επενδύσεις ξένων εταιρειών, η δε βασική οικονομική κινητικότητα, αφορά στην οικοδομική δραστηριότητα.

Παράλληλα, η απαιτούμενη αποκατάσταση της θεσμικότητας και της αξιοκρατίας, ο περιορισμός της αυθαιρεσίας του κράτους και της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση -τομείς που απέχουν μακράν από κάθε άλλο παράδειγμα- προβάλλει ως μία εργώδης προσπάθεια, στην οποία εμφιλοχωρεί πλειάδα κινδύνων και συγκρούσεων με κατεστημένα συμφέροντα που επιθυμούν την εφέλκυση της χώρας σε καταστάσεις παρελθόντος, προσφάτου ή μη.

Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών αποτελεί σημαντικό βήμα για την ουσιαστική είσοδο της Αλβανίας στην ευρωπαϊκή και την εν γένει δυτική δημοκρατική οικογένεια και καταγράφει σαφέστατα την πρόθεση των πολιτών για κοινωνική και πολιτική εξέλιξη προς αυτές τις κατευθύνσεις, γεγονός που τονίζεται από την παταγώδη αποτυχία του ακροδεξιού εθνικιστικού κινήματος “Kuq e Zi” («Μαύρο και Κόκκινο», από τα εθνικά χρώματα της Αλβανίας) να συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 0,3%. Θεωρώ ότι η αλβανική κοινωνία απήντησε στις προκλήσεις των καιρών με σύνεση και ψυχραιμία, αποστρέφοντας το βλέμμα από την εσωστρεφή και αδιέξοδη εθνικιστική μιζέρια.

Τέλος, είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι τόσον η εκλογική διαδικασία, όσο και η γρήγορη ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων (στην Αλβανία δεν υπάρχει μετάδοση αποτελεσμάτων μέσω πληροφορικών συστημάτων), ήταν από τις πλέον αξιόπιστες και αδιάβλητες για τα δεδομένα της χώρας, ενώ αισιόδοξο μήνυμα εκπέμπει και η σοβαρότητα των δηλώσεων αποδοχής της ήττας από τον απερχόμενο Πρωθυπουργό Μπερίσα, μήνυμα που εμπεριέχει μεταξύ άλλων την θετική εικόνα αλλαγής των κοινοβουλευτικών ηθών.

Ευχή όλων, στον νέο αυτό κύκλο που ανοίγει η Αλβανία, είναι η επιτυχία της κυβέρνησης Rama, που σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας αναλαμβάνει τα καθήκοντά της από τον προσεχή Σεπτέμβριο.

Πέραν του γεγονότος ότι ο Rama διατηρεί στενές φιλικές σχέσεις με πολιτικούς ηγέτες στην Αθήνα και στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, σημαντική απόδειξη για την ευρύτητα αντίληψής του, έχει ιδιαίτερο βάρος η σημασία που απέδωσε στην Αλβανική διασπορά που διαβιεί στην Ελλάδα και την Ιταλία· γεγονός που εκ των πραγμάτων περιορίζει καθοριστικά -αν δεν αποκλείει ολοσχερώς- την εσωστρέφεια και την φοβικότητα και δημιουργεί διαύλους επικοινωνίας με τα γειτονικά κράτη και τον ευρωπαϊκό χώρο.

Η τελευταία περίοδος διακυβέρνησης της Αλβανίας από τον S. Berisha και το Δημοκρατικό Κόμμα (Partia Demokratike-PD), παρά τις πρώτες ενδείξεις ορθολογικής και σοβαρής πολιτικής συμπεριφοράς, σε σχέση με εκείνη της μεταπολίτευσης το 1991, καθώς και κάποια θετικά σημεία στη Βαλκανική πολιτική του (συμφωνία για απόδοση διπλής υπηκοότητας στους Έλληνες μειονοτικούς, ΑΟΖ κ.λπ.), δεν υπήρξε εν τέλει αποδοτική στο σύνολό της· παράλληλα, η πολιτική μεταρρυθμίσεων και ανασυγκρότησης δεν απέδωσε ούτε το ελάχιστο, αφού η ανεργία γιγαντώθηκε, η οικονομία της χώρας καμία πρόοδο δεν σημείωσε και η θεσμικότητα κακοποιήθηκε· προς το τέλος δε, ο κ. Μπερίσα δεν απέφυγε την καταφυγή στην ευκολία του εθνικιστικού αλυτρωτισμού, στρεφόμενος εναντίον της Ελλάδος για το θέμα της Τσαμουριάς και της FYROM για το ζήτημα της Αλβανόφωνης μειονότητας στο Τέτοβο και φυσικά επιλέγοντας τη διγλωσσία για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το κόμμα της Τσάμικης εθνικότητας Partia Drejtesi Integrim Unitet-PDIU (Κόμμα για την Δικαιοσύνη – Ένταξη – Ενότητα) συνετάχθη με το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Μπερίσα στις εκλογές και εξέλεξε τέσσερεις βουλευτές.

Ο Edi Rama, νέος σε ηλικία -μόλις 51 ετών- ηγέτης του PSSH, διαθέτει ευρύ πεδίο σκέψης, ευρωπαϊκή παιδεία και το 1990 υπήρξε στέλεχος των φοιτητικών κινητοποιήσεων οι οποίες απετέλεσαν το έναυσμα των κινητοποιήσεων και είχαν καταλυτικό ρόλο στην ανατροπή του ολοκληρωτικού καθεστώτος της Αλβανίας.

Είναι προσανατολισμένος με απόλυτη συνέπεια, στον σοσιαλιστικό ιδεολογικό χώρο και εκείνον του ευρωπαϊκού δημοκρατικού σοσιαλισμού. Η κλίση του και οι σπουδές του γύρω από τις Καλές Τέχνες (είναι ζωγράφος, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών των Τιράνων και διέμεινε επί μακρόν στην Γαλλία), αποτελούν επιπρόσθετα εφόδια αισθητικής και συνεπώς προσθέτουν στην ύπαρξη ευρείας πολιτικής σκέψης και πρακτικής, σημείο που επιβεβαιώνει η θητεία του ως Δήμαρχος Τιράνων, όπου έδωσε δείγματα γραφής στη διαχείριση και την αναβάθμιση της αισθητικής στην πόλη.

Ανέλαβε την ηγεσία του PSSH κατά το έτος 2005, μετά από την μεγάλης εκτάσεως εκλογική ήττα των σοσιαλιστών. Επεκράτησε των αμφισβητήσεων από την παλιά φρουρά και στη διάρκεια, παρά την πολεμική που δέχθηκε από εσωκομματικούς κύκλους, κυριάρχησε και καθιερώθηκε στην ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος, βρίσκοντας την κατάλληλη χημεία μεταξύ των παλαιών, έμπειρων και δοκιμασμένων στελεχών και νέων, ικανών πολιτικών, απαλλαγμένων από τις «αμαρτίες» και τα βάρη του παρελθόντος.

Παρά τις ήττες που υπέστη στις εκλογικές αναμετρήσεις το 2009 για τις εθνικές εκλογές και στις δημοτικές το 2012 -το αποτέλεσμα και των δύο αμφισβητήθηκε έντονα και η κυβέρνηση Μπερίσα δέχθηκε πολλές επικρίσεις, ακόμη και από διεθνείς παράγοντες για νοθεία- πέτυχε να οδηγήσει το Σοσιαλιστικό Κόμμα σ’ αυτήν την εντυπωσιακή νίκη.

Το σύνθημά του “Rilidje” («Αναγέννηση»), αποτελεί ευθεία αναφορά στην ιστορική κίνηση της Αλβανικής Εθνικής Αναγέννησης (Rilidje Komb?tar), η οποία ήταν καθοριστική για τη συγκρότηση του Αλβανικού κράτους και δίδει το μήνυμα για την ανάγκη αναγέννησης και εξέλιξης της Αλβανίας σήμερα, καθώς ο πρώτος κύκλος της μεταπολίτευσης στη χώρα έχει ολοκληρωθεί. Το μήνυμα αυτό, απολύτως όμως, προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες του παγκόσμιου περιβάλλοντος, ενισχύει και ο συμβολισμός της επιλογής του να είναι υποψήφιος βουλευτής στον Αυλώνα (Vlor?), ενώ την απόστασή του από τις εθνικιστικές ανοησίες οριοθετεί η υποψηφιότητα -και τελικά η εκλογή- στην ίδια πόλη του Προέδρου του ΚΕΑΔ (Κόμμα – Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο εκφράζει πολιτικά την ελληνική εθνική μειονότητα), κ. Βαγγέλη Ντούλε.

Πέραν των όποιων συμβολισμών, δεν πρέπει να παροράται η ουσία της συμπαρατάξεως του ελληνικού στοιχείου της Αλβανίας, με τον Edi Rama και το PSSH, σε αντιδιαστολή με την τσάμικη επιλογή για υποστήριξη του Μπερίσα και του PD· να σημειωθεί εδώ ότι ένας διασπαστικός πολιτικός σχηματισμός ελληνικής προέλευσης, το «MEGA», του οποίου στέλεχος και υπουργός της κυβέρνησης Μπερίσα ενεπλάκη με σύμβουλό του-μέλος της Χ.Α., σε οικονομικά σκάνδαλα, συνέπλευσε με το PD και φυσικά καταποντίστηκε.

Οπωσδήποτε, ο Edi Rama και η κυβέρνησή του θα βρεθούν αντιμέτωποι με σύνθετα και πολλά προβλήματα και θα πρέπει να διανύσουν έναν εξαιρετικά δύσβατο, κακοτράχαλο δρόμο ανασύνταξης της οικονομίας και της διοίκησης, καθώς η Αλβανία είναι μια χώρα που μαστίζεται από την ανεργία, την μηδενική σχεδόν παραγωγική διαδικασία και που τα έσοδα των κατοίκων της στο μεγαλύτερο ποσοστό προέρχονται από τα εμβάσματα των μεταναστών και τις λίγες επενδύσεις ξένων εταιρειών, η δε βασική οικονομική κινητικότητα, αφορά στην οικοδομική δραστηριότητα.

Παράλληλα, η απαιτούμενη αποκατάσταση της θεσμικότητας και της αξιοκρατίας, ο περιορισμός της αυθαιρεσίας του κράτους και της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση -τομείς που απέχουν μακράν από κάθε άλλο παράδειγμα- προβάλλει ως μία εργώδης προσπάθεια, στην οποία εμφιλοχωρεί πλειάδα κινδύνων και συγκρούσεων με κατεστημένα συμφέροντα που επιθυμούν την εφέλκυση της χώρας σε καταστάσεις παρελθόντος, προσφάτου ή μη.

Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών αποτελεί σημαντικό βήμα για την ουσιαστική είσοδο της Αλβανίας στην ευρωπαϊκή και την εν γένει δυτική δημοκρατική οικογένεια και καταγράφει σαφέστατα την πρόθεση των πολιτών για κοινωνική και πολιτική εξέλιξη προς αυτές τις κατευθύνσεις, γεγονός που τονίζεται από την παταγώδη αποτυχία του ακροδεξιού εθνικιστικού κινήματος “Kuq e Zi” («Μαύρο και Κόκκινο», από τα εθνικά χρώματα της Αλβανίας) να συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 0,3%. Θεωρώ ότι η αλβανική κοινωνία απήντησε στις προκλήσεις των καιρών με σύνεση και ψυχραιμία, αποστρέφοντας το βλέμμα από την εσωστρεφή και αδιέξοδη εθνικιστική μιζέρια.

Τέλος, είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι τόσον η εκλογική διαδικασία, όσο και η γρήγορη ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων (στην Αλβανία δεν υπάρχει μετάδοση αποτελεσμάτων μέσω πληροφορικών συστημάτων), ήταν από τις πλέον αξιόπιστες και αδιάβλητες για τα δεδομένα της χώρας, ενώ αισιόδοξο μήνυμα εκπέμπει και η σοβαρότητα των δηλώσεων αποδοχής της ήττας από τον απερχόμενο Πρωθυπουργό Μπερίσα, μήνυμα που εμπεριέχει μεταξύ άλλων την θετική εικόνα αλλαγής των κοινοβουλευτικών ηθών.

Ευχή όλων, στον νέο αυτό κύκλο που ανοίγει η Αλβανία, είναι η επιτυχία της κυβέρνησης Rama, που σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας αναλαμβάνει τα καθήκοντά της από τον προσεχή Σεπτέμβριο.