Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση από τις πρώτες ώρες ανάληψης των καθηκόντων της ήταν η διαχείριση του Προσφυγικού-Μεταναστευτικού προβλήματος, η κατάσταση του οποίου επιδεινώθηκε ξανά το περασμένο καλοκαίρι μετά από μια περίοδο ύφεσης και ομαλοποίησης των μεταναστευτικών ροών. Το ΔΙΚΤΥΟ έχει επισταμένως ασχοληθεί με το ζήτημα μέσα από σειρά μελετών και αναλύσεων αλλά και διοργανώνοντας μεγάλο διεθνές συνέδριο στην Αθήνα το 2016[1] με την συμμετοχή εκπροσώπων όλων των εμπλεκομένων (ΕΕ, Ευρωκοινοβούλιο, τότε Υπουργών, πρ. Πρωθυπουργών Κομμάτων, Think Tank, Ακαδημαϊκών, ΜΚΟ) υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Παυλόπουλου, στα συμπεράσματα του οποίου έγινε λόγος για ένα υπερεθνικό και κυρίως μακροχρόνιο ζήτημα που ήρθε για να μείνει και καμία χώρα –ειδικά με το μέγεθος και την γεωγραφία της Ελλάδας- δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνη της. Επισημάνθηκαν μάλιστα όλες οι ενέργειες διαχείρισης του σε διεθνές και εθνικό επίπεδο και ειδικότερα οι δράσεις προσαρμογής της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας στις νέες συνθήκες. Αντί όμως της άσκησης συγκροτημένης εθνικής πολιτικής, μακρόπνοου χαρακτήρα στο συγκριμένο θέμα, φτάσαμε 4 χρόνια μετά το πρώτο κύμα μαζικών ροών, στην ομολογία-έκκληση του αρμόδιου Έλληνα Υπουργού προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πως «η κατάσταση στο Αιγαίο είναι μη διαχειρίσιμη». Ακόμα χειρότερα, σε πλήρη αποσύνδεση «λόγων και έργων» κατά τη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης κυβέρνησης, μεγάλος αριθμός ανθρώπων παρέμεινε εγκλωβισμένος σε δομές φιλοξενίας κάκιστων συνθηκών, με ανυπολόγιστο κόστος για την υγεία των ατόμων, προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και διεθνή δυσφήμιση της χώρας.
Αντλώντας στοιχεία από το τελευταίο Ενημερωτικό Δελτίο της Κομισιόν[2] για την οικονομική υποστήριξη της Ελλάδας για το συγκεκριμένο ζήτημα τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως στη χώρα μας έχει προσφερθεί συνολική οικονομική βοήθεια από την ΕΕ ύψους 2.2. δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν εκταμιευθεί τα 1.83 δισεκ. Ευρώ.
Από το ποσό αυτό, όπως φαίνεται στο αναλυτικό δελτίο της Κομισιόν, έχουν χρηματοδοτηθεί υπουργεία και άλλοι κρατικοί φορείς, μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί και αρκετές ΜΚΟ. Μόνο για το Υπουργείο Άμυνας αναφέρονται συνολικά ποσά από το 2015 ύψους 127.7 εκ. Ευρώ ενώ για το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής 10.42 εκ. Ευρώ και για την Υπηρεσία Ασύλου 11.48 εκ. Ευρώ.
Από τον πίνακα που δείχνει το ύψος των συνολικών δαπανών της ΕΕ για το Προσφυγικό – Μεταναστευικό προς όλα τα κράτη-μέλη από το 2015 που φτάνει το ποσό των 11.3 δισέκ. Ευρώ, διαπιστώνουμε πως μόνο στην Ελλάδα κατευθύνθηκε το 25% περίπου (2.2 δισεκ.) του συνολικού ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Στη σύγκριση μάλιστα με άλλες χώρες με τα αντίστοιχα προβλήματα όπως Ιταλία και Ισπανία, η Ελλάδα πάλι υπερέχει μακράν αφού και οι δύο χώρες έχουν λάβει συνολικά ποσά κάτω του ενός δισέκ. η κάθε μία (Ιταλία 950 εκ. Ευρώ και Ισπανία 770 εκ. Ευρώ).
Η ανάγνωση των παραπάνω στοιχείων πέρα από τον προβληματισμό που προκαλεί για την αποτελεσματικότητα διαχείρισης μεγάλων ποσών του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, δημιουργεί και ερωτήματα για το που καταλήγουν τελικά αυτά τα ποσά, αν δαπανήθηκαν σωστά ή αν σπαταλήθηκαν και αν θα ήταν δυνατή μια ορθότερη αξιοποίηση τους προς όφελος των ανθρώπινων συνθηκών διαβίωσης, ασφάλειας και αξιοπρέπειας.
[1] Διεθνές Συνέδριο Greece Forward II http://todiktio.eu/index.php/activity/labs-events/item/702-diethnes-synedrio-greece-forward-ii
[2]Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Δελτίο Χρηματοδότησης Προσφυγικού – Μεταναστευτικού, Ελλάδα, Νοε 2019 https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/european-agenda-migration/background-information_en