Πολλοί από όσους παρακολουθούσαμε τον βίο και την πολιτεία της κυβέρνησης Τσίπρα εκτιμούσαμε ότι η μεγάλη κρίση θα έλθει το Φθινόπωρο. Πιστεύαμε ότι οι εταίροι μας θα εξαντλήσουν κάθε περιθώριο καλής θέλησης ελπίζοντας σε δύο αποτελέσματα. Είτε η διοίκηση Τσίπρα θα αναλάβει τις ευθύνες για να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο μετασχηματιζόμενη σε μια διακυβέρνηση ευρωπαϊκής χώρας. Είτε θα αποδείξει και στην Ευρώπη αλλά πρωτίστως στον ελληνικό λαό ότι δεν μπορεί και παραμένει ένα “εξωιστορικό» παράδοξο του ελληνικού “εξαιρετισμού”.
Εμείς, και δεν το κρύβουμε, είμαστε από την αρχή, αλλά μετά τους δύο τρις πρώτους μήνες, απόλυτα βέβαιοι ότι η διακυβέρνηση Σύριζα δεν έχει καμιά πιθανότητα να στερεώσει. Όπως πολλές φορές έχουμε τονίσει η Αριστερά τύπου Σύριζα έχει τελευτήσει από το 1989-90. Ένα τέταρτο του αιώνα πριν…
Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι μας μπέρδεψε (όπως ίσως και όλους τους πολίτες) το δημοψήφισμα και το εξωπραγματικό αποτέλεσμά του. Μείναμε τότε με την εντύπωση ότι απλά η τελική κρίση για τον κ. Τσίπρα και την κυβέρνησή πήρε εξάμηνη παράταση. Αναβάλλονταν, με τεράστιο κόστος, για την άνοιξη.
Βέβαια μιλήσαμε για αιφνιδιασμό και υφαρπαγή ψήφου αλλά αυτή η ερμηνεία δεν ήταν αρκετή. Τελικά καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι πολίτες έδωσαν «απλόχερα» ψήφο εμπιστοσύνης να διαχειριστεί την συμφωνία, όπως εκείνος έκρινε, για το καλό της πατρίδας. Σ αυτή την ερμηνεία δίναμε βάση βλέποντας και τους δείκτες εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του να παραμένουν σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Βλέπαμε βέβαια ότι ο λόγος του Τσίπρα παρέμενε στα ίδια καλούπια ενώ είχε έρθει σε συμφωνία-μνημόνιο αποδοχής του ευρωπαϊκού πλαισίου. Αλλά στην πολιτική εν αρχή ην ο λόγος. Και ο λόγος της αιτιολόγησης αποδοχής της συμφωνίας χτίζονταν με τις λέξεις της απόρριψής της…
Η ύβρις και η επάνοδος της αυτογνωσίας
Μετά ήρθε, μαζί με τις αποχωρήσεις των βασικών στελεχών της κυρίαρχης ως τότε γραμμής, της γραμμής Λαφαζάνη, μια γενικότερη σύγχυση στο εσωτερικό των περί τον Τσίπρα στελεχών. Είχαν μείνει χωρίς συνεκτικό λόγο. Συνεκτικός τους δεσμός έμεινε μόνο η εξουσία. Και τότε πάρθηκε η απόφαση για τις εκλογές. Υπάρχουν στοιχεία σύγχυσης σ αυτή την απόφαση αλλά κυρίως ύβρεως προς τους πολίτες που μόλις ένα μήνα πριν τόσο απλόχερα τον εμπιστεύτηκαν.
Η εν λευκώ εξουσιοδότηση που πήρε με το δημοψήφισμα φυλλορροεί . Ο ίδιος ο τέως πρωθυπουργός δείχνει να μην μπορεί να δώσει νόημα στις δικές του «πρωτοβουλίες». Η «ειλικρίνεια» του , όπως φαινόταν σε μεγάλα τμήματα των πολιτών, δεν αποδίδει πλέον. Παρακολούθησα το διάγγελμα μετά την προκήρυξη των εκλογών. ο Κ. Τσίπρας είχε απολέσει την στερεότητα των , έστω επιφανειακών, επιχειρημάτων του. Θύμιζε τον τόσο συμπαθή Νίκο Ξανθόπουλο αλλά στο πιο σύγχρονο, δηλαδή στο πιο επιφανειακό. Άλλωστε είναι άλλο λαϊκός καλλιτέχνης και άλλο πρωθυπουργός έστω και της έσχατης ευρωπαϊκής χώρας.
Και έτσι ξαφνικά οι εκλογές απόκτησαν νόημα. Έγιναν ντέρμπυ με αουτσάιντερ όμως τον ίδιο. Η «τελική» κρίση φαίνεται πως δεν αλλάζει από την αρχική ημερομηνία πρόβλεψης… Έρχεται τώρα. Στην πολιτική τις περισσότερες φορές ο χρόνος αιφνιδιάζει.
Σημαίνει αυτό πως η ΝΔ. του κου Μεϊμαράκη πρόλαβε να κάνει την αυτοκριτική της; Ο ίδιος ο προσωρινός αρχηγός , αν και «αρχή άνδρας δείκνυσι», πρόλαβε να κατανοήσει τις ευθύνες που πιθανώς θα αναλάβει; Φυσικά και όχι. Και πολλές φορές μ αυτό το μπρουτάλ , δήθεν λαϊκό, ύφος μας προδιαθέτει για το τι μας περιμένει…
Το καινούργιο πράγματι στοιχείο είναι η ενίσχυση της αυτογνωσίας στους πολίτες. Ήταν μια τάση μέσα στην κοινωνία που φάνηκε να αναστέλλεται με το δημοψήφισμα. Σ αυτή την αυτογνωσία ελπίζουμε.
Στις εκλογές της κρίσης «στήριξα» δημόσια μικρά κόμματα. Πρώτα τη ΔΗΜΑΡ με την υποσημείωση ότι «κινδυνεύει από τον αριστερό ιδρυματισμό της». Ήταν μια πλήρης αποτυχία. Η ευθύνη της για την ταλαιπωρία της χώρας είναι τεράστια. Απλά δεν υπάρχουν παραλήπτες αυτής της ευθύνης…
Μετά ήρθε το Ποτάμι ως μια προσπάθεια ανανέωσης και αποκατάστασης της λογικής στη χώρα. Κατά τη γνώμη μου: Το Ποτάμι δεν πάσχει από τις γνωστές ασθένειες του πολιτικού μας συστήματος. Αν και θα μπορούσε να είναι πιο αποφασιστικό ιδιαίτερα απέναντι στις παθογένειες αυτού του συστήματος. Όταν αναφέρεται στους ανεπάγγελτους πολιτικούς δεν πρέπει να ξεχνάει και το πλήθος και το κόστος τους. Είναι σωστή η άποψή του ότι χρειάζεται κοινωνική και όχι μόνο κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ήταν σωστή η επιμονή του στο να υπογραφεί πάση θυσία η συμφωνία με τους εταίρους. Στην εθνική αυτή προσπάθειά του κάποιες φορές φαινόταν, ενώ δεν ήταν, ανεκτικό απέναντι στον τέως πρωθυπουργό. Δυσκολευόταν να βρει τη χρυσή τομή.
Με δεδομένη την κατάσταση του Σύριζα αλλά και της Νέας Δημοκρατίας το Ποτάμι πρέπει και μπορεί να έχει ισχυρό λόγο και ρόλο στη δύσκολη περίοδο που έρχεται. Γιατί οι δυσκολίες είναι μπροστά και μας χρειάζεται όλους. Απλά «ανέλπιστα» η ελπίδα φαίνεται να επανέρχεται.