Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι μια πρόσφατη, «χαλαρή» και συνάμα «σκωπτική», ανάρτηση μου στο φ/β, με φωτό μια από τις πολλές παραλίες της Χίου, θα προκαλούσε τόσο έντονο ενδιαφέρον για συζήτηση και διασαφήνιση σκέψεων.

Ανέλπιστα, για εμένα, πήρα αρκετά μηνύματα, τηλεφωνήματα και πρόσωπο με πρόσωπο συζητήσεις, με προβληματισμούς και διάφορες απόψεις επί του θέματος…

Στην ανάρτηση αυτή, προβοκατόρικα αλλά και ως πείραγμα μεταξύ του ανθρωποδικτύου μου, ανέφερα ότι πρέπει να σκεφτούν στο νησί «… από του χρόνου, κάποιον είδους “φόρο επίσκεψης” για το νησί, στην περίοδο 25 Ιουλίου μέχρι 20 Αυγούστου, για να μη καταντήσουμε κυκλαδονήσια, αλλά και για να υπάρξουν έσοδα συντήρησης και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των υποδομών στο νησί…».

Με εντυπωσίασε πράγματι η έγνοια των ανθρώπων, που έχουν ιδιαίτερη σχέση ζωής στο νησί, για θέματα κοινού ενδιαφέροντος που αφορούν στο μέλλον του τόπου μας, όταν μάλιστα προκαλείται από μια ανάρτηση που, με χιούμορ, επιχειρούσε να εμπλέξει στους συλλογισμούς μας τις διεθνείς τάσεις και αντιδράσεις σε θέματα υπερτουρισμού.

Στη Χίο, δεν νομίζω ότι υπήρξε κάτι διαφορετικό από ότι υπήρξε στο σύνολο της νησιώτικης Ελλάδας. Προφανώς με τις περιφερειακές και γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και παραδόσεις.

Για να έχουμε μια εικόνα, φέτος καταγράφηκε τον μήνα Ιούλιο, στο νησί, μια μείωση της τάξης του 7,38% σε σχέση με την περσινή κίνηση με τα πλοία της γραμμής από την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ αντιθέτως έχουμε μια σημαντική αύξηση στη κίνηση επιβατών- επισκεπτών του νησιού, που ήρθαν μέσω της γραμμής Τσεσμέ- Χίου, την ίδια περίοδο έναν χρόνο πριν...

Αντίστοιχα αποβιβάστηκαν από Ελλάδα 5.592 οχήματα. Εδώ η μείωση είναι μεγαλύτερη και συγκεκριμένα 9,97%, σε σχέση με πέρυσι τον Ιούλιο, προφανώς επηρεασμένη από την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων.

Αντίθετα φέτος τον Ιούλιο, οι επιβάτες που έφθασαν στη Χίο, μέσω της γραμμής που συνδέει την Χίο με τον Τσεσμέ, ανέρχονται σε 33.600 άτομα. Παρατηρείται δηλαδή μια αύξηση κατά 54,16% , αφού πέρυσι είχαμε 21.795 επιβάτες.

Εκεί που υπάρχει εντυπωσιακή αύξηση είναι στην αποβίβαση οχημάτων, όπου αυτό τον Ιούλιο είχαμε 1.198 οχήματα από Τουρκία, όταν πέρυσι τον Ιούλιο ήταν μόλις 564, μια αύξηση δηλαδή της τάξης του 112,41%.

Σχεδόν διπλάσια είναι όμως και τα φορτηγά από 85 πέρυσι έφτασαν τα 154, τα οποία στη συνέχεια ακτοπλοϊκά μετακινούνται στην πλειοψηφία τους για Πειραιά.

Σε ότι αφορά τα στοιχεία από την κίνηση μέσω αεροσκαφών, τον Ιούλιο, είχαμε φέτος σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2023 μία αύξηση της τάξης του 10,11% και συγκεκριμένα φέτος 18.696 αφίξεις έναντι 16.979 επιβατών από εσωτερικό.

Πολύ μικρή είναι η κίνηση αεροσκαφών από εξωτερικό, μόλις 6 φέτος τον Ιούλιο, όπως και πέρυσι την ίδια περίοδο.

Η MTC GROUP που επεξεργάστηκε και παρουσίασε τα συνολικά έσοδα σε καταλύματα και εστίαση, όπως αυτά ανακοινώθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ για τους μήνες Μάϊο και Ιούνιο 2024, επισημαίνει ότι στη Χίο, συγκριτικά με τις αντίστοιχες τάσεις σε όλα τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, έχουμε τα μεγαλύτερα ποσοστά αυξήσεων, αλλά με σημαντικά μικρότερους τζίρους έναντι των άλλων νησιών, με 72,8% το Μάϊο και 51,8% τον Ιούνιο με εισπράξεις 505.106 ευρώ το Μάϊο και 1.249.502 ευρώ τον Ιούνιο.

Οι αυξητικές τάσεις αποτελούν τον καλύτερο αναπτυξιακό δείκτη και, με αυτή την έννοια, μπορεί να θεωρηθεί ότι η Χίος, όπως η Λέσβος αλλά και η Ικαρία, καταγράφουν μια αξιοπρόσεκτη πορεία.

Ποια θα είναι η πορεία και σε ποια κατεύθυνση θα εξελιχθεί αυτή η τουριστική ανάπτυξη; Θα αφεθεί στις δυνάμεις της αγοράς να διαμορφώσουν το όποιο μέλλον ή θα υπάρξει ένα σχέδιο, μέσα το οποίο αυτές θα παίξουν το ρόλο τους για μια βιώσιμη ανάπτυξη;

Θα περιμένουμε τη στιγμή που κάποιοι πολίτες, αγανακτισμένοι για τους "χαμένους παραδείσους" του παρελθόντος, θα σπεκουλάρουν ενάντια στον, ενδεχόμενο για κάποιες περιοχές, "υπερτουρισμό" ή θα οργανωθεί ρυθμισμένη λειτουργία της συκεκριμένης αγοράς, προς όφελος των παραγωγών τουριστικών υπηρεσιών αλλά και των καταναλωτών τους;

Μήπως ένα τέλος εισόδου, στο νησί, στις περιόδους έντονης ζήτησης δίνει τη δυνατότητα διασποράς και επέκτασης της τουριστικής περιόδου, πέραν των τριών μηνών, ενώ ταυτοχρόνως δίνει τη δυνατότητα χρηματοδότησης για ανθεκτικές υποδομές εξυπηρέτησης του αυξημένου πληθυσμού λόγω τουρισμού;

Ή μήπως έτσι διαμορφώνεται μια λογική αύξησης τελών και ενίσχυσης του πληθωρισμού, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα με τα άλλα νησιά ή και τους γείτονες;

Ήδη σε κάποια νησιά στην Ελλάδα, υπάρχει η συζήτηση για ειδικό τέλος, στην κρουαζιέρα αποβίβασης ανά επιβάτη και σκέφτονται ότι ο οποιοσδήποτε σχετικός φόρος θα πρέπει να εφαρμοστεί οριζόντια, σε όλους τους τομείς του τουρισμού, χωρίς διακρίσεις, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό με την ευνοϊκή μεταχείριση ή την επιβάρυνση οποιουδήποτε σχετικού τομέα από μόνο του.

Προφανώς και στο Δήμο Χίου, όπως φαντάζομαι σε όλους του Δήμους της Περιφέρειας, αλλά πρωτίστων ή ίδια η περιφερειακή δομή, θα γνωρίζουν τις συζητήσεις αυτές, που θέλουν να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός ειδικού τέλους αποβίβασης ανά επιβάτη, σε κάποια νησιά της χώρας που παρουσιάζουν δεδομένα κορεσμού, λόγω υπερτουρισμού, ρυθμίζοντας συνολικά την αγορά και απορροφώντας τις αρνητικές εμπειρίες των επισκεπτών, αλλά και την επιβάρυνση των τοπικών κοινωνιών.

Για τούτο χρειάζεται, πριν είναι αργά, μέριμνα των αρμοδίων φορέων. Περιφέρειας, Δήμων αλλά και κεντρικής Διοίκησης για αντιμετώπιση των φαινομένων που είναι ήδη παρόντα.

Για να συζητούν ώριμα και ήρεμα όλα τα παραπάνω αλλά πρωτίστως αυτά που έρχονται...

Λειψυδρία, ερημοποίηση, διαχείριση αποβλήτων, δίκτυα υποδομών μεταφορών, ανάπτυξη και οργάνωση αστικών υποδομών και υποδοχής εναλλακτικών μορφών τουρισμού, πέραν αυτής του μαζικού, προετοιμασία για οργάνωση της ανθεκτικότητας όλων των προηγούμενων στα δεδομένα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης.

Προφανώς και η σταθερή αλλά περιοδική μου επαφή με το νησί, δεν μου έχει επιτρέψει να γνωρίζω τις προσπάθειες που, είμαι σίγουρος ότι ήδη, θα καταβάλλονται από τους σχετικού δρώντες παράγοντες.

Δυστυχώς όμως, με όσους/ες συζήτησα με αφορμή τη σχετική ανάρτηση, δεν γνώριζαν αν μέχρι σήμερα έχει υπάρξει συγκεκριμένος σχεδιασμός βημάτων για προετοιμασία και ωρίμανση επιλογών.

Θα είχε ίσως κάποια αξία η θεσμοθέτηση σε κάθε Δήμο, αλλά και στη περιφέρεια, μιας συντονιστικής επιτροπής για τον τουρισμό, με συμμετοχή αρμόδιων κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων και οπωσδήποτε σχετικών υπηρεσιών, ένα δηλαδή συμβουλευτικό όργανο, προς τον κάθε Δήμο που θα ενσωματώνει και τις σχετικές ιδιαιτερότητες, αλλά και στη περιφέρεια, για τον συνολικό περιφερειακό σχεδιασμό.

Με την ιδρυτική όμως δέσμευση, ότι αυτό το όργανο θα συνεδριάζει, το ελάχιστον, τρεις φορές το χρόνο και για να μην αδρανήσει αλλά και για να μην έχει την αποκλειστική ευθύνη λειτουργίας του ο εκάστοτε δήμαρχος ή περιφερειάρχης.

Προκρίνουμε λοιπόν προνοητικές πρωτοβουλίες της ΤΑ, με εμπλοκή των φορέων του Τουρισμού, των Πανεπιστημίων αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, σε συνεργασία με τις τοπικές δημοτικές και περιφερειακές αρχές, που στόχο θα έχουν τη βελτίωση των πρακτικών τουρισμού, αλλά και τη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού και σύγχρονου οράματος.