Αν κάτι ανέδειξε το διεθνές Συνέδριο των Χανίων CIrClE2018, για την κυκλική οικονομία και τη νησιωτικότητα, που διοργανώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και τη συμμετοχή του ΕΣΔΑΚ και της ΔΕΔΙΣΑ, ήταν ότι επιτέλους η Ελλάδα έχει το βλέμμα της στραμμένο στο μέλλον.
Η εμπειρία της κρίσης υπήρξε αναμφίβολα τραυματική με επιπτώσεις στην οικονομία και στην κοινωνία. Ωστόσο, φαίνεται ότι στάθηκε αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι με τις παλιές προσεγγίσεις και τους παρωχημένους φορμαλισμούς δεν πρόκειται να ανταποκριθούμε επαρκώς και αποτελεσματικά στις νέες ανάγκες.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι σύνθετα και απαιτητικά. Δεν σχετίζονται αποκλειστικά με τη δημοσιονομική εξυγίανση, την οποία αναμφισβήτητα πρέπει να εφαρμόσουμε. Η πολλαπλή υστέρηση της χώρας μας αφορά καίριους τομείς της παραγωγικής, οικονομικής, τεχνολογικής, επιστημονικής δραστηριότητας.
Η εναρμόνισή μας με τις ανεπτυγμένες κοινωνίες απαιτεί διαφορετικούς προσανατολισμούς. Επιβάλλει την αξιοποίηση των αλλαγών, των κεκτημένων και των κατακτήσεων του σύγχρονου κόσμου. Αυτό που κυρίως προτάσσει είναι να συνδυάσουμε την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων με την επανάσταση που επιφέρει στη ζωή μας, στην παραγωγή και στην οικονομία η ψηφιακή εποχή και η κυκλική οικονομία.
Η αξία των δύο δεν περιορίζεται στην καταλυτική συνεισφορά τους για την υπέρβαση της πολλαπλής υστέρησης που εμφανίζουμε. Αμφότερες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Στην ουσία, συνιστούν δείκτες για την οικονομική μεγέθυνση και την οικονομική αποτελεσματικότητα.
Με τη στρατηγική της κυκλικής οικονομίας μπορούμε να κάνουμε πολλά: Να αξιοποιήσουμε τις υπαρκτές δυνατότητές μας, διευρύνοντας περαιτέρω τα οικονομικά οφέλη. Να ενισχύσουμε τον εθνικό και κοινωνικό μας πλούτο, δημιουργώντας εκείνο το επιχειρηματικό περιβάλλον που θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας.
Η Κρήτη επί πολλές δεκαετίες έχει αναδειχθεί σε ναυαρχίδα της ανάπτυξης. Αρκεί να αναφέρω τις μεγάλες επιτυχίες στον πρωτογενή τομέα, στο τουριστικό προϊόν, στην επιστήμη, στην έρευνα. Το νέο στοίχημα που καλείται να βάλει και να κερδίσει είναι να καταστεί πρωτεύουσα δύναμη και στην κυκλική οικονομία.
Οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Εκφρασμένη είναι και η βούλησή μας να επενδύσουμε στο νέο αυτό αναπτυξιακό υπόδειγμα. Εκείνο που χρειάζεται είναι να τρέξουμε με μεγαλύτερες ταχύτητες την υλοποίηση του σχεδίου μας, ακολουθώντας τη σωστή μέθοδο και αξιοποιώντας το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Ο νησιωτικός χαρακτήρας μας αποτελεί ενισχυτικό παράγοντα. Εξίσου σημαντική αποδεικνύεται και η γεωπολιτική θέση μας στη Μεσόγειο.
Ποια θα είναι η πορεία μας στη νέα εποχή θα καθοριστεί από την ανταπόκριση που θα επιδείξουμε στις νέες ευκαιρίες και προκλήσεις. Ή θα μείνουμε θεατές των εξελίξεων, βλέποντας τα τρένα να περνούν από μπροστά μας. Ή θα είμαστε συνεπιβάτες με όσους «δουλεύουν ακατάπαυστα για τη διεύρυνση των ορίων» – για να θυμηθώ και τον Νίκο Καζαντζάκη.
Αν πράγματι θέλουμε να φύγουμε από τη στασιμότητα και την υστέρηση, είμαστε υποχρεωμένοι να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας, δίνοντας μάχες, όχι γι’ αυτά που χάσαμε, αλλά γι’ αυτά που έχουμε μπροστά μας. Οφείλουμε να γυρίσουμε την πλάτη μας στο κορεσμένο παραγωγικό μοντέλο. Να προχωρήσουμε σε ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα που συνδυάζει την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων με τη ζωογόνο στρατηγική της αειφορίας.
Το εγχείρημα της κυκλικής οικονομίας είναι κατ’ εξοχήν εγχείρημα του μέλλοντος. Υιοθετώντας και υλοποιώντας το στον παρόντα χρόνο, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για τη βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη.