Το 2023 είναι εκλογική χρονιά. Οι Έλληνες πολίτες καλούνται να επιλέξουν την βέλτιστη πολιτική πρόταση για την πορεία της χώρας προς το μέλλον αναλαμβάνοντας τις δικές τους ευθύνες. Αυτό σημαίνει, ότι έχουν γνώση των δεδομένων της πραγματικότητας, ώστε να μπορούν να κρίνουν τις πολιτικές προτάσεις και να αποφασίσουν για τις επιλογές τους.
Σε ό,τι αφορά την γνώση της πραγματικότητας οι δυνατότητες επεξεργασίας και κατανόησης των παραμέτρων της δυναμικής, που αναπτύσσεται, είναι περιορισμένες, διότι δεν έχουν επαρκή χρόνο για αυτό και η πολυπλοκότητα απαιτεί την χρήση επιστημονικών μεθοδολογικών εργαλείων για την ανάλυση των πολυδιάστατων παραμέτρων, που την οριοθετούν.
Υποτίθεται, ότι αυτό καθίσταται εφικτό με την αντιπαράθεση των κομμάτων στη Βουλή και στο πλαίσιο του δημόσιου διάλογου για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό με κοστολόγηση και χρονοδιάγραμμα της κοινωνικής πορείας, που καταθέτουν οι διεκδικητές της διακυβέρνησης της χώρας. Δυστυχώς αυτό δεν γίνεται ούτε στην προεκλογική περίοδο, αν και η πραγματικότητα εξελίσσεται με πολύ μεγάλη ταχύτητα και τα προβλήματα συσσωρεύονται.
Οι εκλογές έχουν περισσότερο χαρακτηριστικά διαδικασίας επιλογής διαχειριστών εξουσίας και όχι πολιτικών σχημάτων και προσώπων, τα οποία θα αναλάβουν την ευθύνη διακυβέρνησης. Η εμπειρική προσέγγιση και αποτύπωση της πραγματικότητας σε διάφορους τομείς δραστηριοποίησης της κοινωνίας σε συνδυασμό με την πολιτική της αντιμετώπιση και διαχείριση είναι ενδεικτική.
Στο τέλος του 2022 ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) ανάρτησε ένα μεγάλο πίνακα φαρμάκων, που δεν είναι διαθέσιμα για κατανάλωση, ο οποίος περιλαμβάνει 232 σκευάσματα. Είναι εμφανές, ότι η αγορά φαρμάκων δεν ελέγχεται, ενώ «τον τελευταίο χρόνο διπλασιάσθηκαν οι παράλληλες εξαγωγές» (Κ. Λουράντος, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, ΦΣΑ) από τις φαρμακαποθήκες με κερδοσκοπική οπτική.
Ταυτοχρόνως διαπιστώνεται έξαρση των λοιμώξεων του αναπνευστικού, ενώ οι επόμενες εβδομάδες χαρακτηρίζονται δύσκολες από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών.
Ο διευθυντής της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) του νοσοκομείου «Παπανικολάου» στην Θεσσαλονίκη Ν. Καπραβέλος τόνισε στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN (10.1.2023), ότι «Είμαστε σε ειδικές συνθήκες εδώ και τρία χρόνια. Η χώρα και όλος ο κόσμος περνάει δύσκολες στιγμές, οι εκρήξεις της πανδημίας έχουν οδηγήσει σε κατάρρευση πολύ ανεπτυγμένα υγειονομικά συστήματα. Έχουμε δεδομένα και όχι ενδείξεις, πως τα δύσκολα είναι μπροστά μας και οι ιογενείς λοιμώξεις θα παρουσιάσουν νέα κορύφωση το επόμενο δίμηνο για την Ελλάδα, γιατί για την Ευρώπη ήρθε νωρίτερα … χάσαμε νέους ανθρώπους, ουέ και αλίμονο αν συμβεί και για τα παιδιά μας».
Η αντιμετώπιση αυτών των συνθηκών πρέπει να έχει προληπτική οπτική και να λαμβάνονται εγκαίρως μέτρα προφύλαξης (π.χ. μάσκα στα σχολεία και στα σχολικά λεωφορεία). Ήδη πολλά ανήλικα άτομα νοσηλεύονται σε ΜΕΘ (55 παιδιά σύμφωνα με στοιχεία της ΠΟΕΔΗΝ). Η δημόσια υγεία αποτελεί πολύ σημαντικό πυλώνα για την ευημερία της κοινωνίας, διότι έχει ευρύτερες παρενέργειες σε όλους τους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης.
Ίσως είναι σκόπιμο να αναφερθούν μερικά στοιχεία για την παιδική θνησιμότητα γενικότερα στον πλανήτη και την συσχέτιση τους με την ανεπαρκή υγειονομική κάλυψη, για να γίνει εμφανής ο υψηλός βαθμός διακινδύνευσης.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 2021 πέθαναν σε παγκόσμιο επίπεδο 5 εκατομμύρια παιδιά μικρότερα των 5 ετών. Επίσης 2,1 εκατομμύρια παιδιά και νέοι ηλικίας από 5 έως 24 ετών έχασαν την ζωή τους. Αυτό δείχνει, ότι κάθε 4,4 δευτερόλεπτα καταγράφεται ένας θάνατος. Παράλληλα γεννήθηκαν νεκρά 1,9 εκατομμύρια μωρά.
Βέβαια περισσότερο απειλούνται τα παιδιά στη Νότια Ασία και στην Αφρική νότια της Σαχάρας. Σύμφωνα με την UNICEF οι περισσότεροι θάνατοι θα είχαν αποφευχθεί, αν υπήρχε επαρκής υγειονομική κάλυψη.
Επιστρέφοντας στην ελληνική πραγματικότητα, δεν έχει κατατεθεί συγκεκριμένος πολιτικός σχεδιασμός για την διαχείριση της υγειονομικής κάλυψης ιδιαιτέρως των παιδιών σε συνθήκες κρίσιμες, όπως είναι αυτές, που διαμορφώνει η έλλειψη φαρμάκων σε συνδυασμό με την πανδημία του Covid-19 και τις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού. Το πρόβλημα μάλιστα επεκτείνεται και σε άλλους τομείς πέραν της δημόσιας υγείας, επειδή υφίστανται τις παρενέργειες, όπως είναι ο εκπαιδευτικός και ο ψυχολογικός/κοινωνικός σε πραγματικό χρόνο και ο οικονομικός σε βάθος χρόνου, διότι η κατάρτιση των «αυριανών» εργαζόμενων θα έχει ανεπάρκειες.
Οι ανισορροπίες στον εργασιακό τομέα και όχι μόνο, οι οποίες σχετίζονται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό, είναι ήδη διαπιστωμένες. Σύμφωνα με το πρόγραμμα PISA του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) οι μαθητές, που δεν έχουν παρακολουθήσει σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό στην Ελλάδα, είναι οι περισσότεροι (52%) και ακολουθούν η Ιταλία (31%) και η Κροατία (29%).
Ταυτόχρονα η Ελλάδα εμφανίζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητικού πληθυσμού (46,25) με μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση 33,4% το 2019. Όμως είναι στην τελευταία θέση, όσον αφορά το ποσοστό αποφοίτησης από την τριτοβάθμια εκπαίδευση (8,91%) με μέσο όρο στην ΕΕ 25,33%.
Οι βιομηχανίες μέσω του ΣΕΒ κάνουν προτάσεις, οι οποίες υπηρετούν την λειτουργικότητα και οικονομική απόδοση των επιχειρήσεων. Το πολιτικό σύστημα όμως, που υποτίθεται, ότι εκφράζει το κοινωνικό συμφέρον, ακόμη δεν έχει καταθέσει συγκεκριμένο κοστολογημένο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του την οικονομική και κοινωνική προοπτική της χώρας. Αυτό εμπεριέχει κινδύνους, διότι ήδη επικρατεί ρευστότητα στον εργασιακό τομέα.
Σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα «Global Workforce of the Future 2022» του ομίλου Adecco (έδρα στην Ζυρίχη, Ελβετία), στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα, 3 στους 5 εργαζόμενους (61%) ανησυχούν, ότι ο μισθός τους δεν είναι επαρκής για να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος ζωής, ενώ το 27% σχεδιάζει να εγκαταλείψει την δουλειά του στους επόμενους μήνες και οι μισοί από αυτούς αναζητούν νέα θέση εργασίας.
Έχει επίσης πολύ ενδιαφέρον, ότι το 37% των Ελλήνων εργαζόμενων δηλώνει, ότι η ψυχική του υγεία έχει επιδεινωθεί το τελευταίο 12μηνο (2022), ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 24%. Αυτό δείχνει, ότι δεν ακολουθείται σε επαρκή βαθμό πολυδιάστατη και με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο συμφέρον οπτική ως προς την δραστηριοποίηση των πολιτών στους διάφορους τομείς, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιβλαβείς ανισορροπίες.
Και ένα τελευταίο παράδειγμα, το οποίο δείχνει την έλλειψη πολυδιάστατου και αξιόπιστου πολιτικού σχεδιασμού στην προεκλογική αντιπαράθεση με σημείο αναφοράς την κοινωνική πορεία προς στο μέλλον χωρίς προβλήματα, είναι η μεγάλη πλέον έλλειψη επικονιαστών (μελισσών και γενικά εντόμων για την μεταφορά γύρης), που έχει παρενέργειες και στον άνθρωπο.
Σύμφωνα με μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας TH Chan του πανεπιστημίου του Harvard και συγγραφέα τον Dr. Samuel Myers, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Environmental Health Perspectives, αποδεικνύεται, ότι «η απώλεια επικονιαστών επηρεάζει ήδη την υγεία σε κλίμακα με άλλους παγκόσμιους παράγοντες κινδύνου για την υγεία, όπως ο καρκίνος του προστάτη ή οι διαταραχές χρήσης ουσιών».
Προτείνεται δε για την αντιμετώπιση του προβλήματος η αύξηση της αφθονίας των λουλουδιών σε αγροκτήματα, ο περιορισμός της χρήσης φυτοφαρμάκων και ιδιαιτέρως των νικοτινοειδών, καθώς και η διατήρηση ή η αποκατάσταση των κοντινών φυσικών οικοτόπων. Πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα η παγκόσμια απώλεια επικονιαστών, η οποία ήδη προκαλεί 500 000 πρόωρους θανάτους ετησίως.
Διευκρινίζεται, ότι επικονίαση είναι η διαδικασία, με την οποία πραγματοποιείται η γονιμοποίηση στα φυτά με την βοήθεια των εντόμων (π.χ. μελισσών) ή του αέρα, που μεταφέρουν την γύρη από τους στήμονες ενός είδους στο στίγμα ενός άλλου άνθους.
Το ένα τρίτο της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής εξαρτάται από τους επικονιαστές. Εκτιμάται, ότι 1300 είδη φυτών καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο ως τρόφιμα, για φαρμακευτικούς λόγους, ποτά, καρυκεύματα, μπαχαρικά, ακόμη και ύφασμα. Το 75% από αυτά γονιμοποιείται και αναπαράγεται από έντομα, δηλαδή από επικονιαστές. Και όμως ακόμη να αντιμετωπισθεί με την λήψη επαρκών μέτρων στο κυβερνητικό επίπεδο και την κατάθεση λειτουργικών σχεδίων γενικότερα από το πολιτικό σύστημα.
Η πραγματικότητα βέβαια έχει πολύ περισσότερες διαστάσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν αντικείμενο ανάλυσης και εξαγωγής συμπερασμάτων, που θα αξιοποιηθούν για τον σχεδιασμό της πορείας των κοινωνιών με ολιστική και μακροπρόθεσμη οπτική, διότι η εξέλιξη είναι ταχύτατη και έχει πολλές αλληλοεξαρτώμενες διαστάσεις (π.χ. υγεία, εκπαίδευση, ψυχική ισορροπία, εργασία στην προοπτική του χρόνου κ.λ.π., όπως ανέδειξαν και τα παραδείγματα, που αναφέρθηκαν).
Αυτά τα δεδομένα ιδιαιτέρως σε προεκλογικές περιόδους επιβάλλουν ουσιαστική και με πολυδιάστατο περιεχόμενο προγραμματική αντιπαράθεση των κομμάτων από το ένα μέρος και από το άλλο διάλογο με την κοινωνία πολιτών και τον χώρο των επιστημών σε συνθήκες ουδετερότητας ή με άλλα λόγια χωρίς να χρησιμοποιούνται ως το «μακρύ χέρι» του πολιτικού συστήματος για την αποκόμιση εκλογικού οφέλους. Με αυτό τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες για πολιτικές επιλογές, οι οποίες πραγματώνουν το κοινωνικό συμφέρον.
Αντέχει η πολιτική και η κοινωνική πραγματικότητα στην Ελλάδα αυτή την οπτική; Αν οι πολίτες και το πολιτικό σύστημα επιθυμούν την διασφάλιση βιώσιμου μέλλοντος, τότε θα κάνουν τις αναγκαίες λειτουργικές επιλογές στο πλαίσιο διεργασιών διαλόγου, που θα δρομολογήσουν.