Τα ’χουν βρει οι Σαμαράς/Στουρνάρας με τους τραπεζίτες;
.
Αναμφίβολα, ΝΑΙ! Το σωστό είναι Σαμαράς/Στουρνάρας/Προβόπουλος. Η λεπτομέρεια είναι πως αυτό γίνεται κατ’ εντολήν της Ευρωζώνης (απόφαση 27/10/2011, ειδική παράγραφος αναθέτει στις κυβερνήσεις και τις Κεντρικές Τράπεζες τη μεθόδευση, ώστε στη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης να μη γίνεται σε μεγάλη έκταση αναδιάρθρωση ενεργητικού των τραπεζών, που συνεπάγεται απομύζηση ρευστότητας από την οικονομία).
.
Τι θα γινόταν αν δεν τα είχαν βρει με τους τραπεζίτες;
.
Οι τράπεζες δεν θα είχαν κανένα ιδιαίτερο λόγο συμμετοχής στο PSI+, οπότε σε καμιά περίπτωση δεν θα ήταν δυνατόν να ενεργοποιηθούν οι ρήτρες συλλογικής δράσης και η επιτυχία του PSI+ θα ήταν είτε ελάχιστη, είτε θα γινόταν με πολύ χειρότερους όρους. Η χώρα θα είχε χρεοκοπήσει από τον Φεβρουάριο.
.
Οι τράπεζες δεν θα είχαν κανένα ενδιαφέρον να «εξυπηρετήσουν» την κυβέρνηση με βραχυπρόθεσμο δανεισμό (έντοκα). Η χώρα θα είχε χρεοκοπήσει τρεις ή τέσσερις φορές από τον Σεπτέμβριο του 2011.
.
Λόγω της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης (απόφαση 27/10/2011 – τρία στάδια: ΑΜΚ από αγορά ή τους μετόχους, το κράτος, EFSF/ESM) οι τραπεζίτες θα ήταν υποχρεωμένοι σε αναδιάρθρωση ενεργητικού, δηλαδή άντληση ρευστότητας από την οικονομία – δηλαδή ασφυξία τρισχειρότερη από σήμερα, επιτόκια στα ουράνια, απολύσεις, κλεισίματα, κ.λπ. Παραδείγματα: (α) η Eurobank πούλησε την πολωνική τράπεζα που είχε για να περάσει, με τη δεύτερη, τα stress tests του Ιουνίου 2011, (β) τα τελευταία 1.4 δισ του νόμου Αλογοσκούφη, πήγαν (Ιανουάριος 2012) από Εθνική και Πειραιώς για κούρεμα «υβριδικών» προϊόντων τους – τα γνωστά μας «συμπληρώματα της σύνταξης».
.
Υπάρχει δημοσιονομικό όφελος αν τα έχουν βρει με τους τραπεζίτες;
.
Τεράστιο! Οι κεφαλαιακές ανάγκες για την ανακεφαλαιοποίηση μειώνονται κατά δεκάδες δισεκατομμύρια. Δηλαδή, λιγότερο χρέος, μικρότερο έλλειμμα, λιγότερα μέτρα.
.
Πώς μειώνονται οι κεφαλαιακές ανάγκες;
.
Η ανακεφαλαιοποίηση γίνεται με κεφάλαια από τρεις πηγές: (α) τους μετόχους ή/και την αγορά, (β) κρατικά χρήματα, (γ) κοινοτικά χρήματα.
.
Επειδή οι τράπεζες έχουν αρνητική καθαρή θέση, μόνο τρελός ιδιώτης (του ιδιοκτήτη της τράπεζας συμπεριλαμβανομένου) θα έβαζε λεφτά ώστε να χάσει ένα μεγάλο ποσοστό από την πρώτη στιγμή της επένδυσης. Χωρίς κίνητρα μελλοντικής βελτίωσης της θέσης του ιδιώτη, δεν θα έμπαινε ούτε δεκαράκι ιδιωτικό χρήμα και το σύνολο των αναγκών θα έπρεπε να καλυφθεί από το κράτος/ESM. Επαρκή και αποτελεσματικά κίνητρα, μειώνουν τις κεφαλαιακές ανάγκες κατά τουλάχιστον 10%.
.
Η αναδιάρθρωση του τραπεζικού κλάδου (συγχωνεύσεις, εξαγορές, μεταφορές «καλού» ενεργητικού) μειώνει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, γιατί γίνεται netting καλών και κακών στοιχείων. Οι μέχρι στιγμής κινήσεις (Αγροτική, Εμπορική, Γενική, Eurobank/Εθνική) μειώνουν τις απαιτήσεις κατά τουλάχιστον 12 δισ.
.
Το προτεινόμενο σχήμα (κοινές μετοχές και CoCos) μειώνει τις ανάγκες κατά περίπου 10 δισ.
.
Μετά απ’ αυτές τις κινήσεις που μειώνουν κατά 25-30 δις τις ανάγκες, τα απαιτούμενα κεφάλαια είναι 55 δισ. Όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατά χωρίς να τα έχουν βρει.
.
Από τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης/αναδιάρθρωσης, θα προκύψουν απολύσεις;
.
Σε βάθος χρόνου δύο ετών, οπωσδήποτε! Θα κλείσουν δεκάδες καταστήματα (6 έως 12 άτομα ανά τυπικό κατάστημα), θα ενοποιηθούν κεντρικές δραστηριότητες, κ.λπ. Σημαντικό ποσοστό θα είναι υψηλόβαθμα και υψηλόμισθα στελέχη.
.
Έχουν σχέση τα εργασιακά με την ανακεφαλαιοποίηση;
.
ΝΑΙ. Κάθε επιχείρηση εγγράφει προβλέψεις αποζημίωσης απολυομένου προσωπικού για το σύνολο των εργαζομένων. Σχηματικά: βάζει λεφτά στην άκρη – ενώ τα χρήματα υπάρχουν στο ταμείο, δεν μετρούν στα εποπτικά κεφάλαια. Η μείωση του (προβλεπόμενου) κόστους αποζημίωσης απολύσεων, ακόμη και εάν δεν γίνει ποτέ καμιά απόλυση, μειώνει τη σχετική πρόβλεψη και δέσμευση – απελευθερώνει κεφάλαια. Εκτίμηση 300-500 εκατ. για όλες τις τράπεζες.
.
Κερδίζουν οι τραπεζίτες από τη μείωση των αποζημιώσεων απόλυσης;
.
Σε κάθε περίπτωση, κύριος μέτοχος σε ποσοστό της τάξεως του 90% θα είναι το Δημόσιο. Δηλαδή, αυτός που κερδίζει είναι το Δημόσιο. Μειώνονται ισόποσα προς τις αποζημιώσεις οι ζημίες και η αξία της τράπεζας αυξάνεται, οπότε το Δημόσιο θα ανακτήσει το ισόποσο (πιθανώς με πρόσθετο οικονομικό όφελος) όταν ιδιωτικοποιηθεί η τράπεζα σε τρία ή πέντε χρόνια.
.
Οι τραπεζίτες ωφελούνται κατά το ότι θα είναι «ευκολότερο» να ανακτήσουν τις τράπεζες μετά από τρία ή πέντε χρόνια (λιγότερα θεσμικά κεφάλαια, μεγαλύτερη αξία, άρα πιο εφικτή η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων στο μέλλον).
.
Μήπως η στήριξη τραπεζιτών είναι επιλεκτική;
.
Από τον Φεβρουάριο/Μάρτιο 2011, ήταν σαφές και ρητά αναφέρθηκε στην έκθεση της τρόικας πως μόνο οι συστημικές τράπεζες χρειάζεται να ενισχυθούν: Εθνική, ΑΛΦΑ, Eurobank, Πειραιώς. Με την εμφανή επιλογή Λάτση για απεμπλοκή από το εν Ελλάδι επιχειρείν, η μόνη ανακατανομή που θα μπορούσε να γίνει είναι Σάλλας-Κωστόπουλος. Η ΑΤΕ πήγε στην Πειραιώς, με σαφώς χειρότερους όρους για την Πειραιώς απ’ ό,τι πήγε η Εμπορική στην ΑΛΦΑ. Η ΑΛΦΑ όμως ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από όλες τις τράπεζες.
.
Είτε μετά από ενδοτραπεζική συνεννόηση, είτε κατευθυνόμενα, δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από κανέναν, πλην Πειραιώς για την ΑΤΕ. Ήδη, από το καλοκαίρι 2010 ήταν γνωστό στους πάντες πως οι συνέργειες και συμπληρωματικότητες ΑΤΕ-Πειραιώς ήταν αυτές που έκαναν την Πειραιώς πρακτικά τον κύριο ενδιαφερόμενο. Υπήρξε επιλεκτική στήριξη στην Πειραιώς; Ή κάποιου είδους διευκόλυνση; Κρίνοντας από την Εμπορική, δεν φαίνεται – πολύ φθηνά έγινε η απεμπλοκή του δημοσίου από την ΑΤΕ.
.
Η ιδιαίτερη διάρθρωση ενεργητικού τραπεζών, δείχνει ποια παντρέματα οδηγούν σε μικρότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις. Είναι προς το συμφέρον της κυβέρνησης να «αναγκάσει» συγκεκριμένη συγχώνευση, επειδή καταλήγει σε ελάχιστες (συνολικά) κεφαλαιακές απαιτήσεις (άρα χρέος, άρα τόκους, άρα ελλείμματα, άρα μέτρα).
.
Είναι τα εργασιακά απαίτηση της τελευταίας στιγμής;
.
Ο ισχυρισμός πως η τρόικα ήλθε με νέες απαιτήσεις για τα εργασιακά, είναι είτε παραπλάνηση, είτε προϊόν άγνοιας.
.
Τα πάντα είναι ήδη νομοθετημένα από το 2004 μέχρι τους εφαρμοστικούς του Μαρτίου – πλην της επεκτασιμότητας της συλλογικής σύμβασης. Ακόμη και οι αποζημιώσεις ήθελαν μόνον ποσοτικοποίηση.
.
Από τον σχετικό εφαρμοστικό (και τη σχετική λίστα Παπαδήμου), είναι εμφανές πως υπήρχε προαπαιτούμενη δράση «αναθεώρησης της ΕΓΣΣΕ» και μάλιστα προς την κατεύθυνση ανάσχεσης της ανεργίας. Η επεκτασιμότητα των συλλογικών συμβάσεων ήταν ένα από τα θέματα – εξ ορισμού. Είτε από διαπραγματευτική κουτοπονηριά, ή από άγνοια, ή από ανικανότητα, το ζήτημα αφέθηκε ανοικτό από την ελληνική πλευρά και έγινε μόνον επικοινωνιακή διαχείριση προς το εσωτερικό.
.
Δοθείσης της υποχρεώσεως αναθεώρησης της ΕΓΣΣΕ στην κατεύθυνση ανάσχεσης της ανεργίας, το ερώτημα που τίθεται είναι: ποιο από τα δύο καθεστώτα, υφιστάμενο και προτεινόμενο από την τρόικα, λειτουργεί στην κατεύθυνση ανάσχεσης της ανεργίας; Το υφιστάμενο, εάν δεν επιτείνει το πρόβλημα της ανεργίας (στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το επιτείνει!), δεν κάνει απολύτως τίποτε. Η πρόταση της τρόικας, αναμφίβολα λειτουργεί προς την κατεύθυνση ανάσχεσης της ανεργίας – το κόστος όμως επιμερίζεται και στους εργαζόμενους.
.
Έχουν τα εργασιακά δημοσιονομικές επιπτώσεις;
.
Οι μειώσεις αποζημιώσεων απόλυσης, αναμφισβήτητα ναι, άμεσες και μετρήσιμες. Όσον αφορά τον τραπεζικό κλάδο, μέσω της ανακεφαλαιοποίησης, όσον αφορά τις ΔΕΚΟ, μέσω του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης.
.
Το όφελος των εργοδοτών από μειώσεις του μισθολογικού κόστους, ωφελεί δημοσιονομικά από αύξηση της φορολογήσιμης πίττας. Η απώλεια εισοδήματος των εργαζομένων έχει αρνητική επίπτωση στα δημοσιονομικά, μικρότερη όμως από το όφελος από την αύξηση εσόδων του εργοδότη, λόγω των σχετικών φορολογικών συντελεστών.
.
Η όποια ανάσχεση της ανεργίας, έχει θετικές επιπτώσεις στις εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο επιχορηγείται από τον προϋπολογισμό.
.
Θεωρητικά, η ωφέλεια των εργοδοτών επιστρέφει ως ανάπτυξη.
.
Ο Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα οργάνωσης και διαχείρησης πληροφοριών, πρωην καθηγητής στο Columbia University