Η πραγματικότητα του Σύμπαντος είναι συστήματα. Αναρίθμητα παραδείγματα: σύστημα ηλιακό, περιοδικό, βιολογικό, οικονομικό, θρησκευτικό, ασφαλιστικό κ.λπ. Ό,τι χαρακτηρίζεται από τάξη και οργάνωση λέγεται συστηματικό, συστημική είναι η υπαγωγή σε σύστημα, αντισυστημική η ιδεολογία άρνησης της πραγματικότητας των συστημάτων.

Γενικώς κάθε σύστημα είναι σύνολο διαφορών που μπορούν να θεωρηθούν μια ολότητα.  Στις διαφορές ενυπάρχουν ανισότητες. Η θετική γόνιμη ματιά, όμως, θα εστιάσει στην σύνθεση των διαφορετικών στοιχείων που συγκροτούν την ολότητα. Έτσι, η συνθετική έννοια του συστήματος είναι χρήσιμη και έχει επιτυχία στα ανθρώπινα πράγματα. Χαρακτηριστικά, ξεκινώντας από την φύση, ο όρος οικοσύστημα χρησιμοποιείται πλέον και σε οικονομικές ή άλλες εφαρμογές.

Ήταν αντισυστημικές οι ιστορικές επαναστάσεις; Όχι, απλώς μετασχημάτισαν συγκεκριμένα κοινωνικά συστήματα. Ουσιαστικά επιτέθηκαν σε προ-νόμια, δηλαδή στα πλεονεκτήματα κάποιων προνομιούχων που θεωρήθηκαν άδικα, καθότι ασύμβατα με τα δικαιώματα των υπολοίπων. Η Γαλλική Επανάσταση κατεδάφισε τα προνόμια των αριστοκρατών. Οι μαρξιστικές επαναστάσεις αφαίρεσαν προνόμια των κατεχόντων τα μέσα παραγωγής. Οι επαναστάσεις της δεκαετίας του ’60 αμφισβήτησαν προαιώνια προνόμια, διεκδικώντας δικαιώματα και ελευθερίες για γυναίκες, νέους, μειονότητες κ.λπ. Η κατάργηση προνομίων στο εσωτερικό ενός συστήματος οδηγεί σε δικαιότερους νόμους και ρυθμίσεις, άρα σε τροποποίηση σχέσεων μεταξύ των στοιχείων του. Ο αντισυστημισμός, αντίθετα, δεν τροποποιεί κανόνες αλλά απορρίπτει τελείως την οντότητα του οργανωμένου συστήματος.

Το ρομαντικό ρεύμα φέρνει στην επιφάνεια ένα θολό αρνητισμό, ανέκαθεν διαδεδομένο και ίσως αυξανόμενο στην εποχή μας. Φαντασιώνεται αναρχικά όνειρα, με ζωή χωρίς ρυθμίσεις, με συντροφικότητα και αλληλεγγύη μεταξύ των όντων, σε πλαίσιο κάποιας βιωματικής σχέσης με την φύση. Ωστόσο, αυτός ο ειδυλλιακός κόσμος της Αρκαδίας, όπου όλα ζούσαν ιδανικά, δεν υπήρξε ποτέ. Πολλοί άνθρωποι τείνουν να υποκαθιστούν το δύσκολο ζήτημα της αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης με κάτι που επιδέχεται πιο εύκολες απαντήσεις. Η αγανάκτηση αναζητά στο συναίσθημα λύσεις, όπως «μην εμπιστευθείτε την λογική, εμπιστευθείτε αυτό που βγαίνει από μέσα σας». Διαισθητικά, προσπαθεί να ερμηνεύσει το πολύπλοκο γίγνεσθαι με απλό, αυτόματο τρόπο. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι όπως «τα πιάνουμε με μια ματιά». Η επιστήμη ξέρει σήμερα ότι η διαίσθηση οδηγεί σε αυταπάτες. Τις έχει κυρίως το μικρό παιδί για την αντίληψη των πραγμάτων, αλλά συχνά και ο νεαρός, ακόμα και ο ενήλικος άνθρωπος. Αναγκαίος όρος γόνιμης κοινωνικής συνύπαρξης και προόδου είναι το προβάδισμα της λογικής σκέψης έναντι διαισθητικών προσεγγίσεων. Οι δυσλειτουργικές κοινωνίες πέφτουν σε διαδοχικές κρίσεις και, για να τις υπερβούν, πρέπει πρώτα να τις καταλάβουν ορθολογικά. Η λογική επιτρέπει την κατανόηση της πραγματικότητας  και επιτυγχάνει τιθάσευση των ακατάστατων συναισθημάτων.

Μα, πολλοί στον κόσμο μας ασφυκτιούν, αισθάνονται ότι δεν πάει άλλο! Θεωρούν ότι η σύγχρονη δυτική ζωή είναι ό,τι χειρότερο. Τους εκφράζει η δήλωση ΒΑΣΑΝΙΖΟΜΑΙ, που συχνά αναγράφεται σε δημόσιους τοίχους. Η άμεση πίεση από αρνητικά φαινόμενα της εποχής συνδυάζεται με αμνησία ή άγνοια για αρνητικά του παρελθόντος: δουλεία, πολέμους και κατοχές, δικτατορίες, καταπίεση γυναικών, πείνα, αμάθεια, υψηλό πληθωρισμό, αρρώστιες, παιδική θνησιμότητα, κάπνισμα στα νοσοκομεία. Η κατάθλιψη του ΒΑΣΑΝΙΖΟΜΑΙ δεν έχει προς το παρόν εξηγηθεί ικανοποιητικά. Παίζουν πιθανώς ρόλο η πανταχού παρουσία της τεχνολογίας, η αποτυχία της εκπαίδευσης, η απομάγευση του κόσμου, το βάρος της ατομικής ευθύνης, η κυριαρχία της εικόνας, η οικογενειακή υπερπροστασία κ.α.

Αντισύστημα, πάντως, δεν υπάρχει. Ο πραγματικός κόσμος είναι φτιαγμένος από ύλη και οργανωμένος σε συστήματα. Mεταρρυθμίζουμε μόνο ορισμένους κανόνες, ανάλογα με τις εξελίξεις. Η μαγγανεία του αντισυστημισμού πατάει στην αφέλεια της αγέλης των οπαδών και κρύβει την πονηρή δίψα των δημαγωγών για εξουσία.

Πηγή: www.tanea.gr